Бағдарламасы (орта білім беру мазмұнын жаңарту аясында) Негізгі орта білім беру



Pdf көрінісі
бет1/2
Дата02.10.2019
өлшемі0,62 Mb.
#49047
  1   2
Байланысты:
08 «Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасы 7-9
8, FIZIKA 150-N 1200 S 1178 A, mugalim nusqaulyq (1), mugalim nusqaulyq (1), Григорьев Ю.М., Муравьёв В.М., Потапов В.Ф. - Олимпиадные задачи по физике. Международная олимпиада «Туймаада» - 2007, FIZIKA 150-N 1200 S 1178 A, 9-ОШ ФО География 8кл рус, дарын, Doc1, Doc1

Жоба 

 

«Физика» пәні бойынша 

оқу бағдарламасы

 

(орта білім беру мазмұнын жаңарту аясында) 

Негізгі орта білім беру (

7-9 сыныптар) 



 

 



 

Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9 сыныптары үшін 

«Физика» пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы 

 

1. Түсіндірме жазба 



 

1. Оқу  бағдарламасы  Қазақстан  Республикасы  Үкіметінің  2012  жылғы                 

23  тамыздағы  №1080  қаулысымен  бекітілген  Орта  білім  берудің  (бастауыш, 

негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына 

сәйкес әзірленген. 

2. Оқу  бағдарламасы  оқушылардың  жас  ерекшеліктерінің  танымдық 

мүмкіндіктеріне  сәйкес  әр  оқу  пәнінің/сабақтың  мазмұны  мен  білім,  білік, 

дағдыларының көлемін анықтайтын оқу-нормативтік құжат болып табылады. 

3. Оқу  бағдарламасы  оқыту  үдерісін  оқушылардың  пән  салалары 

бойынша  білім  мен  біліктерді  саналы  түрде  меңгеруі  үшін  әр  пәннің 

әдістемелік  әлеуетін  қолдануға,  оқу,  жоба,  зерттеу  іс-әрекеттері  тәсілдерін 

меңгеру  арқылы  дербестігінін  дамытуға,  әлеуметтік-мәдени  кеңістікте  орнын 

таба білуі үшін біліктерді меңгеруге бағыттайды.   

4. Оқу  бағдарламасында  оқу-нормативтік  құжаттың  дәстүрлі  міндеттері 

заманауи  мектепте  білім  беру  үдерісін  ұйымдастырудың  инновациялық 

тәсілдемелерімен үйлесімді сабақтасқан. Оқытудағы тәсілдемелер пән бойынша 

оқу  бағдарламасының  түбегейлі  жаңа  құрылымын  құруда  негізгі  бағдарлары 

болып  табылады.  Құндылықтық-бағдарлық,  іс-әрекеттік,  тұлғалық-бағдарлық, 

коммуникативтік тәсілдемелер білім берудің классикалық негізі ретінде оқыту 

мақсаттарының  жүйесі  мен  білім  беру  үдерісі  нәтижелерінің  басымдылығын 

арттыру  үшін  қолданылды,  бұл  оқу  бағдарламасының  жаңа  құрылымында 

көрініс тапты.   

5. Қазіргі кезеңде оқушының өз бетімен білімге ие болу барысында оның 

белсенді іс-әрекетін ұйымдастыру оқу үдерісіне қойылатын негізгі талаптардың 

бірі  болып  табылады.  Бұл  тәсілдеме  пәндік  білімді,  әлеуметтік  және 

коммуникативтік  дағдыларды  ғана  емес,  сонымен  бірге  өзінің  жеке  мүдделері 

мен болашағын сезінуге, сындарлы шешімдер қабылдауына мүмкіндік беретін 

тұлғалық  қасиеттерді  де  меңгеруге  ықпал  етеді.  Мұғаліммен  бірлесіп 

шығармашылықпен  айналысу  және  серіктес,  кеңесші  ретінде  мұғалімнің 

қолдауы  кезінде  оқушының  белсенді  танымдық  қабілеті  тұрақты  сипатқа  ие 

болады.  

6. Тұлғалық-бағдарлық білім беруді осындай сипатта жақсарту білім беру 

үдерісіне  барлық  қатысушылардың  өзара  қарым-қатынасында  өктемшілікке 

жол бермей, ынтымақтастығы үшін алғышарттарды құрайтын оқытудың алуан 

түрлі  интерактивті  әдістерін  қолдану  кезінде  мүмкін.  Диалогтік  және 

рефлексивті  технологияларды  қолдану  оқушылардың  жоба  және  зерттеу 

жұмыстарын  ұйымдастыруымен  сабақтасады.  Оқу  үдерісін  ұйымдастырудың 

барлық  инновациялық  тәсілдемелері  оқытуды  білім,  идеялар  және  іс-әрекет 

тәсілдерімен  белсенді  түрде  алмасуды  көздейтін  оқушының  шынайы 

шығармашылық  үдерісіндегі  қарым-қатынас  моделіне  айналдырады.  Нақты 



 

 



 

пәннің  оқу  бағдарламасы  жергілікті  сипаттағы  материалдарды  (нысандар, 

кәсіпорындар,  ақпарат  көздері)  пайдалануға  бағытталған  оқу-жобалау  іс-

әрекеттерін  ұйымдастыру  арқылы  танымдық  және  әлеуметтік  тұрғыдан 

оқушының  белсенділігін  арттыруға  мүмкіндік  береді.  Осы  пәннің  оқу 

мақсаттары  аясында  жүзеге  асырылатын  тәрбиелік  сипаттағы  жоба  жұмысын 

ата-аналармен,  жергілікті  қауымдастық  өкілдерімен  бірлесе  отырып, 

ұйымдастыруға болады.  

7. Әр пәннің оқу бағдарламаларында үш тілде білім беруді жүзеге асыру 

қарастырылған, онда үш тілді меңгертіп қана қоймай, сол сияқты оқушылардың 

сыныптан тыс жұмыстарын да үш (қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде) тілде 

ұйымдастыру  қарастырылған.  Көп  тілді  оқу  ортасын  құрудағы  әр  пән  қосқан 

үлесі  үш  тілде  білім  беру  саясатын  жүзеге  асыруға  мүмкіндік  береді.  Тіл 

үйретудің негізі болып табылатын коммуникативтік тәсілдеме әрбір оқу пәнінің 

түрлі  оқу  жағдаяттарында  білім  және  білікпен  алмасу,  тілдік  және  сөйлеу 

нормалары жүйесін дұрыс қолдану сияқты әдіс-тәсілдері арқылы оқушылардың 

сөйлеу әрекеттерін дамытудың жетекші қағидаты ретінде қарастырылады.  

8. Пән мазмұнын меңгеру және оқу мақсаттарына қол жеткізу үдерісінде 

оқушылардың  ақпараттық-коммуникациялық  технологияларды,  атап  айтсақ: 

қажетті  ақпаратты  іздеу,  өңдеу,  алу,  құру  және  көрсету,  ақпараттар  және 

идеялармен  алмасу  үшін  бірлесіп  әрекет  ету,  жабдықтар  мен  қосымшаларды 

кең  ауқымда  қолдану  арқылы  өз  жұмысын  бағалау  және  жетілдіру  сияқты 

қолдану дағдыларын дамыту үшін алғышарттар/жағдайлар жасау керек.  

9. Оқу бағдарламасында оқу пәнінің мазмұнын анықтаудың негізі болып 

табылатын  оқыту  мақсаттарының  жүйесі  түрінде  ұсынылған  күтілетін 

нәтижелері  қалыптастырылған.  Мазмұны  тұрғысынан  оқу  бағдарламалары 

оқушыны өзін-өзі оқыту субьектісі және тұлғааралық қарым-қатынас субьектісі 

ретінде  тәрбиелеуде  нақты  оқу  пәнінің  қосатын  үлесін  айқындайды.  Оқу 

бағдарламалары  білім  беру  құндылықтарының  өзара  байланысы  мен  өзара 

шарттылығына  негізделген  тәрбиелеу  мен  оқытудың  біртұтастығы  қағидатын 

және  нақты  пәнді  оқыту  мақсаттарының  жүйесі  бар  мектепті  бітіргеннен 

кейінгі


 

нәтижелерін іске асыруға мүмкіндік береді. Оқу бағдарламаларының тек 

пәндік  білім  мен  білікке  ғана  емес,  сонымен  қатар  кең  ауқымды  дағдылардың 

қалыптасуына бағыттылғаны оның ерекше өзгешелігі болып табылады. Оқыту 

мақсаттарының  құрастырылған  жүйесі:  білімді  функционалдық  және 

шығармашылық қолдану, сын тұрғысынан ойлау, зерттеу жұмыстарын жүргізу, 

ақпараттық-коммуникациялық  технологияларды  пайдалану,  қарым-қатынас 

жасаудың  түрлі  тәсілдерін  қолдану,  топпен  және  жеке  дара  жұмыс  істей  алу, 

мәселелерді шешу және шешімдер қабылдау сияқты кең ауқымды дағдыларын 

дамытуға негіз болады. Кең ауқымды дағдылар оқушының мектептегі білім алу 

тәжірибесінде  де,  келешекте  мектепті  бітіргеннен  кейін  де  жетістігінің  кепілі 

болып табылады . 

10. Экономикадағы  заманауи  инновациялар,  еңбек  нарығындағы 

өзгерістер  оқушылардың  күрделі  міндеттерді  шешу  үшін  немесе  оларды 

шешудің  жаңа  тәсілдерін  табу  үшін  жағдаятқа,  идеялар  мен  ақпараттарға 


 

 



 

талдау  жасау  және  бағалауға,  алған  білімі  мен  тәжірибесін  жаңа  идея  мен 

ақпаратты  жинақтау  үшін  шығармашылық  қолдануға  мүмкіндік  беретін 

дағдылар  жиынтығын  меңгеру  қажеттілігіне  себепші  болады.  Жігерлілік, 

алғырлық,  өзгерістерге  дайындығы,  байланысқа  бейімділігі  сияқты  тұлғалық 

қасиеттер өзекті болып отыр.  

11. Нақты  пән  бойынша  күнделікті  білім  беру  үдерісінің  мазмұны  оқу 

мақсаттарына  бағынады  және  оқушылардың  меңгерген  білім,  білік  және 

дағдыларын  кез  келген  оқу  үдерісінде  және  өмір  жағдаяттарында 

шығармашылықпен  пайдалану  даярлылығын  қалыптастыруға,  жетістікке  қол 

жеткізуде  қажырлылықты  дамытуға  бағытталған,  өмір  бойы  білім  алуға 

ынталандырады.    

12. Кең  ауқымдағы  дағдылармен  бірлікте  жеке  қасиеттердің  дамуы: 

«қазақстандық  патриотизм  мен  азаматтық  жауапкершілік»,  «құрмет», 

«ынтымақтастық», «еңбек пен шығармашылық», «ашықтық», «өмір бойы білім 

алу» 


сияқты 

білім 


берудің 

басты 


құндылықтарына 

оқушыларды 

дағдыландырудың негізі болып табылады. Бұл құндылықтар оқушының тәртібі 

мен  күнделікті  іс-әрекеттерін  ынталандыратын  тұрақты  тұлғалық  бағдары 

болуы тиіс.  

 

2. «Физика» пәні бойынша оқу бағдарламасының мақсаты мен 



міндеттері 

 

13. Физика  оқу  пәні  ретінде  ғылыми,  техникалық  және  гуманитарлық 



мүмкіндіктерге  (потенциалға)  ие,  сонымен  қатар  адамзат  жинақтаған 

әлеуметтік  тәжірибенің  басты  компоненті  болып  табылады.  Дүниенің 

физикалық  көрінісі,  оқу  пәнінде  негізгі  физикалық  теорияның    тұтас  жүйесі 

ретінде  беріліп,  оқушылардың  ғылыми  көзқарастарын    және  дүниенің 

жаратылыстану-ғылыми  көрінісінің    тұтастығын  қалыптастыратын  негізгі 

моделі болып табылады.  

14. 7-9  сыныптардағы  физика  курсын  оқып-үйренудің  мақсаты  – 

оқушыларда 

ғылыми 

көзқарастың 



негізін 

қалыптастыру, 

Әлемнің 

жаратылыстану-ғылыми  көрінісін  тұтастай  қабылдауды,  бақылау  қабілеттерін 

дамыту  және    табиғат  құбылыстарын  талдау  және  таңдау  арқылы  өмірге 

қажетті практикалық есептердің шешімдерін таба білуге дағдыландыру. 

15. Мақсатқа сәйкес оқу пәнін оқып-үйренудің негізгі міндеттері мынадай 

болып табылады:  

1) оқушылардың  Әлемнің қазіргі физикалық көрінісінің негізінде жатқан  

заңдылықтар  мен  принциптер  туралы  білімді    алуына,  табиғатты  танудың  

ғылыми әдістерін меңгеруіне ықпал ету; 

2) оқушылардың  интеллектуалдық,  ақпараттық,  коммуникативтік  және 

рефлективтік  мәдениетін  дамытуға,  физикалық  экспериментті  орындау  және 

зерттеу жұмыстарын жүргізу дағдыларын қалыптастыруға бағыт-бағдар сілтеу;  

3) оқу және зерттеу қызметіне жауапкершілікпен қарауды тәрбиелеу; 

4) алынған дағдыларды табиғат ресурстарын  пайдалануда және қоршаған 



 

 



 

ортаны  қорғауда,  адамды  және  қоғамды  қауіпсіз  өмір  сүрумен      қамтамасыз 

етуге қолдану. 

 

3. Оқу бағдарламасын жүзеге асыруға қолданылатын педагогикалық 

тәсілдер 

 

16. Қазақстан  Ресупбликасының  білім  бері  ұйымдары  оқыту  үрдісінде 



негізгі  міндеті  өз  бетінше  әрекет  етуге  бейім,  мүддесі  мен  қызығушылығы 

жоғары,  өзіне  сенімді,  талдау  жасауға  қабілетті  тұлға  ретінде  білім  алуға 

ұмтылған оқушы тәрбиелеу болып табылатын қағиданы ұстанады. 

17. Мұғалімдер оқушылардың бойында бұл қасиеттерді мынадай әртүрлі 

оқыту стратегиялары арқылы қалыптастырып, дамытпақ:  

1) оқушылардың  жеке  пікірін  тыңдай  білу,  меңгерген  білім,  біліктілік, 

дағдыларын  дамыту  үшін  бұларды  үнемі  қолданудың  маңыздылығын  ашып 

көрсетіп отыру; 

2) мұқият  іріктелген  тапсырмалар  мен  әрекет  түрлері  арқылы 

оқушыларды ынталандырушы және дамытпалы түрде оқыту; 

3) проблемаларды модельдеу  және оқушыларға  түсінікті жолдар арқылы 

оларды шешу стратегиясының мысалдарын көрсету; 

4) бағалау арқылы оқушылардың білім алуын қолдау; 

5) зерттеушілік әдіске және оқушылардың зерттеуіне негізделген белсенді 

оқытуға артықшылық беру; 

6) оқушылардың сыни тұрғыдан ойлау дағдыларын дамыту; 

7) жалпы  сыныптық,  жеке  және  топтық  жұмыс  түрлерін  үйлесімді 

ұйымдастыру. 

18. «Физика»  пәнін  оқыту  мен  үйретуде  қолданылатын  мұндай 

стратегиялардың мысалына төмендегілерді келтіруге болады: 

1) зерттеушілік  дағдыларды  қалыптастыру  және  қорытындылары  мен 

нәтижелерін  тәжірибе  жүзінде  растап  отыруды  алға  тартатын  логикалық 

ойлауды дамыту; 

2) өз бетінше жұмыс істеу біліктілігіне және жағадаяттар ағымына қарай 

бейімделуге,  атап  айтқанда,  аса  қиын  проблемаларды  шешуге,  проблемалары 

шешу  үдерісінде  пайда  болған  жаңа  ақпараттарға  жауап  беруге  және 

бейімделуге үйрету; 

3) теориялық  модельдер  жұмысын  түсінуді  жақсарту  үшін  ойындар  мен 

модельдерді қолдану; 

4) оқушылардың  өз  тәжірибелерін  жобалауы  мен  жоспарлауы  арқылы 

физикадағы мәселелерді зерттеу; 

5) физиканың 

қазіргі 

заманғы 


проблемалары 

туралы 


(әртүрлі 

дереккөздерден  алынған)    ақпаратты  сұрыптау  және  оқушылардың  алынған 

ақпаратты синтездеу, бағалауы мен қорытындылауы; 

6) мәшинетану,  жылутехника,  электртехника  мен  радиотехника, 

электроника,  аспапжасау  сияқты  бірқатар  техникалық  ғылым  мен  пән 

мәліметтерін пайдалану; 



 

 



 

7) жаратылыстану құбылыстарын сипаттау, түсіндіру және болжау. 

19. «Физика» пәнін оқыту тәжірибелік және теориялық сабақтарға 

қажетті арнайы жабдықталған бөлмелердің болуын талап етеді. Демонстрация 

мен зертханадық жұмыстардың барысында қауіпсіздік техникасын сақтаулы 

міндетті болып табылады. 

20. Ақпараттық-коммуникативтік технологияларды қолдану  

1) интернет  ресурстарымен  жұмыс  істеу.  Мысалы,  веб-сайттағы 

ақпаратты  оқу,  тиісті  материалды  таңдау,  көшіру  және  ақпарат  көздеріне 

сілтеме жасай отырып, оны жеке құжат немесе файлға сақтау. 

2) мәтінмен,  кестелермен,  диаграмма  және  слайдтармен  жұмыс  жасауға 

арналған 

MS 

Office 


(Word, 

Excel, 


PowerPoint) 

бағдарламалық 

қамсыздандыруларды  қолдану.  Мысалы,  адам  тамырсоғысы  қарқынының 

отырып-тұруына  тәуелділігін  көрнекі  түрде  көрсету  үшін  Excel-де  кесте 

не/немесе диаграмма құру.  

 

4. Оқу жетістіктерін бағалау тәсілдері 

 

21. «Физика» пәнін меңгеру нәтижелері критериалды бағалауды  қолдану 



арқылы жүзеге асырылады.  

22. Критериалды  бағалау  оқыту,  оқу  және  бағалаудың  өзара  тығыз 

байланысында  негізделген.  Критериалды  бағалау  нәтижелері  білім  беру 

процессін тиімді жоспарлау және ұйымдастыру мақсатында пайдаланылады.  

23. Критериалды  бағалау  қалыптастырушы  және  жиынтық  бағалаудан 

тұрады.  

24. Қалыптастырушы  бағалау  үздіксіз  өткізіледі,  оқушы  мен  оқытушы 

арасындағы кері байланысты қамтамасыз етеді және оқу процессін дер кезінде 

түзетуге мүмкіндік береді.  

25. Жиынтық бағалау белгілі оқу мерзімінде оқу блогын оқып бітіргенде 

өткізіледі,  оқушыларға  кері  байланысты  қамтамасыз  ету  үшін,  пән  бойынша 

тоқсандық және жылдық бағаларды қою үшін колданылады.   

 

5.  «Физика» пәніңін мазмұнын ұйымдастыру 

 

26. Оқу жүктемесінің бөлінуі 



1-кесте 

Сынып 


Апталық оқу жүктемесі 

Жылдық оқу жүктемесі 

2 сағат 


68 сағат 

2 сағат 



68 сағат 

2 сағат 



68 сағат 

27. Оқу пәнінің мазмұны 

1) Бағдарламаның  бұл  бөлімі    пән  бойынша  білім  беру  мақсаттары  мен 

олардың жүзеге асырылу реттілігін қамтиды. Оқу мақсаттары физика бөлімдері 

бойынша  күтілетін  нәтиже  болып  табылады.  Оқу  мақсаттарының  реттілігі 


 

 



 

бөлім  аясындағы  білімді  сыныптан  сыныпқа  кеңейтуге  және  тереңдетуге 

мүмкіндік береді.  

2-кесте 


№  Бөлім 

Бөлімше 


Физикалық шамалар мен 

өлшеулер 

1.1 Физика – табиғат туралы ғылым 

1.2 Физикалық шамалар 

1.3 Физикалық өлшеулер 

Механика 



2.1 Кинематика 

2.2 Динамика 

2.3 Сақталу заңдары 

2.4 Статика 

2.5 Тербелістер мен толқындар 

Жылу физикасы 



3.1 Молекулалық физика 

3.2 Термодинамика 

Электр және магнетизм 



4.1 Электростатика негіздері 

4.2 Электр тогы 

4.3 Магнит өрісі 

4.4 Электромагниттік толқындар 

Оптика 


5.1 Геометриялық оптика 

Атомдық және ядролық физика  6.1 Атом мен атом ядросының құрылысы 



6.2 Радиоактивтілік 

Астрономия 



7.1 Жер және Ғарыш 

7.2 Астрофизика 

Элементар бөлшектер физикасы 8.1 Әлемнің қазіргі физикалық бейнесі 



28. Бағдарламада «оқу мақсаттары» төрт саннан тұратын кодтық белгімен 

белгіленді.  Кодтық  белгідегі  бірінші  сан  сыныпты,  екінші  және  үшінші  сандар 

бөлім  және  бөлімше  ретін,  төртінші  сан  бөлімшедегі  оқу  мақсатының  реттік 

нөмірін көрсетеді. Мысалы, 7.2.1.4. кодында «7» - сынып, «2.1» - екінші бөлімнің 

бірінші бөлімшесі, «4» - оқу мақсатының реттік саны. 

29. Оқу мақсаттарының жүйесі 

3-кесте 

Бөлім 


7 сынып 

8 сынып 


9 сынып 

1.1 Физика -

табиғат туралы 

ғылым 


7.1.1.1 физикалық 

құбылыстарға 

мысалдар келтіру; 

 

 



7.1.1.2 табиғат 

заңдарын  зерттеудің 

әдістерін ажырату; 

 

 



1.2 Физикалық 

шамалар мен 

өлшеулер  

7.1.2.1 физикалық 

шамаларды олардың 

ХБЖ-дегі өлшем 

бірліктерімен 

сәйкестендіру; 

 

 

7.1.2.2 скаляр және 



векторлық 

физикалық 

шамаларды ажырату 

және мысалдар 

 

 


 

 



 

келтіру; 

7.1.2.3 үлкен және 

кіші сандарды 

жазған кезде еселік 

және үлестік 

қосымшаларды білу 

және қолдану: микро 

(μ), милли (m), санти 

(c), деци (d), кило (k) 

және мега (M); 

 

 



7.1.2.4 аспаптардың 

қателіктерін есепке 

ала отырып, дененің 

ұзындығын, көлемін, 

температурасын 

және уақытты 

өлшеу; 

 

 



7.1.2.5 кішкентай 

денелердің өлшемін 

қатарлау әдісі 

арқылы анықтау; 

 

 

2.1 Кинематика 



негіздері 

7.2.1.1 келесі 

терминдердің 

физикалық 

мағынасын түсіндіру 

– санақ жүйесі, 

механикалық 

қозғалыстың 

салыстырмалылығы, 

траектория, жол, 

орын ауыстыру; 

 

 



7.2.1.2 механикалық 

қозғалыстың 

салыстырмалылығы

на мысалдар келтіру; 

 

9.2.1.1  абсолюттік, 



салыстырмалы 

тасымалданушы 

жылдамдық пен орын 

ауыстыруды есептеу; 

 

 

9.2.1.2 векторларды 



қосу, азайту, векторды 

скалярға көбейту; 

 

 

9.2.1.3 вектордың 



координаталар 

остеріне 

проекцияларын 

анықтау, векторларды 

құраушыларға жіктеу;  

7.2.1.3 түзу сызықты 

бірқалыпты 

қозғалысты және 

бірқалыпсыз 

қозғалысты ажырата 

білу; 

 

9.2.1.4 уақытқа 



тауелділік 

графиктерінен орын 

ауыстыруды, 

жылдамдықты, үдеуді 

анықтау;  


 

 



 

7.2.1.4 қозғалыстағы 

дененің 

жылдамдығы мен 

орташа 

жылдамдығын 



есептеу; 

 

9.2.1.5 түзу сызықты 



теңайнымалы 

қозғалыс кезіндегі 

жылдамдық және үдеу  

формулаларын 

есептер шығаруда 

қолдану; 

 

 

9.2.1.6 түзу сызықты 



теңайнымалы 

қозғалыс кезіндегі 

координата мен орын 

ауыстырудың 

кинематикалық  

теңдеулерін есептер 

шығаруда қолдану; 

 

 



9.2.1.7 теңүдемелі 

қозғалыс кезіндегі 

дененің үдеуін 

эксперименттік 

жолмен анықтау; 

эксперимент 

нәтижесіне әсер ететін 

факторларға талдау 

жасау және 

экспериментті 

жақсарту әдістерін 

ұсыну;  


7.2.1.5  бірқалыпты 

түзусызықты 

қозғалыс кезiндегi 

орын ауыстырудың 

уақытқа тәуелділік 

графигін тұрғызуда 

координата 

осьтерінде және 

кестелерде өлшем 

бірліктерін дұрыс 

белгілеу; 

 

9.2.1.8 теңүдемелі 



қозғалыс кезiндегi 

орын ауыстырудың 

және жылдамдықтың 

уақытқа тәуелділік 

графиктерін тұрғызу 

және  оларды 

түсіндіру; 

 

 



9.2.1.9 денелердің 

еркін түсуін сипаттау 

үшін теңайнымалы  

қозғалыстың 

кинематикалық 

теңдеулерін  қолдану; 

7.2.1.6  бірқалыпты 

қозғалған дененің  

орын ауыстыруының 

уақытқа тәуелділік  

графигінен 

жылдамдығын 

анықтау;  

 

9.2.1.10 теңайнымалы 



және бірқалыпты 

қозғалыстың 

кинематикалық 

теңдеулерін қолдана 

отырып, горизонталь 

лақтырылған дененің 



10 

 

 



 

қозғалысын сипаттау

7.2.1.7  бірқалыпты 

түзусызықты 

қозғалыс кезіндегі 

дененің  

жылдамдығының 

уақытқа тәуелділік  

графигінен орын 

ауыстыруды 

анықтау; 

 

9.2.1.11 горизонталь 



лақтырылған дененің 

траекториясын сызу 

және қозғалыс 

жылдамдығын 

анықтау;  

 

 



9.2.1.12 дененің 

шеңбер бойымен 

бірқалыпты 

қозғалысын сызықтық 

және бұрыштық 

шамалар арқылы 

сипаттау; 

 

 



9.2.1.13 сызықтық 

және бұрыштық 

жылдамдықты 

байланыстыратын 

өрнекті есептер  

шығаруда  қолдану;  

 

 

9.2.1.14 центрге 



тартқыш үдеудің 

физикалық 

мағынасын түсіндіру 

және оның 

формуласын есептер 

шығаруда қолдану;  

2.2 Динамика 

негіздері 

7.2.2.1 табиғаттағы 

инерция 


құбылысына 

мысалдар келтіру;  

 

9.2.2.1 инерция, 



инерттілік және 

инерциялық санақ 

жүйесі ұғымдарының 

мағынасын түсіндіру; 

7.2.2.2 күнделікті 

өмірден    күштердің 

әрекет етуіне 

мысалдар келтіру; 

 

9.2.2.2 Ньютонның 



бірінші заңын 

тұжырымдау және 

оның қолданылуына 

мысалдар келтіру;  

7.2.2.3 пластикалық 

және серпімді 

деформацияларды 

ажырату, мысалдар 

келтіру; 

 

 



7.2.2.4 тәуелді, 

тәуелсіз және 

бақыланатын 

шамаларды ажырата 

отырып, серіппенің 

қатаңдық 

 

9.2.2.3 Ньютонның 



екінші заңын 

тұжырымдау және 

оны есептер шығаруда 

қолдану;  



11 

 

 



 

коэффициентін 

тәжірибе жүзінде 

анықтау;  

7.2.2.5 Гук заңын 

дененің серпімділік 

қасиетін 

сипаттайтын 

физикалық 

шамаларды есептеп 

табу үшін қолдану;  

 

9.2.2.4 Ньютонның 



үшінші заңын 

тұжырымдау және 

оны есептер шығаруда 

қолдану;  

7.2.2.6 тыныштық, 

домалау және 

сырғанау 

үйкелістерін 

сипаттау; 

 

 



 

9.2.2.5 Бүкіләлемдік 

тартылыс заңын 

тұжырымдау және 

оны  есептер 

шығаруда қолдану; 

7.2.2.7 үйкеліс 

күшінің пайдалы 

және зиянды 

әсерлеріне мысалдар 

келтіру; 

 

9.2.2.6 ғарыш 



аппараттардың 

орбиталарын 

салыстыру;  

7.2.2.8 үйкеліс 

күшінің дененің 

салмағына, 

жанасушы беттердің 

тегіне және олардың 

өңделу сапасына 

тәуелділігін зерттеу;  

 

 

7.2.2.9 күштерді 



берілген масштабта 

графикалық түрде 

көрсету және денеге 

бір түзудің бойымен 

әрекет ететін 

күштердің тең 

әрекетті күшінің 

модулі мен бағытын 

анықтау; 

 

9.2.2.7 тартылыс 



өрісіндегі дененің 

қозғалысын 

сипаттайтын 

шамаларды есептеп 

табу;  

 

 



9.2.2.8 бірінші 

ғарыштық 

жылдамдықтың 

формуласын  есептер 

шығаруда қолдану; 

7.2.2.10 салмақ және 

ауырлық күші 

ұғымдарын ажырату;

 

9.2.2.9 үдеумен 



қозғалған дененің 

салмағын анықтау; 

7.2.2.11 электронды, 

серіппелі, иінді 

таразылардың 

көмегімен дененің 

массасын өлшеу 

 

9.2.2.10 салмақсыздық 



күйді түсіндіру; 

12 

 

 



 

және құралдардың 

дәлдік кластарын 

талдау;   

7.2.2.12 әртүрлі 

пішіндегі қатты 

дененің немесе 

сұйықтың көлемін 

өлшеу үшін өлшеуіш 

цилиндрді(мензурка) 

қолдану; 

 

 



7.2.2.13 

тығыздықтың 

физикалық 

мағынасын 

түсіндіру; 

 

 



7.2.2.14 сұйықтар 

мен қатты 

денелердің 

тығыздығын 

тәжірибе арқылы 

анықтау; 

 

 

7.2.2.15 



тығыздықтың 

формуласын есептер 

шығаруда қолдану; 

 

 



2.3 Сақталу 

заңдары 


7.2.3.1 механикалық 

жұмыс деген 

физикалық ұғымның 

мағынасын 

түсіндіру;  

 

9.2.3.1 дене импульсі 



және күш импульсі 

ұғымдарын ажырату; 

7.2.3.2 механикалық 

энергияның  

түрлерін ажырату; 

 

9.2.3.2 дене 



импульсінің сақталу 

заңын тұжырымдау 

және есептер 

шығаруда қолдану; 

7.2.3.3 кинетикалық 

энергия формуласын 

есептер шығаруда 

қолдану; 

 

9.2.3.3 реактивті 



қозғалысты көрсететін 

модель құрастыру;  

7.2.3.4 жоғары 

көтерілген дене үшін 

потенциалдық 

энергиясының 

формуласын 

қолдану; 

 

9.2.3.4 Байқоныр 



ғарыш айлағының 

аймақтық және 

халықаралық 

маңыздылығына баға 

беру; 

7.2.3.5 механикалық 



энергияның 

түрленуіне мысалдар 

келтіру; 

 

9.2.3.5 механикалық 



жұмысты 

аналитикалық және 

графиктік тәсілмен 

анықтау; 

7.2.3.6 механикалық 

 

9.2.3.6 жұмыс пен 



13 

 

 



 

энергияның сақталу 

заңын есептер 

шығаруда қолдану;  

энергияның 

байланысын 

түсіндіру; 

7.2.3.7 қуат 

ұғымының 

физикалық 

мағынасын 

түсіндіру; 

 

9.2.3.7 механикалық 



энергияның сақталу 

заңын тұжырымдау 

және есептер 

шығаруда қолдану; 

7.2.3.8 механикалық 

жұмыс пен қуаттың 

формулаларын 

есептер шығаруда 

қолдану; 

 

 



2.4 Статика 

7.2.4.1 қарапайым 

механизмдердің 

қолданылуына 

мысалдар келтіру 

және  «Механиканың 

алтын ережесін» 

тұжырымдау; 

 

 

7.2.4.2 күш моменті 



ұғымының 

физикалық 

мағынасын  

түсіндіру; 

 

 

7.2.4.3 жазық 



фигураның массалық 

центрін тәжірибеде 

анықтау; 

 

 



7.2.4.4 тепе-теңдікте 

тұрған денелер үшін 

күш моменттер 

ережесін 

тұжырымдау және 

есептер шығаруда 

қолдану; 

 

 



7.2.4.5 тәжірибеде 

иіндіктің тепе-теңдік 

шарттарын анықтау; 

 

 



7.2.4.6 көлбеу 

жазықтықтың 

пайдалы әсер 

коэффициентін 

тәжірибеде анықтау; 

 

 



2.5 Тербелістер 

мен толқындар  

 

 

 



9.2.5.1 еркін және 

еріксіз тербелістерге 

мысалдар келтіру; 

 

 



9.2.5.2 эксперименттік 

әдіспен амплитуда, 

период, жиілікті 

анықтау;  



14 

 

 



 

 

 



9.2.5.3 формулаларды 

қолданып, период, 

жиілік, циклдік 

жиілікті анықтау; 

 

 

9.2.5.4 тербелмелі 



процесте  

механикалық 

энергияның сақталу 

заңын сипаттау;  

 

 

9.2.5.5 гармоникалық 



тербелістің пайда 

болу себептерін 

түсіндіру;  

 

 



9.2.5.6  

математикалық және 

серіппелі маятниктер 

тербелісі  

периодының  әртүрлі 

параметрлерге 

тәуелділігін зерттеу;  

 

 



9.2.5.7  

математикалық 

маятник көмегімен 

еркін түсу үдеуін 

анықтау;  

 

 



9.2.5.8  период 

квадратының  

маятник ұзындығына 

тәуелділік графигін 

тұрғызу және талдау;  

 

 



9.2.5.9 еріксіз тербеліс 

амплитудасының  

мәжбүрлеуші күштің 

жиілігіне тәуелділік 

графигін талдау және 

резонанс құбылысын 

түсіндіру;  

 

 



9.2.5.10 толқындық 

қозғалысты 

сипаттайтын 

физикалық 

шамаларды есептеу;  

 

 



9.2.5.11 механикалық 

толқын түрлерін 

ажырату; 

 

 



9.2.5.12 су бетіндегі 

толқындардың таралу 

жылдамдығын 

эксперимент түрінде  

анықтау; 

 

 



9.2.5.13 дыбыстың 

15 

 

 



 

пайда болу және 

таралу шарттарын 

атау;  


 

 

9.2.5.14 дыбыс 



сипаттамаларын  

дыбыс 


толқындарының 

жиілігі және 

амплитудасымен 

сәйкестендіру; 

 

 

9.2.5.15  акустикалық 



резонанстың пайда 

болу шарттарын атау 

және оның 

қолданылуына 

мысалдар келтіру; 

 

 



9.2.5.16  

жаңғырықтың пайда 

болу табиғатын  және 

оны қолдану әдістерін 

сипаттау; 

 

 



9.2.5.17  табиғатта 

және техникада 

ультрадыбыс пен 

инфрадыбысты   

қолдануға мысалдар 

келтіру; 

3.1 

Молекулалық-



кинетикалық 

теория негіздері 

7.3.1.1 заттардың 

молекулалық 

құрылысы негізінде 

қатты денелердің, 

сұйықтар мен 

газдардың 

құрылымын 

сипаттау; 

8.3.1.1 МКТ негізгі 

қағидаларын 

дәлелдейтін мысалдар 

келтіру және 

тәжірибені сипаттау; 

 

7.3.1.2  қысымның 



физикалық 

мағынасын түсіндіру 

және өзгерту 

әдістерін сипаттау; 

8.3.1.2 температураның 

мәндерін әр түрлі 

шкала (Цельсий, 

Кельвин) бойынша 

өрнектеу; 

 

7.3.1.3 7.3.1.3 



есептер шығаруда 

қысымның 

формуласын 

қолдану; 

8.3.1.3  температураны 

өлшеуді жылулық 

ұлғаю  негізінде 

сипаттау; 

 

7.3.1.4  газ қысымын 



заттардың 

молекулалық 

құрылым негізінде 

түсіндіру;  

 

8.3.1.4 молекула-



кинетикалық теория 

негізінде қатты күйден 

сұйыққа және кері 

айналуды сипаттау  

 


16 

 

 



 

7.3.1.5 


сұйықтықтағы 

гидростатикалық 

қысымның 

формуласын шығару 

және оны есептер 

шығаруда қолдану; 

8.3.1.5 молекула-

кинетикалық теория 

негізінде заттың сұйық 

күйден газ күйіне және 

кері айналуын 

сипаттау; 

 

7.3.1.6 қатынас 



ыдыстардың 

қолданылуына 

мысалдар келтіру; 

 

 



7.3.1.7 

гидравликалық 

машиналардың 

жұмыс істеу 

принципін сипаттау; 

 

 



7.3.1.8 

гидравликалық 

машиналарды 

қолдану кезіндегі  

күштен ұтысты 

есептеу; 

 

 

7.3.1.9 



атмосфералық 

қысымның 

табиғатын түсіндіру 

және оны өлшеудің 

әдістерін ұсыну; 

 

 



7.3.1.10 манометр 

мен сорғылардың 

жұмыс істеу 

принципін сипаттау; 

 

 

7.3.1.11 кері итеруші 



күшті анықтау және 

оның сұйыққа 

батырылған дененің 

көлеміне 

тәуелділігін зерттеу; 

 

 



7.3.1.12 сұйықтар 

мен газдардағы кері 

итеруші күштің 

табиғатын түсіндіру; 

 

 

7.3.1.13 есептер  



шығару кезінде 

Архимед заңын 

қолдану; 

 

 



7.3.1.14 дененің 

сұйықта жүзу 

шарттарын зерттеу; 

 

 



 

3.2  


Термодинамика 

 

8.3.2.1 дененің ішкі 



энергиясын өзгерту 

 


17 

 

 



 

негіздері 

тәсілдерін сипаттау; 

 

8.3.2.2 жылу берілудің 



түрлерін салыстыру 

және тұрмыс пен 

техникада жылу берілу 

түрлерінің 

қолданылуына 

мысалдар келтіру; 

 

 

8.3.2.3 әр түрлі 



температураларға тірі 

ағзалардың 

бейімделуіне мысалдар 

келтіру 


 

 

8.3.2.4 жылу алмасу 



процесі кезінде алған 

немесе берген жылу 

мөлшерін анықтау; 

 

 



8.3.2.5 заттың меншікті 

жылу 


сыйымдылығының 

мағынасын түсіндіру;   

 

 

8.3.2.6 отынның жануы 



кезінде бөлінген жылу 

мөлшерін анықтау; 

 

 

8.3.2.7 эксперимент 



жүргізуге әсер етуші 

факторларды анықтай 

отырып, жылу 

құбылыстарындағы 

энергияның сақталу 

және айналу заңын 

зерттеу;  

 

 



8.3.2.8 жылулық тепе-

теңдік теңдеуін   

есептер шығаруда 

қолдану; 

 

 

8.3.2.9 



балқу/кристалдану  

кезіндегі 

жұтылатын/бөлінетін  

жылу мөлшерінің 

формуласын есептер 

шығаруға қолдану; 

 

 

8.3.2.10 заттың балқу 



және қатаю процесі 

кезіндегі 

температураның 

уақытқа графиктік 

тәуелділігін талдау; 

 

 



8.3.2.11 мұздың 

меншікті балқу 

 


18 

 

 



 

жылуын эксперимент 

арқылы анықтау, 

нәтиженің дәлдігін 

арттыру жолдарын 

ұсыну; 


 

8.3.2.12 денелердің 

булану және 

конденсациялануы  

кезіндегі 

температураның 

уақытқа графиктік 

тәуелділігін талдау;  

 

 

8.3.2.13  су буының 



мысалында қаныққан 

бу күйін сипаттау;  

 

 

8.3.2.14 меншікті 



булану жылуын 

анықтау; 

 

 

8.3.2.15  сұйықтың 



қайнау 

температурасының 

сыртқы қысымға 

тәуелділігін түсіндіру;  

 

 

8.3.2.16 



термодинамиканың 

бірінші  заңының 

мағынасын түсіндіру; 

 

 



8.3.2.17 

термодинамиканың 

екінші заңының 

мағынасын түсіндіру; 

 

 

8.3.2.18 жылу 



қозғалтқышының ПӘК-

ін анықтау; 

 

 

8.3.2.19 іштен жану 



қозғалтқышының, бу 

турбинасының  жұмыс 

істеу принципін түсіну 

және сипаттау; 

 

 

8.3.2.20жылу 



қозғалтқыштарын 

жетілдіру жолдарын 

ұсыну; 

 

 



8.3.2.21 жылу 

қозғалтқыштарындағы 

энергияның түрленуін 

сипаттау; 

 

 

8.3.2.22 жылу 



қозғалтқыштарының 

Жер экологиясына 

әсерін бағалау; 

 


19 

 

 



 

4.1 


Электрстатика 

негіздері 

 

8.4.1.1 электр зарядын  



сипаттау; 

 

 



8.4.1.2 үйкеліс және 

индукция арқылы 

электрлену құбылысын 

сипаттау; 

 

 

8.4.1.3 электрленудің 



оң және теріс 

әсерлеріне мысалдар 

келтіру; 

 

 



8.4.1.4 электр 

зарядының сақталу 

заңын түсіндіру; 

 

 



8.4.1.5 Кулон заңын 

есептер шығаруда 

қолдану; 

 

 



8.4.1.6 электр өрісі 

және оның күштік 

сипаттамасы 

ұғымдарының 

физикалық мағынасын 

түсіндіру;  

 

 

8.4.1.7 



электростатикалық 

өрістегі зарядқа әсер 

етуші күшті есептеу;  

 

 



8.4.1.8 электр өрісін  

күш сызықтар арқылы 

графиктік кескіндеу; 

 

 



8.4.1.9 потенциалдар 

айырымының және 

потенциалдың  

физикалық мағынасын 

түсіндіру; 

 

 



8.4.1.10 

конденсаторлардың  

құрылысын және 

қолданылуын сипаттау; 

 

4.2 Электр тогы 



 

8.4.2.1 электр тогының 

пайда болуы және бар 

болуын түсіндіру; 

 

 

8.4.2.2 электр схемасын 



графикалық бейнелеуде 

электр тізбегі 

элементтерінің шартты 

белгілерін қолдану;  

 

 

8.4.2.3 кернеудің 



(потенциалдар 

айырымының) 

физикалық мағынасын, 

оның өлшем бірлігін 

 


20 

 

 



 

түсіндіру;  

 

8.4.2.4 электр 



тізбегіндегі ток күші 

мен кернеуді анықтау; 

 

 

8.4.2.5 тұрақты  



температурада металл 

өткізгіштің вольт-

амперлік сипаттамасын 

зерттеу, алынған 

нәтижені өлшеу 

қателіктерін ескере 

отырып талдау;  

 

 



8.4.2.6 тізбек бөлігі 

үшін Ом заңын есептер 

шығаруда қолдану; 

 

 



8.4.2.7 кедергінің 

физикалық мағынасын, 

оның өлшем бірлігін 

түсіну;  

 

 

8.4.2.8 өткiзгiштiң 



меншiктi кедергiсiн 

есептеу; 

 

 

8.4.2.9 өткізгіштерді 



тізбектей жалғаудың 

заңдылықтарын 

эксперимент арқылы 

анықтау; 

 

 

8.4.2.10 өткізгіштерді 



параллель жалғаудың 

заңдылықтарын 

эксперимент арқылы 

анықтау; 

 

 

8.4.2.11 өткізгіштерді 



тізбектей және 

параллель жалғауда 

тізбек бөлігі үшін Ом 

заңын қолданып, электр 

тізбектеріне есептеулер 

жүргізу; 

 

 

8.4.2.12 жұмыс және 



қуат формулаларын 

есептер шығаруда 

қолдану; 

 

 



8.4.2.13 Джоуль-Ленц 

заңын есептер шығару 

үшін қолдану; 

 

 



8.4.2.14 эксперимент 

көмегімен электр 

тогының жұмысы мен 

қуатын анықтау; 

 

 

8.4.2.15 кВт*сағ өлшем   



21 

 

 



 

бірлігін қолданып, 

электр энергиясының 

құнын практикалық 

есептеулермен алу;   

 

8.4.2.16 металдардағы 



электр тогының 

табиғатын және оның 

кедергісінің 

температураға 

тәуелділігін  сипаттау;  

 

 



8.4.2.17 қысқа 

тұйықталудың пайда 

болу себептерін және 

алдын алу амалдарын 

түсіндіру; 

 

 



8.4.2.18 сұйықтардағы 

электр тогының 

табиғатын түсіндіру 

және Қазақстанда 

металл өндіруде 

электролиздің 

қолданылуына 

мысалдар келтіру; 

 

4.3  Магнит өрісі   



8.4.3.1 тәжірибе 

жүзінде зерттей 

отырып, тұрақты 

магниттердің магнит 

өрісін графикалық 

кескіндеу және 

сипаттау;  

 

 



8.4.3.2 тогы бар түзу 

өткізгіштің және 

соленоидтің магнит 

өрістерінің векторлық 

сызықтарының 

бағытын анықтау; 

 

 

8.4.3.3 жолақ магнит 



пен соленоидтың 

магнит өрістерін 

салыстыру; 

 

 



8.4.3.4 магнит өрісінің 

тогы бар өткізгішке 

әсерін сипаттау;  

 

 



8.4.3.5 

электрқозғалтқыштың 

және электр өлшеуіш 

құралдардың жұмыс 

істеу принципін 

түсіндіру; 

 

 

8.4.3.6 



электромагниттік 

 


22 

 

 



 

индукция құбылысын 

түсіндіру; 

 

8.4.3.7 Қазахстанда 



және дүние жүзінде 

электр энергиясын 

өндірудің  мысалдарын 

келтіру; 

 

4.4 


Электромагнитті

к толқындар мен 

тербелістер 

 

 



9.4.4.1 тербелмелі 

контурдағы еркін 

электромагниттік 

тербелістерді сапалы 

түрде сипаттау; 

 

 



9.4.4.2 механикалық 

толқындар мен 

электромагниттік 

толқындардың 

ұқсастығы мен 

айырмашылығын  

салыстыру; 

 

 



9.4.4.3 әртүрлі 

диапазондағы 

электромагниттік 

толқындарға 

сипаттама беру және 

мысалдар келтіру;  

 

 

9.4.4.4 шыны призма 



арқылы өткен 

жарықтың  

дисперсиясына 

сапалы түрде 

сипаттама беру; 

5.1 


Геометриялық 

оптика заңдары 

 

8.5.1.1 Күннің және 



Айдың тұтылуын сызба 

жасау арқылы 

бейнелеу; 

 

 



8.5.1.2 жарықтың түсу 

және шағылу 

бұрыштары 

арасындағы 

тәуелділікті 

эксперимент арқылы 

анықтау; 

 

 



8.5.1.3 жарықтың 

айналық және 

шашыранды шағылуын 

түсіндіру және  

мысалдар келтіру; 

 

 



8.5.1.4 жазық айнада 

дененің кескінін алу 

және оны сипаттау; 

 

 



8.5.1.5 дененің кескінін   

23 

 

 



 

алу үшін сфералық 

айнада сәуленің жолын 

салу және алынған 

кескінді сипаттау; 

 

8.5.1.6 жазық параллель 



пластинада сәуленің 

жолын салу; 

 

 

8.5.1.7 жарықтың сыну 



заңын пайдаланып 

есептер шығару; 

 

 

8.5.1.8  толық ішкі 



шағылу құбылысын 

зерттеу; 

 

 

8.5.1.9 жұқа линза 



формуласын есептер 

шығару үшін қолдану; 

 

 

8.5.1.10 жұқа линзада 



сәуленің жолын салу 

және кескінге 

сипаттама беру; 

 

 



8.5.1.11 жұқа линзаның 

фокустық қашықтығын 

және оптикалық күшін 

анықтау; 

 

 

8.5.1.12 көздің алыстан 



көргіштігі мен 

жақыннан көргіштігін 

түзетуді сипаттау; 

 

 



8.5.1.13 қарапайым 

оптикалық құралдарды 

(перископ, Обскура 

камерасы) құрастыру; 

 

6.1 Атом мен 



атом ядросының 

құрылысы 

 

 

9.6.1.1 сәулелік 



энергияның 

температураға 

тәуелділігін сипаттау; 

  

 



 

9.6.1.2 Планк  

формуласын есептер 

шығаруда  қолдану; 

 

 

9.6.1.3 фотоэффект 



құбылысын сипаттау 

және фотоэффект 

құбылысының 

техникада 

пайдаланылуына 

мысалдар келтіру;  

 

 

9.6.1.4 фотоэффект 



үшін Эйнштейн  

формуласын есептер 

шығаруда қолдану; 


24 

 

 



 

 

 



9.6.1.5 рентген 

сәулесін 

электромагниттік 

сәулелердің басқа 

түрлерімен салыстыру 

және оның қолданылу 

аясын анықтау;  

 

 



9.6.1.6 α-бөлшегінің 

шашырауы  бойынша 

Резерфорд 

тәжірибесін сипаттау; 

 

 

9.6.1.7 ядролық 



күштердің қасиеттерін 

сипаттау; 

 

 

9.6.1.8 атом 



ядросының масса 

ақауын анықтау;  

 

 

9.6.1.9 атом 



ядросының  байланыс 

энергиясы 

формуласын есептер 

шығаруда қолдану; 

 

 

9.6.1.10 ядролық 



реакцияның теңдеуін 

шешуде зарядтық 

және массалық 

сандардың  сақталу 

заңын қолдану; 

6.2 


Радиоактивтілік 

 

 



9.6.2.1 α, β және γ – 

сәулеленудің 

табиғаты мен 

қасиеттерін түсіндіру 

 

 

9.6.2.2 радиоактивті 



ыдырау заңын есептер 

шығаруда қолдану; 

 

 

9.6.2.3 тізбекті 



ядролық 

реакциялардың өту 

щарттарын сипаттау; 

 

 



9.6.2.4 ядролық 

реактордың жұмыс 

істеу принципін 

сипаттау; 

 

 

9.6.2.5 ядролық 



ыдырау  мен ядролық 

синтезді салыстыру; 

 

 

9.6.2.6 радиоактивті 



изотоптарды 

қолданудың 

мысалдарын келтіру; 

 

 



9.6.2.7 радиациядан 

25 

 

 



 

қорғану әдістерін 

сипаттау; 

6.3 Элементар 

бөлшектер 

 

 



9.6.3.1  элементар 

бөлшектерді жіктеу; 

7.1 Жер және 

Ғарыш 


7.7.1.1 геоцентрлік 

және гелиоцентрлік 

жүйелерді 

салыстыру; 

 

 

7.7.1.2 Күн 



жүйесінің 

нысандарын жіктеу; 

 

 

7.7.1.3 жыл 



мезгілдерінің 

ендіктерге 

байланысты 

ауысуын және күн 

мен түннің 

ұзақтығын түсіндіру; 

 

 

7.2 Астрофизика 



элементтері 

 

 



9.7.2.1 абсолюттік 

және көрінерлік 

жұлдыздық 

шамаларды ажырату; 

 

 

97.2.2 аспан 



сферасының негізгі 

элементтерін атау; 

 

 

9.7.2.3 жұлдызды 



аспанның 

жылжымалы 

картасынан 

жұлдыздардың аспан 

координатасын 

анықтау; 

 

 

9.7.2.4 әртүрлі 



ендіктегі 

жұлдыздардың 

шарықтау 

айырмашылығын 

түсіндіру; 

 

 



9.7.2.5 жергілікті, 

белдеулік және 

бүкіләлемдік уақытты 

сәйкестендіру; 

 

 

9.7.2.6 Кеплер 



заңдарының негізінде 

аспан денелерінің 

қозғалысын түсіндіру; 

 

 



9.7.2.7 Күн 

жүйесіндегі 

денелердің ара 

қашықтығы мен 

өлшемдерін анықтау 


26 

 

 



 

үшін параллакс әдісін  

қолдануды түсіндіру;  

8.1 Физиканың 

дүниетанымдық 

маңызы 


 

 

 



9.8.1.1 адамның 

дүниетанымдық 

көзқарасының 

қалыптасуына физика 

және астрономияның  

дамуының әсерін 

түсіндіру;  

 

 



9.8.1.2 жаңа 

технологиялардың 

қоршаған ортаға 

әсерінің 

артықшылығы мен 

қауіптілігін бағалау; 

30. Ұзақ мерзімді жоспарлар 

1)  7 сынып  

4-кесте 

Ұзақ мерзімді 

жоспардың 

бөлімі 


Тақырыптар/ Ұзақ мерзімді 

жоспардың мазмұны 

Оқу мақсаттары 

1 тоқсан  

Физика – 

табиғат туралы 

ғылым 

Физика – табиғат туралы 



ғылым 

7.1.1.1 Физикалық құбылыстарға 

мысалдар келтіру; 

Табиғатты зерттеудің 

ғылыми әдістері 

7.1.1.2  табиғат заңдарын зерттеудің 

әдістерін ажырату;  

Физикалық 

шамалар мен 

өлшеулер 

Халықаралық бірліктер  

жүйесі (ХБЖ) 

7.1.2.1 физикалық шамаларды олардың 

ХБЖ-дегі өлшем бірліктерімен 

сәйкестендіру;  

Өлшеулер мен 

есептеулердің дәлдігі 

Үлкен және кіші сандарды 

ықшамдап жазу  

№1 зертханалық жұмыс. 

Физикалық шамаларды 

өлшеу 


№2-зертханалық жұмыс. 

Кішкентай денелердің 

өлшемін анықтау 

 

7.1.2.3 үлкен және кіші сандарды жазған 



кезде еселік және үлестік 

қосымшаларды білу және қолдану: 

микро (μ), милли (m), санти (c), деци 

(d), кило (k) және мега (M); 

7.1.3.1 аспаптардың қателіктерін есепке 

ала отырып, дененің ұзындығын, 

көлемін, температурасын және уақытты 

өлшеу; 


7.1.3.2 кішкентай денелердің өлшемін 

қатарлау әдісі арқылы анықтау; 



27 

 

 



 

Механикалық 

қозғалыс 

Механикалық қозғалыс және 

оның сипаттамасы 

Санақ жүйесі 

7.2.1.1 келесі терминдердің физикалық 

мағынасын түсіндіру – санақ жүйесі, 

механикалық қозғалыстың 

салыстырмалылығы, траектория, жол, 

орын ауыстыру; 

Қозғалыстың 

салыстырмалылығы 

7.2.1.2 механикалық қозғалыстың 

салыстырмалылығына мысалдар 

келтіру; 

Түзусызықты бірқалыпты 

және бірқалыпсыз 

қозғалыстар   

7.2.1.3 түзу сызықты бірқалыпты 

қозғалыс пен бірқалыпсыз қозғалысты 

ажырата білу; 

Жылдамдық және орташа 

жылдамдықты есептеу 

7.2.1.4 қозғалыстағы дененің 

жылдамдығы мен орташа 

жылдамдығын есептеу; 

Әртүрлі механикалық 

қозғалыстардың графиктері 

7.2.1.5  бірқалыпты түзусызықты 

қозғалыс кезiндегi орын ауыстырудың 

уақытқа тәуелділік графигін тұрғызуда 

координата осьтерінде және кестелерде 

өлшем бірліктерін дұрыс белгілеу;  

7.2.1.6  бірқалыпты қозғалған дененің  

орын ауыстыруының уақытқа тәуелділік  

графигінен жылдамдығын анықтау; 

7.2.1.7  бірқалыпты түзусызықты 

қозғалыс кезіндегі дененің  

жылдамдығының уақытқа тәуелділік  

графигінен орын ауыстыруды анықтау; 

2 тоқсан 

Тығыздық 

Масса және денелердің 

массасын өлшеу  

 

7.2.2.11 электронды, серіппелі, иінді 



таразылардың көмегімен дененің 

массасын өлшеу және құралдардың 

дәлдік кластарын талдау;   

Дұрыс пішінді және дұрыс 

емес пішінді денелердің 

көлемін өлшеу 

7.2.2.12 әртүрлі пішіндегі қатты дененің 

немесе сұйықтың көлемін өлшеу үшін 

өлшеуіш цилиндрді(мензурка) қолдану; 

Заттың тығыздығы және 

тығыздықтың өлшем бірлігі  

№3 зертханалық  жұмыс. 

Сұйықтар мен қатты 

денелердің тығыздығын 

анықтау 

7.2.2.13 тығыздықтың физикалық 

мағынасын түсіндіру; 

 

7.2.2.14 сұйықтар мен қатты денелердің 



тығыздығын тәжірибе арқылы анықтау; 

Тығыздықты есептеу 

7.2.2.15 тығыздықтың формуласын 

есептер шығаруда қолдану; 

Денелердің 

өзара 


әрекеттесуі 

Инерция құбылысы 

 

7.2.2.1 табиғаттағы инерция 



құбылысына мысалдар келтіру; 

Күш 


7.2.2.2 күнделікті өмірден күштердің 

әрекет етуіне мысалдар келтіру; 

Скаляр және векторлық 

физикалық шамалар 

7.1.2.2 скаляр және векторлық 

физикалық шамаларды ажырату және 

мысалдар келтіру; 

Тартылыс құбылысы және 

ауырлық күші 

7.2.2.10 масса, салмақ және ауырлық 

күші ұғымдарын ажырату; 


28 

 

 



 

Салмақ 


 

Деформация 

№4 зертханалық жұмыс. 

Серпімді деформацияларды 

зерделеу 

7.2.2.3 пластикалық және серпімді 

деформацияларды ажырату, мысалдар 

келтіру; 

7.2.2.4 тәуелді, тәуелсіз және 

бақыланатын шамаларды ажырата 

отырып, серіппенің қатаңдық 

коэффициентін тәжірибе жүзінде 

анықтау; 

Серпімділік күші, Гук заңы 

7.2.2.5 Гук заңын дененің серпімділік 

қасиетін сипаттайтын физикалық 

шамаларды есептеп табу үшін қолдану; 

Үйкеліс күші 

Зертханалық жұмыс №5 

Сырғанау үйкеліс күшін 

зерттеу 

7.2.2.6 тыныштық, домалау және 

сырғанау үйкелістерін сипаттау; 

7.2.2.7 үйкеліс күшінің пайдалы және 

зиянды әсерлеріне мысалдар келтіру;  

7.2.2.8 үйкеліс күшінің дененің 

салмағына, жанасушы беттердің тегіне 

және олардың өңделу сапасына 

тәуелділігін зерттеу; 

Бір түзу бойымен денеге 

әрекет еткен күштерді қосу 

7.2.2.8 күштерді берілген масштабта 

графикалық түрде көрсету; 

7.2.2.9 күштерді берілген масштабта 

графикалық түрде көрсету және денеге 

бір түзудің бойымен әрекет ететін 

күштердің тең әрекетті күшінің модулі 

мен бағытын анықтау; 

3 тоқсан  

Қысым 


 

 

Қатты денелердің, 



сұйықтардың және 

газдардың молекулалық 

құрылымы  

7.3.1.1 заттардың молекулалық 

құрылысы негізінде қатты денелердің, 

сұйықтар мен газдардың құрылымын 

сипаттау; 

Қатты денелердегі қысым 

7.3.1.2  қысымның физикалық 

мағынасын түсіндіру және өзгерту 

әдістерін сипаттау;  

7.3.1.3 есептер шығаруда қысымның 

формуласын қолдану; 

Сұйықтар мен газдардағы 

қысым, Паскаль заңы 

7.3.1.4  газ қысымын заттардың 

молекулалық құрылым негізінде 

түсіндіру;  

7.3.1.5 сұйықтардағы гидростатикалық 

қысымның формуласын шығару және 

оны есептер шығаруда қолдану; 

Қатынас ыдыстар 

7.3.1.6 қатынас ыдыстардың 

қолданылуына мысалдар келтіру; 

Гидравликалық машиналар 

7.3.1.7 гидравликалық машиналардың 

жұмыс істеу принципін сипаттау; 

7.3.1.8 гидравликалық машиналарды 

қолдану кезіндегі  күштен ұтысты 

есептеу;  

Атмосфералық қысым. 

7.3.1.9 атмосфералық қысымның 



29 

 

 



 

Атмосфералық қысымды 

өлшеу 

табиғатын түсіндіру және оны өлшеудің 



әдістерін ұсыну; 

Манометрлер. Сорғылар  

7.3.1.10 манометр мен сорғылардың 

жұмыс істеу принципін сипаттау; 

№ 6 зертханалық жұмыс.  

Архимед заңын зерделеу 

7.3.1.11 кері итеруші күшті анықтау 

және оның сұйыққа батырылған дененің 

көлеміне тәуелділігін зерттеу; 

Кері итеруші күш 

7.3.1.12 сұйықтар мен газдардағы кері 

итеруші күштің табиғатын түсіндіру; 

7.3.1.13 есептер шығаруда  Архимед 

заңын қолдану; 

№  7  зертханалық  жұмыс. 

Дененің 


сұйықта 

жүзу 


шарттарын анықтау 

7.3.1.14 дененің сұйықта жүзу 

шарттарын зерттеу; 

Жұмыс және 

қуат 

 

Механикалық жұмыс 



Қуат  

7.2.3.1 механикалық жұмыс ұғымының 

физикалық мағынасын түсіндіру;  

7.2.3.7 қуат ұғымының физикалық 

мағынасын түсіндіру;  

7.2.3.8 механикалық жұмыс пен қуаттың 

формулаларын есептер шығаруда 

қолдану; 

4 тоқсан  

Энергия 


Кинетикалық энергия 

Потенциалдық энергия 

 

7.2.3.2 механикалық энергияның 



түрлерін  ажырату; 

7.2.3.3 кинетикалық энергия 

формуласын есептер шығаруда 

қолдану; 

7.2.3.4 жоғары көтерілген дене үшін 

потенциалдық энергиясының 

формуласын қолдану; 

Энергияның сақталуы және 

айналуы  

 

7.2.3.5 механикалық энергияның 



түрленуіне мысалдар келтіру;  

7.2.3.6 механикалық энергияның 

сақталу заңын есептер шығаруда 

қолдану; 

Күш моменті 

Жай механизмдер  

 

7.2.4.1 қарапайым механизмдердің 



қолданылуына мысалдар келтіру және  

«Механиканың алтын ережесін» 

тұжырымдау; 

7.2.4.2 күш моменті ұғымының 

физикалық мағынасын  түсіндіру;  

Дененің массалық центрі №8 

зертханалық  жұмыс. Жазық 

фигураның масса центрін 

анықтау 

7.2.4.3 жазық фигураның массалық 

центрін тәжірибеде анықтау; 

№9 зертханалық жұмыс. 

Иіндіктің тепе-теңдік 

шарттарын анықтау 

7.2.4.5 тәжірибеде иіндіктің тепе-теңдік 

шарттарын анықтау; 

Иіндіктің тепе-теңдік шарты 

 

7.2.4.4 тепе-теңдікте тұрған денелер 



үшін күш моменттер ережесін 

тұжырымдау және  есептер шығаруда 



30 

 

 



 

қолдану;  

Пайдалы әсер коэффициенті 

(ПӘК) 


№10 зертханалық  жұмыс. 

Көлбеу жазықтықтың ПӘК-

ін анықтау 

7.2.4.6 көлбеу жазықтықтың пайдалы 

әсер коэффициентін  тәжірибеде 

анықтау; 

Жер және 

Ғарыш 


Аспан 

денелері 

туралы 

ғылым 


7.7.1.1 геоцентрлік және гелиоцентрлік 

жүйелерді  салыстыру 

Күн жүйесі 

 

7.7.1.2 Күн жүйесінің нысандарын 



жіктеу; 

Күнтізбе  негіздері  (тәулік, 

ай, жыл) 

7.7.1.3 жыл мезгілдерінің ендіктерге 

байланысты ауысуы және күн мен 

түннің ұзақтығын түсіндіру. 

2)  8 сынып  

5-кесте 


Ұзақ мерзімді 

жоспардың бөлімі 

Тақырыптар/ Ұзақ мерзімді 

жоспардың мазмұны 

Оқу мақсаттары 

1 тоқсан  

Жылу құбылыстары   Жылулық қозғалыс, 

броундық қозғалыс, 

диффузия 

8.3.1.1 Молекула-кинетикалық 

теорияның негізгі қағидаларын 

дәлелдейтін мысалдар келтіру және 

тәжірибені сипаттау; 

Температура, 

температураны өлшеу 

тәсілдері,  температураның 

шкалалары 

8.3.1.3 Температураны өлшеуді 

жылулық ұлғаю негізінде сипаттау; 

8.3.1.2 температураның мәндерін әр 

түрлі шкала (Цельсий, Кельвин) 

бойынша өрнектеу; 

Ішкi энергия, ішкi 

энергияны өзгерту тәсiлдерi

8.3.2.1 дененің ішкі энергиясын 

өзгерту тәсілдерін сипаттау; 

Жылуөткізгіштік, 

конвекция, сәуле шығару 

8.3.2.2 жылу берілудің түрлерін 

салыстыру және тұрмыс пен 

техникада жылу берілу түрлерінің 

қолданылуына мысалдар келтіру; 

Жылу құбылыстарының 

тірі ағзалардың  

өмірлеріндегі ролі 

8.3.2.3 әр түрлі температураларға  

тірі ағзалардың  бейімделуіне 

мысалдар келтіру; 

Жылу мөлшері 

Заттың меншікті жылу 

сыйымдылығы 

 

8.3.2.4 жылу алмасу процесі кезінде 



алған немесе берген жылу мөлшерін 

анықтау; 

8.3.2.5 заттың меншікті жылу 

сыйымдылығының мағынасын 

түсіндіру;   


31 

 

 



 

Отынның энергиясы 

Отынның меншікті жану 

жылуы 


8.3.2.6 отынның жануы кезінде 

бөлінген жылу мөлшерін анықтау; 

№ 1 зертханалық жұмыс. 

Температуралары әр түрлi 

суды араластырғандағы 

жылу мөлшерлерін  

салыстыру   

8.3.2.7 эксперимент жүргізуге әсер 

етуші факторларды анықтай отырып, 

жылу құбылыстарындағы 

энергияның сақталу және айналу 

заңын зерттеу; 

Жылу үдерістеріндегі 

энергияның сақталу және 

айналу заңы 

8.3.2.8 жылулық тепе-теңдік теңдеуін 

есептер шығаруда қолдану; 

Заттың 


агрегаттық 

күйлері  

 

 

Қатты  денелердiң  балқуы 



және 

қатаюы, 


балқу 

температурасы, 

меншiктi 

балқу жылуы  

 

8.3.1.4 молекула-кинетикалық теория  



негізінде қатты күйден сұйыққа және 

кері айналуды  сипаттау; 

8.3.2.9 балқу/кристалдану  кезіндегі 

жұтылатын/бөлінетін  жылу 

мөлшерінің формуласын есептер 

шығаруға қолдану; 

8.3.2.10 заттың балқу және қатаю 

процесі кезіндегі температураның 

уақытқа графиктік тәуелділігін 

талдау; 


№  2  зертханалық  жұмыс. 

Мұздың  меншiктi  балқу 

жылуын анықтау  

8.3.2.11 мұздың меншікті балқу 

жылуын эксперимент арқылы 

анықтау, нәтиженің дәлдігін арттыру 

жолдарын ұсыну; 

Булану және конденсация 

Қаныққан 

және 


қанықпаған булар 

  

 



8.3.1.5 молекула-кинетикалық теория  

негізінде заттың сұйық күйден газ 

күйіне және кері  айналуын сипаттау; 

8.3.2.12 денелердің булану және 

конденсациялануы  кезіндегі 

температураның уақытқа графиктік 

тәуелділігін талдау;  

8.3.2.13  су буының мысалында 

қаныққан бу күйін сипаттау; 

Қайнау,  меншiктi  булану 

жылуы 

Қайнау  температурасының 



атмосфералық 

қысымға 


байланыстылығын анықтау 

 

8.3.2.14 меншікті булану жылуын 



анықтау;  

 

8.3.2.15  сұйықтың қайнау 



температурасының сыртқы қысымға 

тәуелділігін түсіндіру;   

2 тоқсан 

Термодинамика 

негiздерi 

Термодинамиканың бiрiншi 

заңы, газдың және будың 

жұмысы 


8.3.2.16 термодинамиканың бірінші 

заңының мағынасын түсіндіру; 



32 

 

 



 

Жылу үдерістерінің  

қайтымсыздығы, 

термодинамиканың екінші 

заңы 

8.3.2.17 термодинамиканың екінші 



заңының мағынасын түсіндіру; 

Жылу қозғалтқыштары 

 

8.3.2.21 жылу қозғалтқыштарындағы 



энергияның түрленуін сипаттау; 

8.3.2.19 іштен жану 

қозғалтқышының, бу турбинасының  

жұмыс істеу принципін сипаттау; 

Жылу қозғалтқыштарының 

ПӘК-і,  


 

  

8.3.2.18 жылу қозғалтқышының 



ПӘК-ін анықтау; 

8.3.2.20 жылу қозғалтқыштарын 

жетілдіру жолдарын ұсыну; 

Жылу машиналарын 

пайдаланудағы 

экологиялық мәселелер 

8.3.2.22 жылу қозғалтқыштарының 

Жер экологиясына әсерін бағалау; 

Электростатика 

негіздері 

Денелердің электрленуі, 

электр заряды, өткізгіштер 

мен диэлектриктер 

8.4.1.1 электр зарядын сипаттау; 

8.4.1.2 үйкеліс және индукция 

арқылы зарядталу құбылысын 

сипаттау; 

8.4.1.3 электрленудің оң және теріс 

әсеріне мысалдар келтіру; 

Электр зарядының сақталу 

заңы,қозғалмайтын 

зарядтардың өзара 

әрекеттесуi, Кулон заңы, 

элементар электр заряды 

8.4.1.4 электр зарядының сақталу 

заңын түсіндіру; 

8.4.1.5 Кулон заңын есептер 

шығаруда қолдану; 

Электр өрiсi, электр 

өрісінің кернеулігі 

 

 

 



8.4.1.6 электр өрісі және оның күштік 

сипаттамасы ұғымдарының 

физикалық мағынасын түсіндіру;  

8.4.1.7 электростатикалық өрістегі 

зарядқа әсер етуші күшті есептеу; 

8.4.1.8 электр өрісін  күш сызықтар 

арқылы кескіндеу; 

Электр өрісінің потенциалы 

және потенциалдар 

айырымы, конденсатор 

 

 

8.4.1.9 потенциалдар айырымының 



және потенциалдың  физикалық 

мағынасын түсіндіру; 

8.4.1.10 конденсаторлардың  

құрылысын және қолданылуын 

сипаттау;  

3 тоқсан  

Тұрақты электр тогы  Электр тогы, электр тогы 

көздері 


8.4.2.1 электр тогының пайда болуы 

және бар болуын түсіндіру; 



33 

 

 



 

Электр тізбегі және оның 

құрамды бөліктері, ток 

күшi, кернеу 

8.4.2.2 электр схемасын  графикалық 

бейнелеуде электр тізбегі 

элементтерінің шартты белгілерін 

қолдану;  

8.4.2.3 кернеудің (потенциалдар 

айырымының) физикалық 

мағынасын, оның өлшем бірлігін 

түсіндіру; 

№  3  зертханалық    жұмыс. 

Электр  тiзбегiн  құрастыру 

және 

оның 


әртүрлi 

бөлiктерiндегi  ток  күшiн 

өлшеу 

8.4.2.4 электр тізбегіндегі ток күші 



мен кернеуді анықтау; 

№ 4 зертханалық жұмыс. 

Тiзбек бөлiгi үшiн ток 

күшінің кернеуге 

тәуелділігін зерттеу 

8.4.2.5 тұрақты  температурада 

металл өткізгіштің вольт-амперлік 

сипаттамасын зерттеу, алынған 

нәтижені өлшеу қателіктерін ескере 

отырып талдау;  

Тiзбек бөлiгi үшiн Ом заңы  8.4.2.6 тізбек бөлігі  үшін  Ом заңын  

есептер шығаруда қолдану; 

Өткiзгiштiң электр 

кедергiсi, өткiзгiштiң 

меншiктi кедергiсi, реостат 

8.4.2.7 кедергінің физикалық 

мағынасын, оның өлшем бірлігін 

түсіндіру; 

8.4.2.8 өткiзгiштiң меншiктi 

кедергiсiн есептеу; 

№ 5 зертханалық жұмыс. 

Өткiзгiштердi тiзбектей 

қосуды зерделеу 

8.4.2.9 өткізгіштерді тізбектей 

жалғаудың заңдылықтарын  

эксперимент арқылы алу; 

№ 6 зертханалық жұмыс. 

Өткiзгiштердi параллель 

қосуды зерделеу 

8.4.2.10 өткізгіштерді параллель 

жалғаудың заңдылықтарын 

эксперимент арқылы анықтау;  

Өткiзгiштердi тiзбектей 

және параллель қосу 

8.4.2.11 өткізгіштерді тізбектей және 

параллель жалғауда тізбек бөлігі 

үшін Ом заңын қолданып, электр 

тізбектеріне есептеулер жүргізу; 

Электр  тогының  жұмысы 

мен қуаты 

8.4.2.12 жұмыс және қуат 

формулаларын есептер шығаруда 

қолдану; 

Электр тогының жылулық 

әсері, Джоуль-Ленц заңы 

8.4.2.13 Джоуль-Ленц заңын есептер 

шығару үшін қолдану; 

№ 7 зертханалық жұмыс. 

Электр тогының жұмысы 

мен қуатын анықтау 

8.4.2.14 эксперимент көмегімен 

электр тогының жұмысы мен қуатын 

анықтау; 

8.4.2.15 кВт*сағ өлшем бірлігін 

қолданып, электр энергиясының 

құнын практика жүзінде анықтау; 



34 

 

 



 

Металдардағы электр 

кедергісінің температураға 

тәуелділігі, асқын 

өткізгіштік 

8.4.2.16 металл өткізгіштердегі 

электр тогын және оның кедергісінің 

температураға тәуелділігін сипаттау; 

Электрқыздырғыш 

құралдар, кыздыру 

шамдары, қысқа 

тұйықталу, балқымалы 

сақтандырғыштар 

8.4.2.17 қысқа тұйықталудың пайда 

болу себептерін және алдын алу 

амалдарын түсіндіру; 

Электр тогының химиялық 

әсерi (Фарадейдiң заңы) 

8.4.2.18 сұйықтардағы электр 

тогының табиғатын түсіндіру және 

Қазақстанда металл өндіруде 

электролиздің қолданылуына 

мысалдар келтіру; 

Электро-магниттік 

құбылыстар 

Тұрақты магниттер, магнит 

өрiсi 

№  8  зертханалық  жұмыс. 



Тұрақты 

магниттiң 

қасиеттерiн  оқып-үйрену 

және 


магнит 

өрiсiнiң 

бейнесiн алу 

8.4.3.1 тәжірибе жүзінде зерттей 

отырып, тұрақты магниттердің 

магнит өрісін графикалық кескіндеу 

және сипаттау; 

 

Тогы  бар  түзу  өткізгіштің 



магнит өрiсi 

Тогы 


бар 

шарғының 

магнит өрiсi 

8.4.3.2 тогы бар түзу өткізгіштің және 

соленоидтің магнит өрістерінің 

векторлық сызықтарының бағытын 

анықтау; 

Электромагниттер 

және 

оларды қолдану 



№  9  зертханалық    жұмыс. 

Электрмагниттi  құрастыру 

және оның әсерiн сынау 

8.4.3.3 жолақ магнит пен 

соленоидтың магнит өрістерін 

салыстыру; 

Магнит  өрiсiнiң  тогы  бар 

өткiзгiшке 

әрекеті, 

электроқозғалтқыш,  электр 

өлшеуіш құралдар 

8.4.3.4 магнит өрісінің тогы бар 

өткізгішке әсерін сипаттау;  

8.4.3.5 электрқозғалтқыштың және 

электр өлшеуіш құралдардың жұмыс 

істеу принципін түсіндіру; 

Электромагниттiк 

индукция, генераторлар 

8.4.3.6 электромагниттік индукция 

құбылысын түсіндіру; 

8.4.3.7 Қазақстанда және дүние 

жүзінде электр энергиясын өндірудің 

мысалдарын  келтіру; 

4 тоқсан  

Жарық құбылыстары  Жарықтың  түзу  сызықты 

таралу заңы. 

8.5.1.1 Күннің және Айдың тұтылуын 

сызба жасау арқылы бейнелеу; 



35 

 

 



 

Жарықтың 

шағылуы, 

шағылу  заңдары,  жазық 

айналар 

 

 



8.5.1.2 эксперимент арқылы 

жарықтың түсу және шағылу 

бұрыштарының тәуелділігін анықтау; 

8.5.1.3 жарықтың айналық және 

шашыранды шағылудың мысалдарын 

келтіру және түсіндіру; 

8.5.1.4 жазық айнада дененің кескінін 

алу және оны сипаттау; 

Сфералық 

айналар,  

сфералық  айна  көмегімен 

кескін алу 

8.5.1.5 дененің кескінін алу үшін 

сфералық айнада сәуленің жолын 

салу және алынған кескінді сипаттау; 

Жарықтың сынуы, 

жарықтың сыну заңы, 

толық ішкі шағылу 

 

 

8.5.1.6 жазық параллель пластинада 



сәуленің жолын салу; 

8.5.1.7 жарықтың сыну заңын 

пайдаланып есептер шығару; 

8.5.1.8  толық ішкі шағылу 

құбылысын зерттеу; 

Линзалар, 

линзаның 

оптикалық 

күшi, 

жұқа 


линзаның формуласы 

Линзаның көмегімен кескiн 

алу 

8.5.1.9 жұқа линза формуласын 



есептер шығару үшін қолдану; 

8.5.1.10 жұқа линзада сәуленің 

жолын салу және кескінге сипаттама 

беру; 


№ 11 зертханалық  жұмыс. 

Жұқа  линзаның  фокустық 

қашықтығын 

және 


оптикалық күшін анықтау 

8.5.1.11 жұқа линзаның фокустық 

қашықтығын және оптикалық күшін 

анықтау; 

Көз - оптикалық жүйе, 

көздiң көру кемшіліктері 

және оларды түзету 

әдiстері 

8.5.1.12 көздің алыстан көргіштігі 

мен жақыннан көргіштігін түзетуді 

сипаттау; 

Оптикалық аспаптар 

8.5.1.13 қарапайым оптикалық 

құралдарды (перископ, обскура 

камерасы ) құрастыру;  

3) 


9 сынып (аптасына 2 сағат) 

6-кесте 


Ұзақ мерзімді 

жоспардың бөлімі 

Тақырыптар/ Ұзақ мерзімді 

жоспардың мазмұны 

Оқу мақсаттары 

1 тоқсан  

Кинематика 

негіздері  

Механикалық қозғалыс   

9.2.1.1  абсолюттік, салыстырмалы 

тасымалданушы жылдамдық пен 

орын ауыстыруды есептеу; 

Векторлар  және  оларға 

амалдар қолдану 

Вектордың  координаталар 

осьтеріндегі проекциялары 

 

9.2.1.2 векторларды қосу, азайту, 



векторды скалярға көбейту; 

 

9.2.1.3 вектордың координаталар 



осіне проекциясын анықтау, 

векторды құраушыларға жіктеу;  



36 

 

 



 

Түзусызықты  теңайнымалы 

қозғалыс, үдеу 

 

9.2.1.4 уақыттан тәуелділік 



графиктерінен орын ауыстыруды, 

жылдамдықты, үдеуді анықтау;  

Түзусызықты  теңайнымалы 

қозғалыс 

кезіндегі 

жылдамдық  және  орын 

ауыстыру 

 

9.2.1.5 түзу сызықты теңайнымалы 



қозғалыс кезіндегі жылдамдық және 

үдеу формулаларын есептер  

шығаруда қолдану; 

9.2.1.6 түзу сызықты теңайнымалы 

қозғалыс кезіндегі координата мен 

орын ауыстырудың кинематикалық  

теңдеулерін есептер шығаруда 

қолдану; 

№  1  зертханалық  жұмыс. 

Теңүдемелі 

қозғалыс 

кезiндегi  дененiң  үдеуiн 

анықтау 

 

9.2.1.7 теңүдемелі қозғалыс кезіндегі 



дененің үдеуін эксперименттік 

жолмен анықтау; эксперимент 

нәтижесіне әсер ететін факторларға 

талдау жасау және экспериментті 

жақсарту әдістерін ұсыну;  

9.2.1.8 теңүдемелі қозғалыс кезiндегi 

орын ауыстырудың және 

жылдамдықтың уақытқа тәуелділік 

графиктерін тұрғызу және  оларды 

түсіндіру; 

Дененiң еркiн түсуi, еркiн 

түсу үдеуi 

 

9.2.1.9 еркін түсуді сипаттау үшін 



теңайнымалы  қозғалыстың 

кинематикалық теңдеулерін қолдану; 

№  2  зертханалық  жұмыс. 

Горизонталь  лақтырылған 

дененің 

қозғалысын 

зерделеу  

 

9.2.1.10 теңайнымалы және 



бірқалыпты қозғалыстың 

кинематикалық теңдеулерін қолдана 

отырып, горизонталь лақтырылған 

дененің қозғалысын сипаттау; 

9.2.1.11 горизонталь лақтырылған 

дененің траекториясын сызу және 

қозғалыс жылдамдығын анықтау; 

Қисықсызықты қозғалыс; 

материялық нүктенiң 

шеңбер бойымен 

бiрқалыпты қозғалысы 

 

Сызықтық және бұрыштық 



жылдамдықтар 

 

9.2.1.12 дененің шеңбер бойымен 



бірқалыпты қозғалысын сызықтық 

және бұрыштық  шамалар арқылы 

сипаттау; 

9.2.1.13 сызықтық және бұрыштық 

жылдамдықты байланыстыратын 

өрнекті есептер  шығаруда  қолдану; 

Центрге тартқыш үдеу 

9.2.1.14 центрге тартқыш үдеудің 

физикалық мағынасын түсіндіру 

және оның формуласын есептер 

шығаруда қолдану; 

Астрономия 

негіздері  

Жұлдызды аспан  

9.7.2.1 абсолюттік және көрінерлік 

жұлдыздық шамаларды  ажырату; 

 

Аспан 


сферасы, 

аспан 


координаталарының жүйесі 

9.7.2.2 аспан сферасының негізгі 

элементтерін атау; 


37 

 

 



 

 

9.7.2.3 жұлдызды аспанның 



жылжымалы картасынан 

жұлдыздардың аспан координатасын 

анықтау; 

Әртүрлі географиялық 

ендіктегі аспан 

шырақтарының көрінерлік 

қозғалысы, жергілікті, 

белдеулік және 

бүкіләлемдік уақыт 

 

9.7.2.4 әртүрлі ендіктегі 



жұлдыздардың шарықтау 

айырмашылығын түсіндіру; 

9.7.2.5 жергілікті, белдеулік және 

бүкіләлемдік уақытты сәйкестендіру; 

Күн жүйесіндегі 

ғаламшарлардың қозғалыс  

заңдары  

9.7.2.6 Кеплер заңдарының негізінде 

аспан денелерінің қозғалысын 

түсіндіру; 

Күн жүйесі денесіне дейінгі 

ара  қашықтықты  параллакс 

әдісімен анықтау 

9.7.2.7 Күн жүйесіндегі денелердің 

ара қашықтығын немесе өлшемдерін 

анықтау үшін параллакс әдісін  

қолдануды түсіндіру;  

2 тоқсан 

Динамика негіздері  

Ньютонның  бiрiншi  заңы, 

инерциялық санақ жүйелерi 

 

9.2.2.1 инерция, инерттілік және 



инерциялық санақ жүйесі 

ұғымдарының мағынасын түсіндіру; 

9.2.2.2 Ньютонның бірінші заңын 

тұжырымдау және оның 

қолданылуына мысалдар келтіру; 

Механикадағы күштер  

 

Ньютонның  екiншi  заңы, 



масса 

 

9.2.2.3 Ньютонның бірінші заңын 



тұжырымдау және оның 

қолданылуына мысалдар келтіру; 

Ньютонның үшінші заңы 

9.2.2.4 Ньютонның үшінші заңын 

тұжырымдау және оны есептер 

шығаруда қолдану; 

Б

үкiләлемдiк 



тартылыс 

заңы 


 

9.2.2.5 Бүкіләлемдік тартылыс заңын 

тұжы5ымдау және оны есептер 

шығаруда қолдану; 

 Дененің 

салмағы, 

салмақсыздық 

9.2.2.9 үдеумен қозғалған дененің 

салмағын анықтау; 

9.2.2.10 салмақсыздық күйді 

түсіндіру; 

Денелердiң 

ауырлық 

күшiнiң 


әрекетiнен 

қозғалуы 

Жердің 

жасанды 


серіктерінің қозғалысы 

 

 



9.2.2.8 бірінші ғарыштық 

жылдамдықтың формуласын есептер 

шығаруда қолдану;  

9.2.2.6 ғарыш аппараттардың 

орбиталарын салыстыру; 

9.2.2.7 тартылыс өрісіндегі дененің  

қозғалысын сипаттайтын шамаларды 

анықтау; 

3 тоқсан 


38 

 

 



 

Сақталу заңдары 

Дене  импульсі  және  күш 

импульсі 

9.2.3.1 дене импульсі мен күш 

импульсін ажырату; 

Импульстің сақталу заңы 

Реактивтi қозғалыс 

 

9.2.3.2 импульстің сақталу заңын 



тұжырымдау және есептер шығаруда 

қолдану; 

9.2.3.3 реактивті қозғалысты 

көрсететін модель құрастыру;  

9.2.3.4 Байқоңыр ғарыш айлағының 

аймақтық және халықаралық 

маңыздылығына баға беру; 

Механикалық жұмыс және 

энергия 

9.2.3.5 механикалық жұмысты 

аналитикалық және графиктік 

тәсілдермен анықтау; 

9.2.3.6 жұмыс пен энергияның 

байланысын түсіндіру; 

Энергияның  сақталу  және 

айналу заңы 

9.2.3.7 механикалық энергияның 

сақталу заңын тұжырымдау және 

есептер шығаруда қолдану; 

Тербелістер 

және 

толқындар  



Тербелмелі қозғалыс 

 

 



9.2.5.1 еркін және еріксіз 

тербелістерге мысалдар келтіру; 

9.2.5.2 эксперименттік  әдіспен 

амплитуда, период, жиілікті  

анықтау; 

9.2.5.3 формулаларды қолданып, 

период, жиілік, циклдік жиілікті 

анықтау; 

Тербелістер кезіндегі 

энергияның түрленуі 

Тербелмелі қозғалыстың 

теңдеуі 


 

9.2.5.4 тербелмелі процесте  

механикалық энергияның сақталу 

заңын сипаттау; 

Математикалық және 

серіппелі маятниктердің 

тербелістері 

9.2.5.5 гармоникалық тербелістің 

пайда болу себептерін түсіндіру;  

9.2.5.6  математикалық және 

серіппелі маятниктер тербелісі  

периодының  әртүрлі параметрлерге 

тәуелділігін зерттеу;  

№  3  зертханалық  жұмыс. 

Математикалық  маятниктің 

көмегімен еркін түсу үдеуін 

анықтау 

9.2.5.7  математикалық маятник 

көмегімен еркін түсу үдеуін анықтау; 

9.2.5.8  период квадратының  

маятник ұзындығына тәуелділік 

графигін тұрғызу және талдау;  

9.1.3.1 алған нәтижені түсіндіру және  

қорытынды жасау; 

Еркін 

және 


еріксіз 

тербелістер, резонанс 

 

9.2.5.9 еріксіз тербеліс 



амплитудасының  мәжбүрлеуші 

күштің жиілігіне тәуелділік графигін 

талдау және резонанс құбылысын 

түсіндіру;  



39 

 

 



 

Еркін электромагнитік 

тербелістер 

9.4.4.1 тербелмелі контурдағы еркін 

электромагниттік тербелістерді 

сапалық түрде сипаттау; 

Толқындық қозғалыс 

9.2.5.10 толқындық қозғалысты 

сипаттайтын физикалық шамаларды 

есептеу;  

9.2.5.11 механикалық толқын 

түрлерін ажырату; 

№4  зертханалық  жұмыс. 

Беттік 


толқындардың 

таралу 


жылдамдығын 

анықтау 


9.2.5.12 су бетіндегі толқындардың 

таралу жылдамдығын  эксперимент 

түрінде анықтау; 

Дыбыс, дыбыстың 

сипаттамалары, 

акустикалық резонанс, 

жаңғырық  

 

9.2.5.13 дыбыстың пайда болу және 



таралу шарттарын  атау;  

9.2.5.14 дыбыс сипаттамаларын 

дыбыс толқындарының жиілігі және 

амплитудасымен сәйкестендіру; 

9.2.5.15  акустикалық резонанстың 

пайда болу шарттарын атау және 

оның қолданылуына мысалдар 

келтіру;  

9.2.5.16 жаңғырықтың пайда болу 

табиғатын  және оны қолдану  

әдістерін сипаттау; 

9.2.5.17 табиғатта және техникада 

ультрадыбыс пен 

инфрадыбыстықолдануға мысалдар 

келтіру;  

Электромагниттік 

толқындар 

Электромагниттік 

толқындар  шкаласы 

9.4.4.2 механикалық толқындар мен 

электромагниттік толқындардың 

ұқсастығы мен айырмашылығын  

салыстыру; 

9.4.4.3 әртүрлі диапазондағы 

электромагниттік толқындарға 

сипаттама беру және мысалдар 

келтіру;  

9.4.4.4 шыны призма арқылы өткен 

жарықтың  дисперсиясына сапалы 

сипаттама беру; 

4 тоқсан  

Атом 


құрылысы. 

Атомдық 


құбылыстар 

 

Жылулық сәулелену 



9.6.1.1 сәулелік энергияның 

температураға тәуелділігін сипаттау; 

Жарық  кванттары  туралы 

Планк гипотезасы 

9.6.1.2 Планк формуласын есептер 

шығаруда қолдану 



40 

 

 



 

Фотоэффект құбылысы  

 

9.6.1.3 фотоэффект құбылысын 



сипаттау және фотоэффект 

құбылысының техникада 

пайдаланылуына мысалдар келтіру;  

9.6.1.4 фотоэффект үшін Эйнштейн 

формуласын есептер шығаруда 

қолдану; 

Рентген сәулелері 

 

9.6.1.5 рентген сәулесін 



электромагниттік сәулелердің басқа 

түрлерімен салыстыру және оның 

қолданылу аясын анықтау;  

Радиоактивтілік 

Радиоактивті  сәулеленудің 

табиғаты 

9.6.2.1 α, β және γ – сәулеленудің 

табиғаты мен қасиеттерін түсіндіру; 

Резерфорд 

тәжірибесі, 

атомның құрамы  

9.6.1.6 α-бөлшегінің шашырауы  

бойынша Резерфорд тәжірибесін  

сипаттау;  

Атом ядросы 

Ядролық  өзара  әрекеттесу, 

ядролық күштер  

Массалар 

ақауы, 

атом 


ядросының 

байланыс 

энергиясы 

9.6.1.7 ядролық күштердің 

қасиеттерін сипаттау;  

 

9.6.1.8 атом ядросының масса ақауын 



анықтау;  

 

9.6.1.9 атом ядросының  байланыс 



энергиясы формуласын есептер 

шығаруда қолдану; 

Ядролық реакциялар 

Радиоактивті ыдырау заңы 

 

9.6.1.10 ядролық реакцияның 



теңдеуін шешуде зарядтық және 

массалық сандардың  сақталу заңын 

қолдану;   

9.6.2.2 радиоактивті ыдырау заңын 

есеп шығаруда қолдану; 

Ауыр  ядролардың  бөлінуі, 

тізбекті ядролық реакция 

Ядролық реакторлар 

 

 

9.6.2.3 тізбекті ядролық 



реакциялардың өту шарттарын 

сипаттау; 

9.6.2.4 ядролық реактордың жұмыс 

істеу принципін сипаттау; 

Термоядролық реакциялар 

Радиоизотоптар, 

радиациядан қорғану 

9.6.2.5 ядролық ыдырау  мен ядролық 

синтезді салыстыру; 

9.6.2.6 радиоактивті изотоптарды 

қолданудың мысалдарын келтіру; 

9.6.2.7 радиациядан қорғану әдістерін 

сипаттау; 

Элементар 

бөлшектер 

Элементар бөлшектер 

9.6.3.1  элементар бөлшектерді 

жіктеу; 


41 

 

 



 

Әлемнің 


қазіргі 

физикалық бейнесі  

 

Физика және 



астрономияның 

дүниетанымдық маңызы 

9.8.1.2 адамның дүниетанымдық 

көзқарасының қалыптасуына физика 

және астрономияның  дамуының 

әсерін түсіндіру;  

Экологиялық мәдениет 

9.8.1.3 жаңа технологиялардың 

қоршаған ортаға әсерінің 

артықшылығы мен қауіптілігін 

бағалау; 

 

 



 

 

 



 



Достарыңызбен бөлісу:
  1   2




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет