Кең ауқымды оқу бағдарламасы
321
арттыру үшін пайдалануға болатын жаңа археологиялық қазбалар ту
-
ралы газет мақалаларын, уеб-сайттар мен жарияланымдарды жиі кез
-
дестіруге болады. Окота (2013) Ұлттық портативті ескерткіштер жү
-
йесінде тіркелген 900 000 ескерткіштің ішіндегі
Британияның сексен
құпия қазынасына
сипаттама береді. Алтын монета, балтаның бастары
мен сиқырлы бөтелке сияқты көптеген заттарды күнделікті тіршілікте
итпен серуендеп, жер қазып, егін егіп, үй салып жүрген немесе мектепке
бара жатқан қарапайым адамдар тапқан. Қалғанын металл детекторын
пайдаланушылар арнайы барып қазып алған. Британ археология кеңе
-
сі (http://new.archaeologyuk.org) және Жас археологтар клубы (www.
yac-uk.org) сияқты ұйымдармен байланыс орнату мектептер үшін аса
маңызды.
Тарих сабағындағы даталардың салыстырмалы маңыздылығы бұ
-
рыннан талқыланып келді. Купер (2006: 35) тарих сабағындағы хро
-
нологиялық шеңберге шамадан тыс тәуелділік
тарихи зерттеулерге
кері әсер ететінін және «даталар тізіміне» қайта оралу қаупі бар еке
-
нін ескертеді. Керісінше, Коалиция үкіметінің қазіргі Мемлекеттік оқу
бағдарламасы баяндау дәстүрін басшылыққа алады. Жүргізілген тек
-
серу есептері көрсеткендей, бастауыш мектеп жасындағы балалардың
көпшілігі зерттеу кезеңдері арасындағы аралықты білмейді және бір
тақырып бойынша білгенін екінші тақырып бойынша білгенімен бай
-
ланыстыра алмайды (OFSTED, 2011a). Тарих сабағында темпоралды
тілді прогрессивті түрде қолданудың өзіндік артықшылықтары болға
-
нымен, «баяғыда» сияқты тіркестер балдырғандар үшін бірнеше жыл
-
дан миллиардтаған жылдарға дейін ауқымды мағына білдіруі мүмкін
(Hodkinson, 2003). Жапсырмаларды, даталар мен көрнекі заттарды ба
-
лалардың уақыт пен хронология туралы түсінігін қалыптастыру үшін
пайдалануға болады. Ломас (1993) мектепте уақыт ұғымын оқытудың
проблемалары мен ықтимал шешімдерін талқылай келе, дәйекті жат
-
тығулар, шежіре ағаштары, уақыт кестесі, циферблаттар,
сұрақ қою
мен зерттеу тапсырмаларының, сонымен қатар тарихтағы бетбұрыс
кезеңдер туралы пікірталастардың құндылығын атап көрсетеді.
Оқытуда ең көп қиындық тудыратыны – тарихи интерпретация.
Тарихшылар қолда бар дәлелдер арқылы тұжырымға келеді немесе
«үздік болжамдар» жасайды, алайда олар өзгеше болуы да мүмкін. Мы
-
салы, темір дәуіріндегі жоба бойынша үйдің ортасындағы төрт тірек –
шатырдың тірегі, жануарлардың қоршауының бір бөлігі немесе шатыр
-
ды жөндеуге арналған мұнара болуы мүмкін (Cooper, 2000). Мерейтой
-
лар өткенді түсіндірудің түрлі жолдарын еске салады. Бүлдіршіндер
Виктория мен Елизавета I патшайымның портреттеріне қарап, қарапа
-
йым тұжырым жасап ой қорыта алады (Cooper, 1995). Озық тәжірибе ие
-
лері интерпретацияларды талқылауды ойын алаңындағы жанжалды
Кең ауқымды оқу бағдарламасы
322
әртүрлі көзқарас
тұрғысынан баяндау сияқты, балалар өмірінен
алынған оқиғаларды пайдаланудан бастайды. Біртіндеп оқушыларға
өткеннен көрініс беретін заманауи фильмдерді, тарихи әдебиеттер
-
ді, мұражай көрмелерін, суретшілер
мен мультфильмдердің иллюс-
трацияларын көрсетіп, күрделендіре береді. YouTube-тен көптеген
жаңалықтардың, кинофильмдердің үзінділерін және ескі теледидар
жарнамаларын көруге болады. Кейде танымал тарихи көрсетілімдер
жастар мен көпшілікті шатастыратыны үшін сынға ұшырап жатады,
мысалы, Бірінші дүниежүзілік соғыстың басталғанына жүз жыл тол
-
ғанда шыққан «Блэкаддер» соғыстың еш пайдасы болмағанын баян
-
дайды (Jeffries, 2014).
Сондықтан тарих сабағы тарихтың әртүрлі нұсқалары бар екені
-
не көз жеткізуге көмектесетін ойлау дағдыларын дамыту үшін тама
-
ша контекст есептеледі (Fines and Nichol, 1997; Wallace, 2003; Hoodless,
2008).
Тарихтың өзекті әрі маңызды екенін көрсету үшін көптеген мұға
-
лімдер мерейтойларды пайдаланады. Олар 5
минуттық қысқа тезис
түрінде, үй тапсырмасы немесе кеңейтілген зерттеу ретінде ұсыны
-
луы мүмкін. 2014 жылы Бірінші дүниежүзілік соғыстың жүз жылды
-
ғы аясында Премьер-лига Бельгияның Ипр қаласына жасанды футбол
алаңын сыйлауға келісті. Сонымен қатар Премьер-Лига 2011 жылдан
бері Англия, Бельгия, Франция және Германияның 12 командасымен
Рождестволық бітім турнирін өткізіп келеді. Телебағдарламалардағы
тарихтың маңызы туралы сөз қозғау да артық болмайды. Мысалы, кә
-
сіпкерлік туралы танымал «
Dragon’s Den
» бағдарламасына (BBC2, 2005
жылдан бастап) шыққан бизнеспен Ричард Эрнест деменцияның ерте
белгілерін емдеу үшін дәрігерлер қолданатын ностальгиялық қалқы
-
малы терезелер жасап шығарды. Бұл Reminiscence Pods (RemPods) ем
-
делушілердің ұзақмерзімді есіне әсер етеді, 1950–1970 жылдардағы
таныс заттарды естеріне түсіру арқылы оларға жайлылық сыйлайды
(Reilly, 2013).
Достарыңызбен бөлісу: