Бағдарламасы (Syllabus) Нысан пму ұс н 18. 4/19
жүктеу/скачать 6,93 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Есеп шығару үлгілері Механика 1- мысал
- 2-мысал .
| Әдебиет:
Абдулла Ж . Физика курсының дәрістері: Оқу құралы. Алматы: Дәуір, 2012. 528 б. Бектыбаев Ш.Б., Рахимов Қ., т.б. Жалпы физика курсы (Электр және магнетизм бөлімі): Оқу құралы. Қарағанды: КарМТУ. 2008. Яворский Б.М., Пинский А.А. Основы физики: Учебн. пособ.: В 2 т. М.: Наука, 1981. Трофимова Т.И. Курс физики. Учебн. пособие для вузов. М.: Академия, 2004. Қожанов Т.С., Рысменде С.С. Физика курсы: 2 т. Алматы, 2001. Савельев И.В. Жалпы физика курсы. 1,2 том. Алматы: Мектеп, 2004. 6.Тәжірибелік сабақтардың тізімі және мазмұны
Есеп шығару үлгілері Механика 1-мысал. Дене 3,13 м/сек бастапқы жылдамдықпен тік жоғары лақтырылды. Осы дене жолының жоғарғы нүктесіне жеткен кезде, сондай бастапқы жылдамдықпен, екінші дене лақтырылды. Денелер бір нүктеден лақтырылса, ауаның кедергісін ескермей, денелердің лақтыру нүктесінен қандай арақашықтықта кездесетінін анықтаңыз. 
1-сурет
Шешуі. а) Берілген жағдайдың сызбасын жасаймыз (1-сурет). Сызбада денелердің қозғалу траекторияларын белгілейміз. Санақ басын О нүктесінде таңдап, денелердің бастапқы жылдамдықтарын 0, кездескен биіктігін Н, және кездескенге дейінгі денелер қозғалысының t1 және t2 уақытын көрсетеміз. (Сызба аса күрделі болмау үшін, денелердің кездескендегі жылдамдықтары көрсетілмеген) ә) Тік жоғары лақтырылған дененің орын ауыстыру формуласы, қозғалыстың кез келген мезеті үшін, санақ нүктесінен көтерілген биіктікті анықтауға мүмкіндік береді, сондықтан бірінші дене үшін қозғалыс теңдеуі келесі түрде жазылады:  ;
екінші дене үшін:  .
Бірінші дене максимал биіктікке көтерілген уақыттан кейін екінші дененің лақтырылу шартынан, үшінші теңдеуді аламыз:  .
Теңдеулер жүйесін есептеп, келесіні аламыз:  .
2-мысал. Жердің жасанды серігі Жер бетінен 1600 км биіктікте экватор жазықтығында орналасқан орбита бойымен қозғалу үшін, ол Жердің бетіне қатысты қандай жылдамдыққа ие болу керек? Жердің радиусын 6400 км деп есептеңіз, оның бетіндегі еркін түсу үдеуі g=9,8 м/с2. Шешуі. Егер серікке әсер ететін әлем денелерінің тарту күшін, және ортаның кедергісін ескермесек, онда серіктің қозғалысы кезінде серікке жердің Р тарту күші ғана әсер етеді. Жердің тарту күшінің әсерінен серік бір қалыпты шеңбер бойымен қозғалады, ендеше, бұл күш жылдамдық векторының бағытын ғана өзгертеді, және центрге тартқыш күш болып табылады. Динамиканың екінші заңына сәйкес  (1)
мұндағы m-серік массасы, h-оның Жер бетінен көтерілген биіктігі, υ1-Жердің центріне қатысты серіктің жылдамдығы. Ньтонның екінші теңдеуіндегі Р ауырлық күшін бүкіл әлемдік тартылу заңын қолданып, ашу керек:  (2)
Егер осындай типті есептерде Жердің массасы кездессе, келесі формуланың көмегімен Жердің массасын жойып, есептеуді ықшамдауға болады:  (3)
Серіктің Жерге қатысты жылдамдығы:  (4)
мұндағы υ0-Жердің экваторындағы нүктелердің сызықтық жылдамдығы. Жердің радиусын және оның тәуліктік айналу периодын Т білсек, соңғысын келесі қатыстан анықтаймыз  (5)
(4) теңдеудегі оң немесе теріс таңбасы серіктің шығыстан батысқа, немесе батыстан шығысқа бағытталып жіберілуіне байланысты алынады. (1)-(5) теңдеулері алты белгісіз шамаға ие: Р, m,Мж, υ0, υ1 және υ0. Жүйені серіктің жылдамдығына қатысты есептеп, келесіні анықтаймыз: 
Алынған өрнекке мәндерін қойып, келесіні аламыз:  км/с және  км/с.
Осылайша, Жердің жасанды серіктерін батыстан шығысқа бағыттап ұшыру, керісіншіге қарағанда жеңіл. 3 Каталог: arm -> upload -> umk umk -> Пән бойынша оқыту бағдарламасының (Syllabus) титулдық парағы umk -> Методические указания по прохождению учебной практики для студентов специальности 5В020400 «Культурология» umk -> Пән бойынша оқыту бағдарламасының (Syllabus) титулдық парағы umk -> Әдістемелік ұсыныстар мен нұсқаулардың; әдістемелік ұсыныстардың; әдістемелік нұсқаулардың титул парағы umk -> Бағдарламасының титулдық пму ұс н 18. 4/19 парағы (syllabus) Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі umk -> Бағдарламасы Нысан пму ұс н 18. 2/06 Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі umk -> Программа Форма ф со пгу 18. 2/06 Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі umk -> Пән бойынша оқыту бағдарламасының (Syllabus) титулдық парағы жүктеу/скачать 6,93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|