Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрлігі
жүктеу/скачать 385 Kb.
|
ӘНХ каз 23 08 2023 11.57
1.3 ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТӘСІЛДЕРЖылдам өзгеретін әлем, ақпаратты қабылдаудың жаңа тәсілдері, мәдени әртүрлілік, ХХІ ғасырдағы ортаны технологияландыру оқыту мақсаттарын білім алушылардың метапәндік және жеке тұлғалық нәтижелерге қол жеткізуіне, олардың қабілеттері мен алған білімдерін қолдана отырып, нақты өмірдегі мәселелерді шешуге дайын болуына, цифрлық технологияларды қолдана отырып, өзекті ақпарат негізінде шешім қабылдауға баса назар аударуды қажет етеді. Осыған байланысты білім беру процесіндегі жетістіктер оған қатысушылардың – педагогтердің, білім алушылардың және олардың ата- аналарының оң және тұлғалық маңызды нәтижелерге қызығушылығына байланысты. Қазіргі педагогикалық тәсілдер білім алушылардың дене дамуы мен эмоционалдық жағдайын қолдауға, олардың мүдделері мен жеке ерекшеліктерін ескеруге бағытталған. Оқыту мен тәрбиелеудегі құндылыққа бағытталған тәсіл жалпыадамзаттық және ұлттық құндылықтарды, адамның өмірі мен денсаулығын, жеке тұлғаның еркін дамуының басымдықтарын, патриотизмді, еңбекқорлықты, адам құқықтары мен бостандықтарын құрметтеуге тәрбиелеуді көздейді. Бұл тәсіл білім беру процесінің тәрбиелік әлеуетін арттыруға, оқыту мен тәрбиелеуді интеграциялауға, білім беру әдістемесін, мазмұны мен құрылымын жаңартуға бағытталған. Сабақта оқушының жеке басын қалыптастыру процесі нақты өмірмен байланысты материалға негізделуі керек, тек осы жағдайда ғана оқыту мәнді және тиімді болады. Сабақтың тиімді болу шарттарының бірі – білім алушылардың бойында базалық құндылықтарды қалыптастыру. Сабақты ұйымдастыруда құндылықтарды қалыптастыру оқу мақсаттарына тікелей байланысты. Мысалы, 2-сыныптың қазақ тілі пәнінде берілген «Дені саудың жаны сау» бөлімінде 2.2.5.1* дереккөздерден (сөздік, анықтамалық, энциклопедия) мәліметті табу жолын анықтап, берілген тақырып, сұрақ бойынша мәліметті іріктеп алу мақсатын жүзеге асыру үшін «Дұрыс тамақтану» тақырыбын алуға болады. Тақырыпты талдау арқылы білім алушылар денсаулықты сақтау үшін қажетті дәрумендер мен пайдалы тағамдар туралы біледі. Осылайша, мәтінді талдау оқу мақсатын пысықтайды және дұрыс тамақтану жолдарына қатысты жаңа ақпаратты зерттейді. Әрі қарай жазылым кезінде (2.3.2.1* үлгі бойынша қарапайым хабарландыру, хабарлама жазу) білім алушы денсаулық пен дұрыс тамақтанудың маңыздылығы туралы хабарлама жаза алады. Қазақ тілі сабағында 6-сыныпта «Су – тіршілік көзі» тақырыбындағы мәтінді оқыта отырып, «6.1.2.1 әлеуметтік-мәдени, ресми-іскери тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (нұсқаулық, өмірбаян) көтерілген мәселені талдау»; «6.1.3.1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, детальді ақпаратты анықтау» оқыту мақсаттарымен жұмыс жасау арқылы «Су – тіршілік нәрі» тақырыбындағы тапсырмадан негізгі, қосымша, детальді ақпараттарды анықтата отырып, білім алушыларға мәтін мазмұнына сай халықтың «судың да сұрауы бар» деп неге айтқандығын түсіндіреміз. Сол арқылы судың халықтың байлығы, игілігі екендігін, пайдасын, ысырапшылыққа жол бермеу керектігін, сусыз тіршілік болмайтындығын айта отырып, білім алушылардың бойына патриотизмді, еңбекқорлықты, үнемшілдікті, адамгершілікті, жауапкершілікті сіңіреміз. Білім алушылар саналы түрде табиғат байлығының адам игілігі үшін екендігін түсінетін болады. Адами құндылықтарды дарытуда әлеуметтік-қоғамдық, мәдени тақырыптарға байланысты диалог, монологтердегі (пікірталас, жаңалық, интервью) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау арқылы ортақ шешім мен өзгенің пікірін тыңдай білу дағдысы қалыптасады. 9-сыныпта қазақ тілі пәнінде білім алушылар «Сарқылатын және сарқылмайтын табиғи ресурстар» тақырыбы бойынша «9.1.3.1 тыңдалған мәтіндегі ақпаратты өмірлік мәселелермен байланыстыра білу» оқу мақсатымен жұмыс жүргізуде табиғат ресурстары туралы, геология ғылымы, Қазақстандағы металлогения мектебінің негізін қалаушы Қаныш Имантайұлы Сәтбаев туралы, оның ғылымдағы өмір жолы, адам ретіндегі биік бейнесі туралы біледі. Мәтін мазмұнын оқи отырып, оқу мақсатына сай мәтіндегі ақпаратты өмірлік мәселелермен байланыстыру арқылы білім алушының бойында адамгершілік, отаншылдық, патриоттық, экологиялық құндылықтарды қалыптастыру көзделеді. Сонымен қатар жалпыадамзаттық құндылықтармен бірге баланың жауапкершілігін, тыңдау мәдениетін қалыптастырады; өміршеңдікке баулиды; сауаттылыққа, ойын жүйелі жеткізе білуге дағдыландырады. Қазақ әдебиеті сабағында құндылыққа бағытталған тәсілді іске асыру қазақстандық патриотизмді, өз елінің өткен тарихына, ата-бабаларымыздың әдебиеті, мәдениеті мен әдет-ғұрыптарына құрмет көрсетуді жүзеге асырудың мүмкіндіктерін көздейді. Көркем шығарманы оқыта отырып, төмендегі кестеде берілген оқу мақсаттары арқылы оқушы бойына қандай құндылықтар қалыптастыра аламыз? (1-кесте) кесте - Қазақ әдебиеті сабағында құндылыққа бағытталған тәсілді іске асыру
На уроке русского языка во 2 классе в разделе «Мой родной край» для отработки цели 2.1.5.1 понимать и описывать события, о которых говорится в видео и аудиоматериале, отвечать на вопросы можно использовать мультфильмы, отрывки отечественных фильмов. Обучающиеся смогут глубже познакомиться с широтой, богатством, красотой природы своего родного края. Также формируются чувства гордости, любви, патриотизма к родному краю. Таким образом, при анализе материала отрабатывается цель обучения и изучается новая информация о родной земле. Далее при написании текста (2.4.1.1* создавать постер/писать слова-признаки к предмету, изображенному на картинке/иллюстрации) обучающийся демонстрирует свое понимание о патриотизме, любови к родной земле. На уроке русского языка в 6 классе в разделе «Спорт и диета» для отработки цели «6.2.5.1 формулировать вопросы, оценивающие текст с точки зрения актуальности, ценности, качества и полезности» можно рассмотреть текст «Как правильно питаться?». Из текста обучающиеся узнают о витаминах, необходимых для поддержания здоровья, а также продуктах, где встречаются данные витамины. Таким образом, при анализе текста отрабатывается цель обучения и изучается новая информация о полезной пище. Далее при написании эссе (6.3.5.1 писать эссе-повествование, эссе-рассуждение, эссе-описание) обучающийся демонстрирует свое понимание ценности здоровья и правильного питания. Көркем еңбек сабақтарында білім алушылардың бойына ұлттық құндылықтарды дарыту халықтық қолөнерді меңгерту негізінде жүзеге асырылады. Мысалы, 5-сыныпта «5.1.2.1 қазақ халқының ұлттық және әлем мәдениетіндегі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктерін анықтау және зерделеу» оқыту мақсатымен жұмыста сабақта киіз үйдің макетін жасап, өз жұмыстарының презентациясын көрсетеді, 8-сыныпа «8.1.2.1 тарихи және мәдени шығу тегі әр түрлі өнер, қолөнер мен дизайн туындыларының ерекшеліктері туралы түсінігін көрсету» оқыту мақсатымен жұмыста қазақтың ұлттық сандығының нобайы сызылады, сандық жасап, өз жұмыстарын көрсетеді. Музыка сабақтарында 5-сыныпта «5.1.1.1 тыңдалған музыкалық шығарманы талдау (туған өлкедегі музыкалық шығармашылықтың ерекшеліктері туралы түсінігінің болуы), оның жанрын, стилін, түрін және музыкалық көркемдеуші құралдарды анықтау» оқыту мақсатымен сабақта қазақтың халық әні «Бір баланы» тыңдайды және әнге аннотация жазып, әнді орындайды, 6-сыныпта «6.1.1.1 тыңдаған музыкалық шығарманы талдау, туған өлкенің жыршы-термеші, әнші және сазгерлерінің шығармашылығы туралы және өнердің түрлері, стилі мен жанрларын, сонымен қатар, өнердің өзге түрлерімен байланысын анықтау» оқыту мақсатын іске асыруда білім алушылар қазақтың ауызша-кәсіби аспаптық музыкасы туралы әңгіме жүргізіп, Құрманғазы Сағырбайұлы мен Тәттімбет Қазанғапұлының шығармашылықтарын салыстырады, күйшілердің «Қосбасар», «Аман бол, шешем, аман бол» күйлерін тыңдайды, композиторлардың орындаушылық шеберліктерін талқылайды. «Құқық негіздері» пәні бойынша сабақтарда, мысалы, отбасы құқығын, құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғамды зерделеу кезінде қазақтардың әдет құқығының бірегейлігі мен адамгершілігін негіздеу үшін ұлттық көркем шығармалардан, қазақтың белгілі тарихи тұлғаларының, ойшылдарының, ағартушыларының сөздерінен үзінділерді пайдалану ұсынылады. Мәселен, 10- сыныпта «Құқықтық мемлекет, азаматтық қоғам» бөлімінде «10.1.2.1 құқықтық мемлекет принциптерін айқындау» мақсатын пысықтау үшін белгілі ғалым, заңгер, Алашорда жетекшісі Ә. Бөкейхановтың құқықтық мемлекет және азаматтық қоғам туралы көзқарастарын оқу және талдау үшін тапсырма беруге болады. Осы ретте білім алушылар қазақ ойшылының қандай идеялары біздің Конституциямызда көрініс тапқаны туралы талқылау жүргізеді. жүктеу/скачать 385 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|