13.1 Тригонометриялық нивелирлеу
Іс жүзінде инженерлік-геодезиялық жұмыстарында жоғары дəлдікті, оптикалық теодолиттердің пайда болуына байланыс-ты, биіктікті анықтау (өсімшені) үшін тригонометриялық əдісті жиі қолданады. Бұл əдістің геометриялық нивелирлеу əдісіне қарағанда жетістігі, биіктік шамасын алыстағы нүктелерге беру
118
болып саналады. Сонымен бірге құрылыс алаңдарындағы тар жерлерде, тек қана тригонометриялық əдіспен ғана биіктік шама-сын анықтауға мүмкіндік бар жəне инженерлік құрылыстардың биік қабаттарына (плотина, көпір, мұнаралар, т.с.с.) биіктік шама-сын жеткізу (анықтау) осы тригонометриялық нивелирлеу арқылы іске асады.
Айталық, А жəне В нүктелері арасындағы биіктікті (өсімшені)
анықтау керек (59-сурет).
нүктесіне теодолит аспабын, ал В нүктесіне көздегіш нысана
(рейка, қада, шеге тəрізді зат, т.т.) орнатады. Теодолитті қалыпты жағдайға келтіріп алып, көздеу дүрбісін М нүктесіне бағыттап, тік бұрышты v (көлбеулікті) өлшейді. Өсімшені есептеу үшін, А жəне В нүктесі арасындағы d жазық қашықтығын, i аспап биіктігін жəне l нысана биіктігін өлшеу керек.
d қашықтығын, i аспап биіктігін жəне l нысана биіктігін өл-шеу керек.
Достарыңызбен бөлісу: |
