Бағдарламасы аясында іске асырылды Karen Armstrong

45
отырды, бірақ көпшілік ескіше Ваал, Асират пен Анатқа сыйынып келді. Тәу
-
раттың өзінде Мұса халқының көп ұзамай антты бұзып, ескі ханаан пұтқа 
табынушылығына ауысып кеткендігі айтылған. Адамдар Илудың дәстүрлі 
белгісі болған алтын бұзаудың мүсінін орнатып, соның алдында көне рәсім
-
дерін орындаған. Бұл туралы хикая Синай тауындағы қорқынышты құдай 
көрінісімен сабақтасып тұр; мұндай сабақтастықты Бес Кітаптың соңғы тү
-
зетушілері Израилдың бөлінуінің ащы дәмін айқын сездірту үшін әдейілеп 
құрастыруы мүмкін. Мұса және пайғамбарлар Яхвенің ұлы дінін уағыздады, 
бірақ халықтың көп бөлігі құдайлар, табиғат пен адамдар бірлігі тұтастығын 
сезіндіртетін ескі салттарға беріктігін сақтап қалды. 
Дегенмен, 
Шығу 
оқиғасынан кейін израилдықтар Яхвенің жалғыз Құдай 
екендігіне ант берді, пайғамбарлар да арадағы келісімді үздіксіз еске салып 
отырды. Адамдар тек Яхвеге, 
элохиміне 
табынатындарына серт қылды, Ол өз 
кезегінде олардың Оның таңдаулы халқы болатындығына және оларға тең
-
десі жоқ қолдау беретініне уәде берді. Сондай-ақ Яхве олар одақты бұзатын 
болса, қатал жазаланатындығын ескертті, мұндай қауіп-қатерге қарамастан, 
израилдықтар шартты қабылдады. «Иисус Навин кітабында» Израилдың өз 
Құдайымен жасасқан одағына қатысты бұрынғы мәтіннен алынған болуы 
мүмкін үзінді бар. Ол кездегі таяушығыстық саясатта тараптар арасындағы 
міндеттерді бекіту үшін қолданылған ант ресми келісімге жатқызылған. 
Оның айқын бекітілген нұсқасы болатын: келісім мәтіні ең құдіретті патша
-
ны және келісім жасалғанға дейінгі екі жақтың қарым-қатынастар тарихын 
таныстырумен басталатын. Соңынан шарттар, міндеттер және келісімді 
бұзғаны үшін қолданылатын жазалар тізбектеліп көрсетілетін. Ант мазмұ
-
нында адалдықты қатаң сақтау талабы маңызды орын алды. Хетт патшасы ІІ 
Мурсилис пен оған тәуелді Дуппи билеушісі Ташет (б.д.д.XIV ғ.) арасындағы 
келісімде біріншісі мынадай талаптар қояды: «Басқа ешкімнен көмек сұра
-
ма. Сенің әкелерің Мысырға салық төлеп келді, ал сен олай істеме. […] Доста
-
рыма дос және жауларыма жау бол». Тәуратта айтылғандай, израилдықтар 
Ханаанға келіп, туыстарына қосылған кезде, Авраамның бүкіл ұрпақта
-
ры Яхвемен анттасады. Салтанатты рәсімді Өз Құдайы атынан Мұсаның 
мұрагері Иисус Навин жүргізеді. Бұл келісім жалпы қабылданған дәстүрге 

46
бағынады: алдымен Яхвені таныстырады, сосын Оның Авраам, Исхақ және 
Йақұбпен кездесулерін және 
Шығу 
оқиғасын еске салады. Қорытындылай 
келе, Иисус Навин келісімнің шарттарын айтып шығады және жиналған Из
-
раил халқынан ресми ант берулерін талап етеді:
Сонымен, Құдайдан [Яхве] қорқыңдар және Оған тазалықпен және 
адалдықпен қызмет етіңдер; өзеннің [Иордан] арғы жағы мен Мысы
-
рда әкелерің сыйынған Құдайлардан бас тартыңдар, Құдайға [Яхве] 
қызмет етіңдер.
Егер де Құдайға [Яхве] қызмет етуді қаламасаңдар, онда өзеннің 
арғы жағында тұрғанда әкелерің сыйынған құдайларға немесе сол 
жерде тұрып жатқан аморейлердің құдайларына қызмет қылыңдар…
25
Халық алдында Яхве мен дәстүрлі ханаандық құдайлар арасында таңдау 
жасау тұрды. Израилдықтар бір сәтке де кідірмейді. Яхве сынды басқа 
құдайлар жоқ еді. Бірде-бір Құдай өзіне сенетіндерге мұндай белсенді 
көмек бермеген еді. Адамның іс-әрекеттеріне құдіреттің араласуы болға
-
нына еш күмән жоқ: Яхве 
элохим 
етіп сайлайтынның нағыз өзі және израил
-
дықтар тек соған ғана сыйынады, ал басқа құдайлардан бас тартады. Иисус 
Навин Яхвенің аса қызғаншақ екендігін ескертеді: израилдықтар уәдені бұ
-
затын болса, Ол оларды сол сәтте бірден жойып жібереді. Дегенмен, халық 
тұрақты шешім ұстанады – олардың 

жүктеу/скачать 28,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: