Бағдарламасы аясында іске асырылды Russell Grigg becoming an outstanding primary school teacher
-КЕСТЕ. Оқу бағдарламасындағы ойлау дағдылары Елдер
жүктеу/скачать 5,81 Mb. Pdf көрінісі
|
grigg rassell bastauysh mektep mugalimi sheberlikti shyndau
| 4.2-КЕСТЕ.
Оқу бағдарламасындағы ойлау дағдылары Елдер Ойлау дағдылары Англия 2014 жылға дейінгі нақты мысалдар келтірілген жалпы дағдылар: ■ Ақпаратты өңдеу – ғылыми әдебиеттен басқа жанрдағы еңбектерден ақпарат табу және жазып алу (оқу, 3–4 оқу жылы) ■ Пайымдау – қарапайым бағдарламалардың әрекетіне болжам жасау үшін логикалық ойлауды қолдану (Есептеу, 1-негізі кезең). ■ Қажеттілік – қарапайым сырттағы жұмыстарды істеу және бақылау дағ- дыларын қолдану... (География, 1-негізгі кезең ) ■ Шығармашылық ойлау – қарапайым қимылдарды қолдана отырып би билеу (Дене шынықтыру, 1-негізгі кезең) ■ Бағалау – өзінің және басқалардың жазба жұмыстарының тиімділігін бағалау мақсатында тексеру әрі редакциялау, сондай-ақ жетілдіру бо- йынша ұсыныстар айту (Жазу, 3–4 сынып) Уэльс Жоспарлау : алдыңғы білім, білігін және түсінгендерін іске қосу; әдіс/тәсіл- дерді анықтау; жетістік критерийлерін белгілеу. Дамыту: себеп-салдар туралы ойлану және болжау; пікір қалыптастыру және шешім қабылдау; логикалық ойлау және үлгіні іздеу; сыни тұрғыдан ойлау. Рефлексия : өз оқуы мен ойлауы туралы қорытынды жасау; жетістіктерін анықтау; байланыстыру және қалыптан тыс ойлау. Шотландия Ойлау дағдылары да оқу, өмір және жұмыс дағдылары секілді, сондықтан оны Педагогикалық шеберлік бағдарламасының тәжірибелері мен нәти- желері бойынша оқыту керек. Мысалы, әлеуметтік зерттеулер тұрғысынан айтқанда мұғалімдер «алуан түрлі ақпарат көздерінен ақпарат алу, оларды талдау және пайдалану арқылы сыни ойлау қабілетін дамытуға» ұмтылуы керек. Солтүстік Ирландия 1) Ақпаратты басқару : сұрау, қол жеткізу, таңдау, жазып алу, интегра- циялау, қарым-қатынас жасау. 2) Ойлау, мәселені шешу және шешім қабылдау : мәнін іздеу, мағынаға терең бойлау, қиындықтарды жеңу. 3) Шығармашыл болу: басқару, қиялдау, туындыны дүниеге әкелу, ойлап табу, білім алу үшін тәуекелге бару. 4) Басқалармен жұмыс: ынтымақтастықта болу, басқалардың сезімдерін түсіну, әділетті әрі жауапты болу. 5) Өзін-өзі басқару : күшті және әлсіз жақтарын бағалау, мақсат-міндет- тер қою, өзін-өзі басқару және реттеу. Дереккөздер: DfES (2002); DfE (2014); WAG (2010); www.educationscotland/gov.uk; www.nicurriuclum. org.uk/tspc Шығармашылық ізденістегі мұғалімдер 159 отырған ойды оқу барысында ғана түсінетін жайттар кездеседі. Мұға - лім ондай кезде делдал ретінде әрекет етіп, ойлау процесіне қатысты сұрақ қояды. Сонымен қатар олар күнделікті өмірде жаңа идеяларды қолдану үшін жаңа тәжірибені бар тәжірибемен байланыстырады. Ав - торлар когнитивтік қақтығыстың мәселені тез арада шешудің жолы емес екенін мойындайды. Авторлардың пікірінше, бұл мектептерде кең өріс ала қойған жоқ, өйткені оған нақты әрекеттерді көздейтін мақсат - тар қою мен бағаланатын нәтижелер күту секілді ерекшеліктер жат. Көптеген бағдарламалар ойлау процесіне көмектесуде көрнекі құ - ралдар пайдалануды қолдайды. Мұндай көрнекі құралдарға: уақыт кестелері, диаграммалар, сызбанұсқалар, тақырыптық карталар, зият - керлік карталар (Buzan, 2003), ойлау карталары (Hyerle, 2011; Grigg and Lewis, 2014) және өрмекші торы, тұтас/жартылай қарым-қатынас диа- граммасы, венн диаграммасы сияқты басқа да «графикалық құралдар» жатады. Бұл танымдық карталарды оқу бағдарламасының барлық кезе - ңінде қолдануға болады және уақытымен біртіндеп қосып отырған жөн. Бастауыш мектептердің көпшілігі балалардың алдыңғы біліміне сүйене отырып, белгілі бір құрылымды пікірталас ұйымдастыру үшін KWHL кестесін тиімді қолданады (балалардың «бұрыннан білетіні – already Know , білгісі келетіні – Want to know, қалай білетіні – How we know және не білгені – what we have Learnt » деген толтыратын бөліктері бар кесте. 4.3-сызбаны қараңыз) талқылау ұйымдастыру және балалардың алдың - ғы біліміне негіздеу. Осы құралдардың бәрін жеке жаттығу түрінде емес, ойлауды дамытатын көмекші құрал ретінде қарастырған жөн. Егер оқушылар әр сабақ, әр тоқсан сайын, тіпті бір сыныптан келе - сі сыныпқа көшкенде белгілі бір жетістікке жетуді қаласа, онда мектеп - те ойлау мәдениетін қалыптастырудың маңызы зор. Ричхарт (2002) сынып туралы мәлімет беретін мынадай мәдени күштерді анықтаған: уақыт, мүмкіндік, жоспар мен құрылым, модельдер, тіл, өзара іс-әре - кеттер мен қатынастар, физикалық орта және нәтиже. Балаларға та - қырыпты тереңірек зерттеуге, ойланып жауап беруге уақыт беру және ойын жеткізетін сөздік қор пайдаланту арқылы олардың әрқайсысын мақсатты ойлауға бағыттауға болады. Ең бастысы, балалар өз ойлау әрекеті аяқталған жұмыстан гөрі нәтиже ретінде бағаланатынын түсі - нуі керек. Өз табиғатына сай сыныпта жақсы ұйымдастырылған оқыту тиімді оқу мен ойлауға әсер ететіні анық. Мектеп пен үйдегі мәдениет те балалардың ойлау қабілетіне ықпал етеді. Халықаралық ойлау мек - тептері мен Экспансивтік білім беру ұйымдары ойлау мектептерін кә - сіби желілер арқылы біріктіруге тырысады. Кейбір авторлар ойлау дағдыларын дамытуға арналған сабақ үл - гілерін ұсынады. Мысалы, Уолш және оның әріптестері (2006) оқушы - Шығармашылық ізденістегі мұғалімдер 160 лардың «құлақ күйін келтіру» кезеңі мұғалімдердің балалардың қа - былдауы мен ойлауына ден қоймас бұрын, оларды байқауы, тыңдауы, мадақтауынан немесе түсіністік танытуынан басталатынын айтады. Даму кезеңі сұрақ қою, модельдеу, шынайы әлемге ену және балалар - ға ойлануға уақыт беруімен сипатталады. Бұл ашық түрде ой тастауға ұласуы мүмкін. Шығармашылық кезеңде мұғалімдер балаларды ер - кіндікке, түйсік пен қиялға берілуге ынталандырады. Олар балаларға жаңа нәрсені үйрену жолында қателіктердің болатынын айтып, түсі - ніксіз нәрселерді түсіндіреді. Қорытынды рефлексия кезеңі пікірталас пен өзін-өзі бағалаудан тұрады. Ойлаудың табиғи сипаты «жасырын» әрі дербес болады. Алайда кейбір авторлар оқушылар өз ойлау қабілетін қалай жақсартқанын «көруі», «естуі» үшін ойлауды көрінетін, дыбысталатын әрі естіле - тін ету идеясын көтеруде. Ресейдің көрнекті когнитивтік психологі Выготский (1962) «іштей сөйлеуді» (өзімен-өзі сөйлесу) ойлауды рет - теудің маңызды құралы ретінде анықтады. Жас балалардың маңыз - ды шаруаға беріле кіріскенде дауыстап сөйлеп кететіні жиі кездесе - ді. Іштей сөйлеу – сыныпта жеткілікті деңгейде пайдаланылмайтын Біз Британиядағы римдіктер туралы оқимыз жүктеу/скачать 5,81 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|