ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ БІЛІМ БЕРУДІ ДАМЫТУ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ, ДАМУ

501 
501 
жолдауында айтқандай: «Болашақта өркениетті дамыған елдердің қатарына ену үшін заман 
талабына сай білім қажет. Қазақстанды дамыған 30 елдің қатарына жеткізетін, терезесін тең 
ететін – білім». Сондықтан, қазіргі даму кезеңі білім беру жүйесінің алдында оқыту үрдісінің 
технологияландыру мәселесін қойып отыр. Оқытудың әртүрлі технологиялары сарапталып, 
жаңашыл педагогтардың іс – тәжірибесі зерттелу үстінде. 
Қазіргі білім беру жүйесінің мақсаты - бәсекеге қабілетті маман дайындау. Нәтижеге 
бағытталған білім моделі мен басқарудың жаңа парадигмасы аясында жекелеген ұғымдар 
мен нормаларды және тиімді педагогикалық технологияларды меңгеру үшін педагогтардың 
кәсіби мәдениетін дамытуға бағытталған оқу қажеттіліктері туындап отыр. Сондықтан 
бүгінгі күні еліміздің білім жүйесінде оқыту үдерісін тың идеяларға негізделген жаңа 
мазмұнын қамтамасыз ету міндеті тұр. 
Француз қайраткері «Адамға оқып – үйрену өмірде болу, өмір сүру үшін қажет» дегендей 
оқыту процесін технологияландыру, осыған сәйкес оқу бағдармаларын жасау, ғалымдар мен 
жаңашыл педагогтардың еңбектерімен танысу жұмыстары ұстаздардың үздіксіз ізденісін 
айқындайды. Білім сапасын арттыру және нәтижеге бағытталған үлгіге беталуы барысында 
мұғалімдер мемлекеттік стандарт берілген нәтижелерге жетуде кәсіби шеберлікпен 
меңгерген зерттеу біліктері мен дағдылары нәтижесінде проблеманың шешімін таба алатын, 
ақпараттық – коммуникативті мәдениеті жоғары тұлғалық - дамытушылық функцияны 
атқарады. Қазақстандағы білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік 
бағдарламасы жобасында Қазақстанда оқитындарды сапалы біліммен қамтамасыз етіп, 
халықаралық рейтингілердегі білім көрсеткішінің жақсаруы мен қазақстандық білім беру 
жүйесінің тартымдылығын арттыру үшін, ең алдымен, педагог кадрлардың мәртебесін 
арттыру, олардың бүкіл қызметі бойына мансаптық өсуі, оқытылуы және кәсіби біліктілігін 
дамытуды қамтамасыз ету, сондай- ақ педагогтердің еңбегін мемлекеттік қолдау мен 
ынталандыруды арттыру мәселелеріне үлкен мән берілген. Олай болса, білімнің сапалы да 
саналы түрде берілуі білім беру жүйесіндегі педагогтердің, зиялылар қауымының деңгейіне 
байланысты.
Ал мектепке дейінгі мекемелердің бүгінгі жайы мен ертеңі, бүлдіршіндердің білімділік 
және тәрбиелік деңгейі шешуші дәрежеде тәрбиешіге, ата-анаға тікелей байланысты болып 
келеді. Педагогика ғылымында баланы оқыту мен тәрбиелеудің мақсаты – жан-жақты 
дамыған жеке тұлға қалыптастыру болса, оқытудағы негізгі мақсат - өздігінен дамуға 
ұмтылатын жеке тұлғаны қалыптастыру. Жеке тұлғаның дамуында маңызды роль атқаратын 
баланың өз бетінше жұмысын тиімді ұйымдастыра білу; сол арқылы материалды саналы 
меңгертудің жүйесін жасау; оқушының түрлі дара қабілеттерін арттыру. 
Балалармен жүргізілетін өзіндік жұмыстың негізгі мақсаты оқушылардың танымдық 
міндеттерін қалыптастыру, шығармашылық қабілеттері мен қызығушылығын жетілдіру, 
білімге қүштарлығын ояту. Тәрбиеші сабақта әдіс - тәсілдерді пайдалана отырып, 
балалардың ұсыныс - пікірлерін еркін айтқызып, ойларын ұштауға және өздеріне деген 
сенімін арттыруға мүмкіндік туғызып отыру қажет. Әдіс – тәсілдер арқылы өткізген әрбір 
сабақ оқушылардың ойлануына және қиялына негізделіп келеді, баланың тереңде жатқан 
ойын дамытып оларды сөйлетуге үйретеді. Түрлі әдістемелік тәсілдер пайдалану арқылы 
қабілеті әртүрлі балардың ортасынан қабілеті жоғары баланы іздеп, онымен жұмыс жасау, 
оны жан - жақты тануды ойлап, оқушылардың шығармашылық деңгейін бақылап отыру әрбір 
тәрбиешінің міндеті. 
Қазіргі бала: 
• Дүниетаным қабілеті жоғары; 
• Дарынды, өнерпаз; 
• Іздемпаз, талапты: 
• Өз алдына мақсат қоя білу керек; 
Ал бүгінгі күннің баласын тәрбиелеу ісінде отбасының жетекшілік маңызы оның рухани 
дамуына әсер етуші бірден-бір ықпал етуші күш болып табылады. Ата-ананың ұйымдастыру 
және бағыттаушы ролін, ата-анамен бала арасындағы өзара қатынастың сипатын, бала 

502 
502 
тәрбиесіне әсер ететін жанұяның мақсатты адамгершілік бағыттарын, баланың жанұядағы 
араласатын іс-әрекетінің алуан түрлілігін, ата-ананың тәрбие құралдарын, тәсілдерін, 
әдістерін пайдалана алу қабілеттерін, баланың белсенділігінің дәрежесін көруге болады. 
Тәуелсіз ел тірегі – білімді ұрпақ десек, жаңа дәуірдің күн тәртібінде тұрған мәселе – 
білім беру, ғылымды дамыту. Өркениет біткеннің өзегі ғылым, тәрбие екендігіне ешкімнің 
таласы жоқ. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңында да балалар бойында 
адамгершілік және тұрмыс негіздерін қалыптастыру, азаматтыққа тәрбиелеу және олардың 
ақыл – ойын айқындау басты міндет екендігі айтылған. Олай болса, қоғам болашағы- жас 
ұрпақтың бойына адамгершілік, ізгілік, мейірімділік, ақыл-ой, сана-сезім қалыптастыратын 
салауатты тәрбие беру мазмұнын жаңаша құру қажет. Осы орайда, «Сабақ беру – үйреншікті 
жай шеберлік емес, ол – үнемі жаңадан жаңаны табатын өнер» деген, Жүсіпбек 
Аймауытовтың сөзін айта кету артық болмайды. Ал рухани бай, жан-жақты дамыған жеке 
тұлғадағы ең басты қасиеттердің бірі - тіл байлығы, өз ойын нақты, терең мағыналы әрі 
көркем жеткізе білетін, шешен де ойлы сөйлей білетін, Абайша сөйлегенде сөзі жүрекке 
жылы тиетін, сөз құдіретін игерген адамдарда да тұлғалық қасиет болады. Баланы дамыта 
отырып оқытудың басты мақсаты –баланы оқыта отырып, жалпы дамыту болып табылады. 
Балабақша балаларымен жұмыс істеу – ерекше маңызды педагогикалық проблема. 
Баланың бойындағы дамыған сана белсенділігі мен таным белсенділігі, тума қабілеті 
анықталуы тиіс. Ол қабілет мектепке дейінгі мекемеде сан алуан салалардан білім алу 
арқылы және ұстаздардың көмегі арқылы ашылады және дамиды. Осындай жұмыстарды 
үнемі жүргізу шығармашылыққа баулуға, шәкірт бойындағы талант көзін ашып, тілін 
байытуға, қиялын ұштауға өз әсерін тигізеді. 
Егеменді елімізді дүние жүзі елдерімен терезесі тең болатын дәрежеде өркендететін, 
негізгі тұтқасын ұстайтын, дүние әлемін шарлайтын біздің дарынды да қабілетті 
ұландарымыз екенін ұмытпайық. Олардың бойындағы дарынын қабілетін дамыту – ұстаз, 
ата-ана және қоғам қауымының міндеті. 
Осы міндетті орындау барысында мынадай мәселелерге жіті көңіл бөлген жөн: 
1. Баланың психологиялық даму ерекшелігін, әр нәрсеге деген қызығушылығын анықтау; 
2. Тілдік қорын, мәдени сөйлеуін жетілдіру; 
3. Балалардың өздігінен іздене отыра, шығармашылық қабілеттерін арттыруға икемдеу, 
соған байланысты жұмыс түрлерін жасау; 
4. Оқу мен тәрбие егіз екендігін ескере келе, тәрбие жұмыстарында да, баланың танымдық 
белсенділігін арттыру. 
Осындай атқарылған жұмыстар барысында тәжірибелік істердің ілгері басқанын 
байқауға болады. 
Болашақтың бәсекесіне қабілетті XXI ғасыр шәкіртін тәрбиелеу білім беру саласының 
еш назарынан тыс қалған емес. Соған сай ұстаз - ізденімпаз ғалым, нәзік психолог, тынымсыз 
еңбеккер, ортаның ұйтқысы, жан-жақты шебер, терең қазыналы білімпаз, гуманист, белсенді 
патриот болғанда ғана қоғамның мықты да білікті, жоғарғы мәдениетті, жан-жақты дамыған, 
шығармашылығы жоғары жеке тұлғаны қалыптастырып, тәрбиелей алады деп нық сеніммен 
айтуға болады. 

жүктеу/скачать 13,05 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: