[2  Бастауыш, негізгі орта және жалпы

Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігі 
Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы 
14
ципін пайдалану арқылы жүзеге асырылады, бұл пәндік мазмұнды ережелерді 
жаттамай меңгеруді білдіреді.
Негізгі орта білім беру деңгейіндегі тілдік оқу пәндерінің мазмұны білім алушы-
лардың жас ерекшеліктеріне, қажеттіліктері мен мүдделеріне сәйкес тіл жүй-
есімен танысуды қоса алғанда, тілдік дағдылары мен рухани-адамгершілік 
құндылықтарды дамытуды, сөздік қорын байытуды, қазіргі әлемде тілдерді үй-
ренудің маңыздылығын, көптілді және көпмәдениетті әлемнің тұтас бейнесін 
түсінуді, құрметпен қарауға тәрбиелеуді қамтамасыз етеді және әртүрлі көзқа-
растар мен мәдениеттерге, оқытылатын тілдегі әртүрлі ақпарат көздерімен өз 
бетінше жұмыс істей білуге, оның ішінде жасанды интеллект негізіндегі Интер-
нет-ресурстар мен платформалармен шығармашылық және сыни ойлауды да-
мытуға және пайдалануға бағытталған.
Жалпы орта білім беру деңгейіндегі тілдік оқу пәндерінің мазмұны көптілді 
және көпмәдениетті орта жағдайында бәсекеге қабілетті тілдік тұлғаны қа-
лыптастыруға, әртүрлі стильдегі түпнұсқалық мәтіндердің мазмұны бойынша 
сөздік қорын байыту арқылы коммуникативтік құзыретті жетілдіруге бағыт-
талған, бұл коммуникативтік құзыретті дамыту білім алушының дүниетанымы 
мен оған көзқарасын, академиялық дағдыларды, зерттеу жұмысының дағды-
ларын және әртүрлі оқу міндеттерін шешуге, шығармашылық тәсілді дамытуға 
мүмкіндік береді.
Білім алушылардың әртүрлі өмірлік жағдайларда (оқу сауаттылығы) білім, 
білік және дағдыларын қолдану қабілетін қалыптастыру.
Тілдік оқу бағдар-
ламаларында берілген білім алушылардың алған білімдері мен дағдыларын 
күнделікті өмірде әртүрлі мәселелерді шешуде қолдана білуде негізгі мақсатқа 
жету үшін оқу сауаттылығын қалыптастыру және дамыту маңызды. Осыған 
байланысты ҮОБ-дағы оқу мақсаттарында пәндік (академиялық) және функ-
ционалдық (әртүрлі өмірлік жағдайларда қолдану, шығармашылық пайымдау, 
мәселені шешудегі сыни көзқарас және т.б.) құрамдас бөліктерін ажырату 
маңызды, мысалы:

БАСТАУЫШ, НЕГІЗГІ ОРТА ЖӘНЕ ЖАЛПЫ ОРТА БІЛІМ БЕРУДІҢ МЖМБС, 
ҮОЖ, ҮОБ ІСКЕ АСЫРУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
15
ҮОБ 
бөлім-
дері
Пәндік (академиялық) компоненті басым 
оқу мақсаттары 
Функционалдық компо-
ненті басым (әртүрлі өмірлік 
жағдайларда қолдану) оқу 
мақсаттары
Менің 
мек-
тебім 
2.2.1.1* сұрақ қою арқылы (не істеді? қандай? 
неліктен?) мәтін түрлерін (әңгімелеу/си-
паттау/пайымдау) және құрылымдық бөлік-
терін (басы, негізгі бөлім, соңы) анықтау 
2.2.3.1 мәтін мазмұнын анықтауға бағыт-
талған сұрақтар құрастыру және жауап 
беру 
2.4.1.4* дауыссыз л, р, ң дыбыстарының ем-
лесін сақтап жазу 
2.4.2.5* дара және күрделі зат есім/сын есім/
сан есім/етістікті анықтау 
2.3.6.1 бас әріп пен кіші әріптің биіктігі мен 
мөлшерін сақтап, оларды байланыстырып 
көлбеу және таза жазу 
2.2.2.1* синоним, антоним, омоним (сөздік 
қолдану) сөздерді ажырату және мағына-
сын түсіну, сөйлеу барысында қолдану 
2.4.2.1 мұғалімнің көмегімен түбір мен қо-
сымшаны ажырату 
2.4.2.5* дара және күрделі зат есім/сын есім/
сан есім/етістікті анықтау
2.1.2.1 мәтіннің тақырыбы мен 
тірек сөздердің негізінде 
мәтіннің мазмұнын болжау
2.1.3.1 күнделікті өмірде кезде-
сетін жағдаяттарға байланы-
сты сөйлеу мәдениетін сақтап, 
диалогке қатысу 
2.3.4.1 мұғалімнің көмегімен 
тірек сөздерді, сөйлем, сурет-
терді пайдаланып, қарапайым 
постер, құттықтау, нұсқаулық 
(бұйым жасау нұсқаулығы, қа-
уіпсіздік ережесі) құрастыру 
2.1.5.1 аудио-бейнежазба 
мазмұны туралы өз ойын 
(ұнайды, ұнамайды, себебі ..., 
пайдалы болды, пайдасыз бол-
ды, себебі ...) білдіру 
2.2.5.1* дереккөздерден (сөздік, 
анықтамалық, энциклопедия) 
мәліметті табу жолын анықтап, 
берілген тақырып, сұрақ бой-
ынша мәліметті іріктеп алу 
Моя 
семья 
и дру-
зья
2.1.2.1 определять в прослушанном тексте, 
что хотел сказать автор/в чем он хотел нас 
убедить (используя опорные слова);
2.1.6.1 произносить правильно слова: с труд-
ным ударением, с сочетаниями «чт», «чн», 
«щн» «гк», «гч», иноязычного происхожде-
ния
2.2.3.1 отвечать на вопросы по содержанию 
прочитанного, формулировать вопросы с 
опорой на ключевые слова; 
2.3.7.2* определять и проверять безударные 
гласные в корне, изменяя форму слова/
определять значимые части слова; 
2.3.7.4* обозначать парные глухие/звон-
кие, твердые/мягкие согласные на конце 
и середине слова, применять способы их 
проверки; 
2.3.7.8* переносить слова по слогам, с бук-
вами й, ь, с двойными согласными 
2.1.3.1 прогнозировать содер-
жание информации на основе 
заголовка и опорных слов;
2.1.4.1 участвовать в диалоге, 
высказывая свое мнение и вы-
слушивая мнения других;
2.2.4.2 определять художе-
ственные и нехудожественные 
тексты (стихотворение, рас-
сказ, научно-познавательный 
текст) 
2.3.1.2 создавать небольшие 
тексты (рассказ) на основе 
особенностей художественно-
го стиля (с помощью учителя);

Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігі 
Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы 
16
Әрбір сабақта оқу мақсатына жету білім алушылардың қажеттіліктеріне және 
оқу материалының күрделілігіне немесе көлеміне байланысты реттеледі. Бұл 
жағдайда оқу мақсаттарын негізгі және сабақтас мақсаттарға дұрыс топтасты-
ру маңызды, мұнда негізгі мақсат пәндік бөлікті оқуға бағытталады, ал сабақтас 
мақсат функционалдық бөлікке бағытталады. Оқытуда барлық оқу мақсаттары-
на жету маңызды. 
Мәтінді оқу және түсіну дағдылары оқу сауаттылығының маңызды құрамдас 
бөліктерінің бірі ретінде бастауыш сыныптардан бастап дамытылып және 
мәтіннің түрлері: тұтас және тұтас емес мәтіндер (инфографика, кесте және ди-
аграмма түрінде) ұсынылуы керек. Мысалы, 2.1.3.1 прогнозировать содержание 
информации на основе заголовка и опорных слов мақсатын жүзеге асыру үшін 
білім алушыларға келесі тапсырманы ұсынуға болады: 
«Сыныптастарымның отбасындағы дәстүрлер» тақырыбына суреттер 
мен фотографиялардан тұратын өз парақшаңды дайында.
Мұндай тапсырмалар цифрлық дағдыларды дамытуға, сонымен қатар сыни 
және шығармашылық ойлауды қалыптастыруға ықпал етеді:
Оқу мақсаты
Сұрақтар мен тапсыр-
малар
Тапсырмалардың күтілетін нәтиже-
лерге бағытталуы
5.2.5.1 мәтін мазмұнын 
түсінуге, нақты ақпа-
раттарды анықтауға 
бағытталған сұрақтар 
құрастыру;
5.3.6.1 мәтіндегі орфо-
графиялық қателерді 
сөздіктерге сүйене 
отырып, түзету және 
редакциялау.
Саяхатқа шығуға дай-
ындық жасау туралы 
шағын мәтін құрасты-
рып, жазайық
Құзыреттіліктер:
пәндік: Мәтіннің мазмұнын ұғады,
нақты ақпараттарды анықтау үшін 
сұрақтар құрастырады, метапәндік: 
мәтінді өңдеп, қайта редакциялай 
біледі.
Жоғарыда құрасты-
рған мәтінімізге түзе-
тулер енгізіп, әдеби 
тілмен қайта редакци-
ялап жазайық.
пәндік: мәтін мазмұнын түсініп, 
түзетулер енгізу жолдарын білу 
метапәндік: Өз ойын сауатты және 
жүйелі жеткізе білу
Ақпараттық қоғамда, үлкен көлемдегі деректерді өңдеу маңызды болған кез-
де, әртүрлі сауаттылықты дамыту қажет. Осылайша, оқу мақсаттарын жүзеге 
асыруда «6.2.1.1 мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, 
түсіндіру»; «6.2.5.1 мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты, көтерілген мәсе-
лені анықтауға бағытталған нақтылау сұрақтарын құрастыру» әртүрлi көздердi 
пайдалануға негізделген тапсырмалар ұсынылады: 

БАСТАУЫШ, НЕГІЗГІ ОРТА ЖӘНЕ ЖАЛПЫ ОРТА БІЛІМ БЕРУДІҢ МЖМБС, 
ҮОЖ, ҮОБ ІСКЕ АСЫРУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
17

жүктеу/скачать 4,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: