БАҒдарламасы 3 Сүгірбаева А. С 37 10-11 сынып оқушыларына арналған «шешендік өнер» курсы 37

«Ғылым таппай мақтанба» әңгімесі

Болмасаң да ұқсап бақ,

Бір ғалымды көрсеңіз.

Ондай болмақ қайда деп,

Айтпа ғылым сүйсеңіз!

Неге десеңіз, ғылым жолы әрі дүние-дәулет, әрі мал-пұл.

Өзің үшін үйренсең,

Жамандықтан жиренсең,

Ашыларсың жылма жыл.

Біреу үшін үйренсең,

Біреу білмей, сен білсең,

Білгеніңнің бәрі-түл.

Әр адам-бір-бір әлем. Ол да біртіндеп ашылады, яғни жаңа қасиеттерін, жақсы сапаларын біртіндеп-біртіндеп анықтайды. Іріліктің бір белгісі - ізденгіштік.

Артық ғылым кітапта,

Ерінбей оқып көруге.

Исі қазақтың баласына тіл сындырып, білім соңына түсуді кештетпеуін, басқаның өзінің қатесін қайталамауын қалады:

Жасымда ғылым бар деп ескермедім,

Пайдасын көре тұра тексермедім.

Ер жеткен соң түспеді уысыма,

Қолымды мезгілінен кеш сермедім.

Ғылым үшін бар өмірін сарп еткен, тапқан жаңалығын халық игілігінің табыс көзіне айналдырмақ болып аянбай еңбек еткен ғалымдар біздің өлкемізде де жеткілікті. Соның бірі ретінде Қарағанды мемлекеттік университетіне аты берілген академик Евней Арыстанұлы Бөкетовты атасақ, ол кісінің барлық қырынан жастарымызға үлгі бола алатындығына күмән жоқ. Сынып сағаттарына қысқаша мәлімет бере кетейік.

Қазақстан ғылымы мен жоғары оқу ісінің ірі ұйымдастырушысы, академик Е.А. Бөкетов белгілі ғалым-металлург, негізінен металлургия мен жеңіл, бағалы, ыдырамалы және ауыр металлдар химиясы саласында үлкен жетістіктерге жеткен физик-химик, күлділігі жоғары тас көмірді сұйық отынға өңдеуді ұйымдастырушы, жазушы, аудармашы және әдебиет сыншысы ретінде де көпке танымал болды.

Е.А. Бөкетов 1925 жылы 23 наурызда Солтүстік Қазақстан облысы Октябрь (қазіргі Сергеев) ауданы Бағанаты аулында дүниеге келді. Әкесі кеңшарда жұмысшысы болған қарапайым шаруа, шешесі балалар тәрбиелеп өсірген үй шаруасындагы адам болғанымен балалардың оқып, білім алуына барлық мүмкіндігін, қаражатын аямаған жандар. Күштеп ұжымдастыру кезінде Ресейдің Қорған облысына көшіп кеткендіктен алғашқы үш сыныпты сонда оқыды. Елге қайтып оралганнан кейін 5 сыныпқа дейін Марьевка аулында оқып, 1941 жылы әкесінің денсаулығының нашарлауына байланысты мұғалімдік жұмысқа тұрды. Әкесі қайтыс болғаннан келін бес ағайындының үлкені есебінде 1945 жылға дейін жанұя асыраушысы бола жүріп, өздігінен дайындалып, орта білім алды.

Сол жылы Алматыға келіп, Қазақ тау-кен металлургия (қазіргі Қазақ политехникалық) институтына оқуға түсті, 1950 жылы аяқтады.Үш жыл осында аспирантурада оқып, 1954 жылы ҚазССР металлургия және байыту институтының біріккен ғылыми кеңесінде молибденді алу мен оны химиялық талдау мәселесі бойынша техника ғылымының кандидаты ғылыми атағына кандидаттық диссертация қорғады.

Осы жылдан бастап Евнейдің жоғарғы оқу орнында ұстаздық еңбек етуі басталды: 1954 жылдың ақпанынан ассистент, 1956 жылдың қыркүйегінен доцент, 1958 жылдың тамызынан осы өзі бітірген оқу орнының оқу жұмысы жөнінен директордың орынбасары.

1960 жылдардың басында оны ҚазССР ҒА Президенті Қ.И. Сәтпаев шақырып, Қарагандыда ашылмақшы институтқа (ХМИ) директорлыққа бекітті. Ол осы қызметте Қарағандыда университет ашылғанша істеді.

Е.А. Бөкетов 1966 жылы Мәскеу құрыш пен құйма институтының біріккен кеңесінде «Мыс электролиттік шлактан селен мен теллурды алу» тақырыбына докторлық диссертация қорғады, 1967 жылы техника ғылымының докторы, профессор атақтарын алды. 1967-68 жылдары қосымша Қарағанды политехникалық институтында жалпы химия кафедрасын басқарды.

1969 жылы Е.А. Бөкетовке Балқаш тау-кен металлургия комбинатында мыс рудасын қорыту мен қайта өңдеу кешенді технологиясын ендіргені үшін КСРО мемлекеттік сыйлығы берілді. 1970 жылы мүше-корреспондент, 1975 жылы толық мүше болып академияға кірді. 1971 жылы әдебиет саласындагы еңбегі үшін КСРО жазушылар одағына мүшелікке қабылданды. ҚарМУ ректоры қызметінен негізсіз жаламен алынғаннан кейін 1930-83 жылдарда (өмірінің ақырына дейін) ХМИ аға ғылыми қызметкері болып істеді. КСРО Министрлер Кеңесі жанындағы ғылым мен техника жөніндегі мемлекеттік комитеттің «Гидрометаллургия» ғылыми кеңесіне мүшелігі, ғылыми журналдардағы редколлегия мүшелігі сақталды. Е.А. Бөкетов органикалық емес заттар технологиясы мен физика-химия саласындағы белгілі ғалым, ҚазССР ҒА академигі В.Д.Пономаревтың шәкірті, бірақ ол өз мектебін құрып кетті, олар тек бұрынгы кеңес Одағы ғана емес, одан тысқары жерлерге де белгілі.

Е.А.Бөкетов өз шакірттерімен бірлесе 242 ғылыми мақала мен тезистер, 9 монография, КСРО-ның өнертапқыштар комитетінің 100 астам авторлық куәлігін мұра етіп қалдырды.

Оқушы мінездемесінің мазмұны

1. 
   Оқушының аты, жөні, туған жылы, осы сыныпқа келген уақыты мен ауысу себебі туралы деректер.
   

1. 
   Көзқарасы, ұстанымы, бағалайтын бағдары.
   

2. 
   Сабаққа, еңбекке, қоғамдық жұмысқа, ұжымдағы дос-жарандарына,
   өзінің бойындағы қасиеттеріне қатынасы.
   

5. 
   Қызығушылығы мен еліктеуі.
   

5. 
   Кемшіліктері.