Қазіргі кезде құрылыс өндірісінде индстрациялау жоғарғы деңгейге жеткен. Индустрациялау əдісімен салынатын құрылыс-монтаждау көлемі өсіп, даму үстінде



жүктеу/скачать 5,32 Mb.
бет47/47
Дата06.02.2022
өлшемі5,32 Mb.
#79897
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   47
Байланысты:
Абуова геодезия С-19

79-сурет. Көпірдің ұзындығын анықтау тəсімдері

Топтама бір жағада орналасқан жағдайда көпір ұзындығы (79 б-сурет)





S = bctqφ.

(124)

Үлкен көпірлік өту кезінде күрделі пішінді топтама құрылады (79 в-сурет). Мұнда СD үлкен базис ұзындығын қосымша топтама кіргізіп, оның кіші базисі b ұзындығын өлшеу арқылы анық-тайды. Сонда көпірлік өту ұзындығы АВ төмендегі формуламен есептелінеді:





150

S 

b

(ctq

ϕ1

ctq

ϕ2

)ctq

ϕ

.

(125)



















2

2

2

2












§10.7 Үлкен су ағарлардың арғы бетіне биіктік шамаларын беру

Стандарт, норма жəне ережелер (СНиП) талаптары бойынша, 300 метрден артық көпірлік өтулерін салуда, əр жағада саны екіден кем емес тұрақты реперлер орнатылады, жəне де олардың биіктік шамаларын анықтаудың шектік шамадан ауытқуы, бастапқы негізге салыстырмалы түрде қарағанда ± 10 мм аспауы керек. Биіктік шамаларды анықтау қыстыгүні мұз үстімен нивелирлеу, су арқылы екі қайталап нивелирлеу, тригонометриялық немесе гидростатикалық нивелирлеу əдісімен іске асады.


Мұз үстімен нивелирлеу керекті дəлдікті қамтамасыз етпейді, себебі мұз тік жазықтықта қозғалып, жоғары, төмен көтеріліп тұрады. Жазда су ағар арқылы биіктік шамаларын екі қайта ниве-лирлеу əдісімен жеткізеді. Екі жағалауда R1, R2 реперлерін бекітеді де, бұл реперлерді бақылау кезінде көздеу осі жер бетінен 2-3 м төмен болмағанын қадағалайды. Реперлерден 10-30 м жерде J1, J2 станциясын таңдап алады (80-сурет). Мұнда арақашықтықтардың тең болғаны дұрыс, сонда





J

R

p1

= J

R

p2




(126)




1




2








































J1Rp1\2 = J2Rp1.
Нивелирмен J1 нүктесінде тұрып, соңғы Rp1 репер үстіне
қойылған рейкадан З1 есебін алады жəне фокустық арақашықты-
ғын ретке келтіргеннен кейін алыстағы Rp2 реперінің үстіне
қойылған рейкадан П1 есебін

алады. Əрі қарай нивелирді


фокустық арақашықтығын өз-


гертпестен арғы жағаға ауыс-



тырып J2 станциясына орна-







тады да, алыстағы

(соңғы)







рейкаға бағыттап З2 есебін ала-

80-сурет. Биіктік шамаларын өзен




ды, əрі қарай жақын (алдыңғы)




арқылы геометриялық




рейкаға бағыттап П2

есебін




нивелирлеумен жеткізу





151



81-сурет. Өзен арқылы биіктік шамаларын тригонометриялық нивелирлеу əдісімен беру

алады. Осылай амалдың бір жартысы аяқталады. Биіктік шамаларын анықтаудың керек-ті дəлдігіне байланысты мұн-дай амалдар бірнеше рет қай-таланады.


Биіктік шамаларын тригоно-метриялық əдіспен беру үшін, зениттік арақашықтықты өте дəл оптикалық теодолитпен күн ашық кезде анықтайды. Өлшеуді тура жəне кері бағытта екі рет, екі теодолитпен атқарады (81-сурет)





Арасында биіктік шамаларын беру А жəне В биіктік нүктелері көпірлік триангуляция қосындары болып саналады жəне олар репер ретінде жұмыс барысында қолданылады.
АD, BC арақашықтықтарын сақтай отырып, параллелограм-ма төбелеріне көздеуіштерді жəне теодолиттерді орнатады. Көздеуіш ретінде қалыңдатылған штрихты үш марканы рейкаға ортаңғы штрих дəл келетіндей етіп бекітіп (жоғары, ортаңғы жəне төменгі) қолданады. А жəне В нүктелеріне рейканы тік орнатып, тартпа сымдармен бекітеді. Зенит орнын (Мz) анық-тап болған соң, теодолиттің тік дөңгелегіндегі есепті 900 + Мz келтіреді де, екі жағадағы теодолиттермен жақын тұрған рейкаларға бағыттайды, тік дөңгелек үстіндегі деңгейді ортасына (нөлпунктке) келтіріп есеп алады. Бұл есеп аспаптың репер үстіндегі биіктігі болып саналады. Зениттік арақашықтықты əрі тұрған рейканың қалыңдатылған штрихтерінен дүрбінің ДО (КП) жəне ДС (КЛ) жағдайында екі-үш амалмен өлшейді. Бір жағада өлшеуді бітіргеннен кейін, аспаптарды екінші жағаға жеткізіп, орындарын ауыстырады.

Мұнда өлшеуді алыс тұрған рейкадан бастап, аспаптың биік-тігін анықтаумен бітіреді.


Екіжақтық тригнометриялық нивелирлеу үшін биіктік h формуламен есптеледі





h = S·tq

z2 − z1



l1 i1

−

l2 i2

,

(127)
















2 2 2



152

мұндағы z1, z2 – бірегей көздеуіштердің зениттік арақашықтық l1, l2 – рейканың табаны үстінен көздеуіштерге дейінгі биіктігі;


i1, i 2 – А жəне В реперлеріндегі аспап биіктіктері; S – көпірлік триангуляция арқылы анықталатын А жəне В реперлері арасындағы қашықтық.
Бақылау сұрақтары:



  1. Қолдан салынатын құрылымдарға не жатады?




  1. Көпірдің жабу материалына байланысты түрлерін атаңыз.




  1. Көпірдің өткізу қабілетіне байланысты түрлерін атаңыз.




  1. Көпірдің негізгі элементтерніе не жатады?




  1. Көпірдің ұзындығы қалай анықталады?




  1. Көпір салудағы ізденіс жұмыстары деген не?




  1. Көпірдің осін қалай бекітеді?




  1. Су жеткізу құбырларын жолдан қалай өткізеді?




  1. Бұрыштық шаблонды қалай қолданады?




  1. Базистерді қалай өлшейді?



Пайдаланған əдебиеттер



    1. Буреевич П. П., Самошкин Е. Н. Геодезия. – М.: Недра.1985.




    1. Нұрпеиісова М. Б. Геодезия. Алматы. КазНТУ. 1993.




    1. Қалыбеков Т. Қ. Топография негіздері. КазНТУ.1994.




    1. Феодоров В. И., Шилов П. И. Инженерная геодезия. – М.: Недра.1982.




    1. Поклад Г. Г. Геодезия. – М.:Недра.1988.




    1. Селиханович В. Г. и др. Практикум по геодезии. – М.: Недра.1978.




    1. Багратуни Г. В. Инженерная геодезия. – М.: Недра.1984.




    1. Справочник геодезиста. Под редакцией В. Д. Большакова Г. П. – М.: Недра.1985.




    1. Половцев В. В., Завражин П. В. Постройка геодезических знаков. –




  • : Недра. 1980.




    1. Глотов Г. Ф. Геодезия. – М.:Стройиздат.1979.




    1. Афанасьев В. Г. Геодезия и маркшейдерское дело в транспортном строительстве – М:.Недра.1978.


жүктеу/скачать 5,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   47



©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет