Көрнекілік əдіс. Биологияның барлық сабақтарда қолданады. Бірақ бұл сабақты көрнекілік əдіспен өткізу керек деген емес.Сөздік əдіс кезінде мұғалім əңгімелеп тұрып, көрнекіліктерді илюсстрация есебінде пайдаланады. Мысалы, өсімдіктері жануарларды əңгімелеп турғанда бұларды табиғи көрсету мұмкіндігі бар жағдайда көрсетуде, ғалымдарды, суреттерді, кесте, фотоларды. Бұл кезде ақпарат көзі мұғалімнің сөзі, оның əңгімесі, түсіндіруі.
Сабақ өткізуде көрнекілік əдісте көрнекі құралдардың басқада ролі бар. Соның ішінде тəжіребелі, тірі объект, кино, кесте бұлар оқушылар үшін ақпарат көзі. Оқушылар көрсетілген көрнекіліктерді қарап, қорытынды жасап, қайталайды. Көрнекілік əдісті қолдану оушының белсенділігін ойлауын арттырады. Дұрыс қойылған сұрақ объектіні, тəжиребені демонстрациялауда баланың назарын аудартуы. Оқушыларда мақсатты бақылауға жетелеп саластырып қорытынды жасауға мүмкіндік береді.Көрнекіліктер биология сабақтарда табиғи жəне суреттеме болып екіге бөлінеді. Көрнекілік əдістің түріне демонстрациялау, тəжиребе, табиғи объектілерді,сүреттелерді көрсетеді.Табиғи объектілерді демонстрациялау биологияны оқытуда маңызды себебі өсімдік, жануарларды тірі күйінде көрсетеді.Ыңайлы жəне тірі объект бұд өсімдіктер.Оны өсімдіктану, тіршіліктану сабақтарында демонстрациялайды.Өсімдіктерді алдын ала табиғатта, үйде дайындаауға болады. Өсімдіктанудын көптеген сабақтарында көрнекілік əдіс ерекше орын алады. Ал,жануарларды жануартану, тіршіліктану сабақтарында демонстрациялауға болады. Оқушыға көрсетуге ыңғайлысы орташа көлемдегі құстар мен сүткөректілер.Оларды торда ұстау демонстрациялау кезіңдесталға қояды.Ұсақ жануарларды,мысалы, база,кесіртке оларды шыны банкада аузы. Марламен жабылған күйінде столдерге таратып көрсеткен дұрыс. Оданда ұсақ жануарларды пробиркада аузы мақтамен тығындалған түрінде демонстрациялайды. Ірі жануарларды тулып, қапқа оларды бекітіп, жарық түсіріп, ақ немесе қара экранда көрсетеді.Тəжиребені демонстрациялау барлық сыныптарда жүргізіледі.Тəжиребе əртүрлі вариантта көрнекіліктерге жəне оқушының деңгейіне байланысты болуы мүмкін. Оқушылар тəжиребенің сүретін салып, дəптерге қорытындысын жазады.Өсімдіктанудын көптеген сабақтары мұғалім немесе оқушылар алдын-ала қойылған тəжиребелерді демонстрациялайды. Оның қою ережесімен таныстырады. Алдымен сұрақ қойып, тəжиребені бақылау өсімдіктермен салыстыра өткізіп жауап беріп қорытындыны оқушыға сұрақ қоя жасатады. Жануартану, тəнтануда бақамен тəжиреби демонстрациялайды. 8-9 сынып сабақтарында тірі мүйісте үйретілген жануарларды да демонстрациялайды.
Оқушыларды тірі табиғат бұрышта, үйірмеде немесе оқу тəжиребелік аймақтарды қойған тəжиребені демонстраиялау қызықтырады.Оларды бұл айтқан фактілерін мұғалім жңа тақырыпта ашуға пайданалып,оқушының өздеріне қорытынды жасатуға болады. Микроскоптық объектіні демонстрациялау барлық биология курсында өтіледі. Егер мектепте 1-2 микроскоп болса, онда мұғалім препаратты өзі əзірлеп, оқушыларға кезектесіп қарайдыда орнына барып, есінде қалғаны бойынша, суретін салып, оқулықтарды оқиды. Оқушылардың өзіне де препарат дайындауға болады. Жауап берген кезде оқушылар көрген объектіні микроскоппен қарағанда тани білу керек. Оқушылардың микроскоппен жұмыс жасау дағдысын мектепте микроскоп аз болса, қалыптастыру қиын процесс. Сондықтанда мұғалімдер сабақтарда микроскопты жиі пайдаланады.
Достарыңызбен бөлісу: |