Бағдарламасы 5-9 сыныптар Астана 2010 Қазақстан республикасы білім және ғылым инистрлігі
-бөлім. Тарихқа саяхат (17 сағат)
жүктеу/скачать 0,57 Mb.
|
| 2-бөлім. Тарихқа саяхат (17 сағат)
Адамды кім жаратты? Адамның шығу тегі. Алғашқы адамның пайда болуы туралы түсініктер. Әлемнің пайда болуы туралы қазақ аңыздары. Адам туралы жаңа уақыттардағы ілімнің дамуы. Адамның шығу тегі туралы ғылыми көзқарастар. Жердің алғашқы адамдары. Саналы адам. Қазақстан территориясындағы ежелгі адамдар. Археолог Х.Алпысбаевтың ашулары. Қазақстан территориясындағы тас дәуірі. Палеолит – ерте тас дәуірі. Ежелгі еңбек құралдары. Адамдардың тайпалары. Табиғат. Ауа-райы. Мұздақтардың еруі. Мезолит – орта тас дәуірі. Күннің жылынуы, мұздақтардың еруі. Садақ пен жебенің өнертабысы, бумеранг. Жеке аң аулаулар. Ең алғашқы мал шаруашылығының белгілері және егін шаруашылығы. Жаңа еңбек құралдарының пайда болуы. Неолит – жаңа тас дәуірі. Микролиттік мәдениет. Мал шаруашылығы мен жер өңдеудің қалыптасуы.
Қол дәуіріндегі тайпалар – арийлар, турлар, қияндар. Қола кезеңіндегі тайпалар мәдениеті. Петроглифтер. Ә.Марғұлан. Беғазы-Дәндібай мәдениеті. Сақ тайпалары. Сақтар – Ежелгі Қазақстанды мекендеушілер. Сақтар туралы парсылардың және гректердің жазбалары. Сақтардың тұрмысы, шаруашылығы, олардың салт-дәстүрлері. Көшпелі мал шаруашылығы. Сақ билеушілері. Сақтардың басқару жүйесі. Томирис пен Зарина – сақтардың атақты патшалары(ханшайымдары) Сақтардың тәуелсіздік үшін күрестері. Парсылармен соғысы. Шырақтың жорығы. Сақ мәдениеті. «Алтын адам – баға жетпес мұра». «Мәдени мұра» бағдарламасына сәйкес қазіргі уақыттағы Берелдегі, Шіліктідегі, Шірік Рабад қалашығындағы археологиялық зерттеулер. Қазақстан территориясындағы ғұн тайпалары. Мөде – ғұн мемлекетінің негізін қалаушы. Ғұндардың тарихы. Ғұндардың шаруашылығы, тұрмысы. Халықтың ұлы көші. Атила (Еділ) – ұлы жаулап алушы. Қазақстан территориясындағы көне түркілер. «Түркі» түсінігі. Түркі қағанатының пайда болуы. Бумын қаған – Түркі қағанатаның негізін қалаушы. Көне түркілердің тұрмысы, қызметі. Көне түркілердің мәдениеті, дінге сенушіліктері. Көне түркі жазбалары. Білге қаған, Күлтегін, Тоныкөк жазбалары. «Мәдени мұра» бағдарламасына сәйкес көне түркілердің тасқа жазылған жазулары. Ұлы Жібек жолы – Маңызды сауда жолы. Қайталау (1-сағат) Әл-Фараби – Шығыстың көрнекті ойшылы. Аристотельден кейінгі екінші ұстаз. Әл-Фарабидің философия, математика, физика, медицина, логика, этика, және география ғылымдарынан көптеген еңбектері бар. Этномәдени орталық құрылысы және Әл-Фараби кесенесі. Орта ғасырлардағы Қазақстан қалалары. Қалалардың құрылуы. Қалалардың құрылысы. Ірі қалалар – Түркістан, Сығанақ, Сайрам, Тараз, Қалалардың әкімшілік, сауда-саттық, мәдениеттегі рөлі. Отырар – қаһарман-қала. Отырардың тарихы. Отырар қорғанысы. Қайыр хан. «Мәдени мұра» бағдарламасына сәйкес ежелгі қалалар мен қалашықтар Бозақ, Отырар, Сауран, Талғар, Қойлық, Сарайшыққа осы заманғы археологиялық зерттеулер жүргізу. Қазақ халқының қалыптасуы. Қазақ халқының бұрынғы ата-бабалары. Сақтар, үйсіндер, қаңлылар, түркілер, түргештер, қарлұқтар. Оғыздар, қыпшақтар – қазақ халқының ата-бабалары. Қазақ хандығының құрылуы. «Қазақ» терминінің пайда болуы және маңызы. Алтын Орданың ыдырауы. Ақ Орданың құрылуы. Әбілхайыр хан мемлекеті. Жәнібек пен Керей сұлтандардың бөлінуі және өздерінің тектерімен Моғолстан территориясына қоныстануы. Қазақ хандығының құрылуы. Жүздердің қалыптасуы. Қасым хан тұсындағы қазақ хандығының күшеюі. Қазақ хандығының тарихы. Хан – халық билеушісі. Монархия. Аңызға айналған қазақ хандары. Алаша хан. Уыз хан(Оғыз хан). Жошы хан. Қазақ хандары. Жәнібек, Керей, Бұрындық, Қасым, Хақназар, Тәуке. Қазақ билері. Қазақ қоғамындағы билердің рөлі. Би – дана, шешен, қазылар. Төле би – жоғарғы би. Қазыбек би, Әйтеке би. «Жеті жарғы» заңдар жинағын жазуға билердің қатысуы. Тәуке – ақылды хан. Тәуке ханның ел басқарған уақыты – «қазақтардың алтын ғасыры». Қазақ батырлары. Қазақ қоғамындағы батырлардың алатын орны. Қарасай батыр. ХҮІІІ ғасырдың ұлы батырлары. Бөгенбай батыр. Қабанбай батыр. Наурызбай батыр. Баян батыр. Малайсары батыр. Қайталау (1 сағат) Қазақстан мен Ресей. Қазақстанның Ресейге қосылуы. ХҮІІІ ғасырдың бірінші жартысындағы Қазақстанның жағдайы. Әбілхайыр ханның Ресей құрамына кіруге ұмтылысы. Кіші жүз қазақтарының Ресей империясының құрамына кіруі. ша хан.тасуы. Қасым хан тұсындағы қазақ хандығының күшеюі.қоныстануы. осы заманғы археологиялы громатасы А.Тевкелевтің елшілігі. Абылай хан. Өмірі мен саяси қызметі. Абылай ханның жоңғарларға қарсы күресі. Қазақ халқының ХІХ ғасырдағы өз тәуелсіздіктері үшін күрестері. Кенесары Қасымұлының Ресейдің отаршылдық саясатына қарсы көтерілісі. Бөкей ордасындағы Исатай Тайманұлы мен Махамбет Өтемісұлы басқарған көтерілістер. Махамбет өлеңдері. Қазақтың ұлы ғалымы Ш.Уәлиханов. Ш.Уәлихановтың өмірбаяны. Омбыдағы кадет корпусында білім алуы. Ф.М.Достоевскиймен достығы. Ғылыми жұмыстары. Қашғарға сапары Абай Құнанбаев – қазақ жазба әдебиетінің негізін салушы. Абайдың балалық шағы. Абай-сазгер. Абай өлеңдері. Қара сөздері. Ыбырай Алтынсарин – ғалым, ағартушы. Ы.Алтынсарин – ғалым, педагог. Қазақстанда қыздарға білім беретін мектептің негізін салушы. Қайталау (1 сағат) жүктеу/скачать 0,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|