«Қазіргі заманғы білім беруді дамыту тенденциялары: даму бағыттары, тәжірибе, мәселелер»

497 
497 
ақпараттық технологияларды пайдаланудың екі бағыты бар екендігін анықтауға мүмкіндік 
береді. Бірінші бағыт тұрғысынан алып қарасақ, ақпараттық технологиялар білім, білік, 
дағдыны игеру үшін қажетті ресурс болып табылып, оқушылардың саналы тәрбие, сапалы 
білім алуына жағдай жасайды, ал екінші бағыт тұрғысында ақпараттық технологиялар оқу-
тәрбие үрдісін ұйымдастыру тиімділігін арттырудың қуатты құралы болып табылады. 
Кез-келген елдің экономикалық қуаты, халқының өмір сүру деңгейінің жоғарылығы, 
дүниежүзілік қауымдастықтағы орны мен салмағы сол елдің технологиялық даму деңгейімен 
анықталады. Жалпы қоғам дамуы мен заманауи технологияны енгізу сапалығы осы елдегі 
білім беру ісінің жолға қойылғандығы мен осы саланы ақпараттандыру деңгейіне келіп 
тіреледі.Қазіргі Қазақстандық білім беру кеңістігіндегі түбегейлі өзгерістер — тарихи 
объективті процес. Білім беру саласын реформалаудағы мақсат — білім беру жүйесін қайта 
қарап, оқушылардың шығармашылық бейімделуіне қарай бағдарлы, сатылы білім алуларына 
жағдай жасау болып табылады. Бүгінгі таңда оқушының білім сапасын бұрынғыдай білім, 
білігі және дағдысымен өлшеу жеткіліксіз. Қазіргі талап білім сапасы оқушының алған 
білімін жеке басының әрі қарай дамуына, тұлға ретінде қоғамның өркендеуіне пайдалана 
білуімен өлшенеді деп тұжырымдалады. 
«ҚР білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік 
бағдарламасының» тұжырымдамасында: «Білімді, білік-дағдыларды механикалық түрде 
беру емес, ақпараттық-зияткерлік ресурстарды өз бетінше тауып, талдап және пайдалана 
білетін, идеялардың қуат көзі болатын, жедел өзгеріп отыратын әлем жағдайында дамитын 
және өзін-өзі ашып көрсете алатын жеке тұлғаны қалыптастыру басымдық болып табылады» 
делінген. Демек, бұл тұжырымдама білім берудің басты философиясы болмақ. Ал білім 
беру саласындағы технологиялық идеялар, бұдан 400 жыл бұрын пайда болған. Бұл күнде 
оқыту технологиясы үлкен өзгеріске ұшырап отыр. Мұғалімдер мен оқушыларға әр түрлі 
дидактикалық материалдармен қоса оқытудың техникалық құралдары жәрдемге келді. 
Педагогикалық технология- оқытудың жоспарлы нәтижесі процесін суреттеу және 
педагогикалық мақсатқа жету үшін қолданылатын барлық жеке тұлғалық, құралдық, 
әдістемелік тәсілдердің жүйелі жиынтығы.Педагогикалық технологияның мәні тұлғаның 
дамуы мен өзін- өзі дамытуы ретінде қалыптасады, олардың сапасы мен мазмұны 
мұғалімдердің, оқу мекемелері мен бүкіл білім жүйесі жұмысында маңызы зор. Қазіргі білім 
беру саласындағы оқытудың озық технологияларын меңгеру оқытушының интелектуалдық, 
кәсіптік, адамгершілік, рухани, азаматтық және де басқа көптеген адами келбетінің 
қалыптасуына игі әсерін тигізеді, өзін- өзі дамытып, оқу тәрбие процесін тиімді 
ұйымдастыруына көмектеседі деп көрсетеді. «Инновация» ұғымы ең бірінші XIX 
ғасырда мәдениет танушылардың зерттеулерінен пайда болды, яғни бірі мәдениет түрлерін, 
екіншісі «ел мәдениетіне енгізу» дегенді білдіреді және бұл ұғым этнографияда әлі күнге 
дейін сақталған. 
Инновация (латын сөзі
«inоvis»
–жаңа) жаңа, жаңалық, жаңарту дегенді 
білдіреді екен. С. И Ожегов сөздігі бойынша: «инновация бірінші рет шыққан, жасалған, 
жуық арада пайда болған, бұрынғының орнын басатын, алғаш ашылған, бұрыннан таныс 
емес енгізілген жаңалық» -делінген. 
«Инновация» ұғымын әр елде әр түрлі түсінген, кейбір мемлекттерде (АҚШ, 
Нидерланды) бұл термин кең тараған, ал Араб елдерінде, Жапония елдерінде «инновация» 
95 мың сөздіктерде кездестіру мүмкін емес. Сондықтан әр елде бұл құбылысқа қандай 
көзқарас қалыптасқанын анықтау мақсатымен ғылыми – педагогикалық, техникалық саяси 
әдебиеттерді, баспа беттерін зерттей келе, Ресейде, шет елдерде, Қазақстан мемлекетінде 
«инновация» ұғымына берілген анықтамаларға зейін аударайық. 
«Ғылымның қайнар көзі» — Ресейде «инновация» ұғымына өте үлкен күдікпен 
қараған: XIX- XX ғ. басындағы бірде-бір білім реформаларында бұл термині кездеспейдді. 
Негізінде реформа жүзеге асқан, яғни инновациялық үрдіске өткен, бірақ «инновация» 
термині еш жерде аталмайды. 

498 
498 
«Инновация» деген ұғымның өзін қарастырсақ, ғалымдардың көбі оған әртүрлі 
анықтамалар берген. Мысалы, инновация ұғымның әр елдегі, әр түрлі уақытта берілген 
анықтамалары: «Инновация» ұғымына берілген ең ескі емес анықтама, бұл салада 
американдықтар мен еуропалық көлемді зерттеулер иесі Э. М Роджерстің анықтамасы 
болып; есептеледі. Э М Роджерс инновацияны былайша түсіндіреді: «Инновация – нақтылы 
бір адамға жаңа болып табылатын идея». Америка ғалымдары Биль және Болен 
педагогикалық инновацияны «құрылымына матералдық өзгеруіне ғана емес, сол материалды 
қолданудағы көзқарастардың комплексті өзгертуіне біріктіретін үлкен өзгеріс», — деп 
түсінеді екен. 
Кейіннен «ииновация» ұғымы білім беру жүйесіне жаңаны енгізу мағынасында 
педагогикалық еңбектерде кезіге бастады.
Бастауыш сынып мұғалімдерін даярлаудың қазіргі кездегі қалыптасқан жүйесі оның 
құрылымын, ұйымдастырылуын, мектеп практикасымен және білім беру жүйесіндегі 
инновациялық үрдістерімен өзара байланысын кайта қарауды талап етеді. Бұл жоғары оқу 
орныңда мамандар даярлаудың сапасын арттыруда мұғалім тұлғасының өздігінен дамуына, 
оның шығармашылық қабілетінің артуына мүмкіндік жасауды және оқу-тәрбие үрдісін 
жетілдіруді қамтамасыз ететін жаңа педагогикалық технологияларды пайдалану көзделеді. 
Технологияны педагогикалық іс-әрекетті қайта құрудың жүйелі тұтас құралы ретінде тиімді 
пайдалану оқу-тәрбие үрдісінің сапасын жақсартуға, жеке тұлғаны дамыту міндеттерін 
шешуге септігін тигізеді. 
Бүгінгі таңда педагогикалық технология мәселесі теориялық және ғылыми-қолданбалы 
бағыт тұрғысынан зерттеу арқауы болып отыр. Теориялық тұрғыдан алып қарағанда, 
педагогикалық технология - педагогиканың категориясы ретінде қарастырылады оның мәні 
мен құрылымы айқындалады, педагогикалық іс-әрекеттің әртүрлі саласындағы (дидактика, 
тәрбие, білім беруді басқару) педагогикалық технологияның ғылыми негіздерін оқып-
үйренеді, педагогикалық технологияны жобалаудың әдіснамасы мен теориясы зерттеледі 
және педагогикалық технология теориясының негіздері ашып көрсетіледі. Ғылыми-
педагогикалық зерттеулерге жасалынған талдау жаңа педагогикалық технологиялардың 
бірнеше түрлерін бөліп көрсетуге мүмкіндік берді. Енді солардың ішінен жоғары оқу 
орындарының оқу үрдісінде қолдануға ұсынылатын бірқатарына тоқталайық. 
Инновация ұғымының дамуы тікелей 
«жаңа педагогикалық технологиялардың»
шығуына алып келді. 

жүктеу/скачать 13,05 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: