Балалардың сүйікті жыршысы
жүктеу/скачать 0,7 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Д.Әбілов Кіріспе орнына
- “Балалардың сүйікті жыршысы”
|
Балалардың сүйікті жыршысы (М.Әлімбаевтың шығармашылығына арналған әдістемелік құрал) Ол алуан қырлы талантты ақын Д.Әбілов Кіріспе орнына Қымбатты достым, қалай ойлайсыз, қазіргі қазақ әдебиеті мен поэзиясында жалпақ жұрттың жаңадан тіл ашқан бүлдіршінінен бастап, аз-көп жасаған ғұмырында әлденеше қыр асқан қариясына дейін жаппай оқитын да танитын қаламгер бар ма? Бар! Ол - қазақтың көрнекті ақыны, балалардың сүйікті жыршысы, Қазақстанның халық жазушысы - Мұзафар Әлімбай! Бүгін қазақ әдебиетінде де, балдырған бағында да үлкен той, мереке. Алғашқы қадамын Павлодар облыстық “Қызыл ту” газетінде жарық көруден басталған өлеңдері қазір том-том болып халқымыздың рухани қазынасына айналған, бүгінде қазақ поэзиясының құнарлы топырағына қаққан қазығы нық, нығыз, асқар биік шығармашылық тұлға - Мұзафар Әлімбай сексен жасқа толып отыр. Ақынның “Естай-Хорлан”, “Менің Қазақстаным”, “Ту тіккен” секілді эпикалық туындылары жыр сүйер жұрттың жүрегіне жол тауып, таңдаулы шығармалар қатарынан орын алды. Ондаған жылдар бойы ауыздан түспей шырқалып келе жатқан “Ақмаңдайлым”, “Өзің де жігіт, қызықсың”, “Маралдым”, балаларға арналған “Мұғалім ол біздің”, “Көшпелі фонтан”, “Бесік жыры”, “Қартаймайсың, жан ана” қатарлы көптеген ән-өлеңдері халықтың сүйікті туындысы болып кетті. Қаламгердің естеліктері мен эсселері, мақал-мәтелдері мен көңіл күнделіктері де оқырмандар көңілінен шыққан тартымды дүниелер. Халықтың ауыз әдебиеті - қанатты сөздер, мақал-мәтелдерді зерттеп, жинастырған “Маржан сөз”, “Мақал-мәтелдер” секілді кітаптары халықтың күнделікті қажетсінер дүниесіне айналды. Сондай-ақ ол айтулы публицист, майталман аудармашы, әдебиет зерттеуші. Ақынның бұл қырларының қай-қайсы да-қазақ әдебиетінде өзіндік орны бар, мәуелі бұтақтар. Үздіксіз, әрі дәмді, мол жемістер беріп келе жатқан бұтақтар. Шындығын айтсақ, бізге үлкендер ақыны, аудармашы, сыншы, очеркші, ән-өлеңші, ұстаз, редактор М.Әлімбайдың қай-қайсысы да қымбат. Алайда, әсіресе соңғы ширек ғасыр көлемінде, қаламгер есімі аталса болды, алдымен балалар ақыны М.Әлімбайдың ойға оралары анық. Әлемдегі қай елде болмасын балалар әдебиетіне, балалар ақын-жазушыларына деген көзқарас пен құрмет ерекше. Неге десең, балаларға арнап қызықты шығармалар жазу екінің бірінің еншісіне тие бермейді. “Бесік жырынан” басталатын балғындар өлеңінің әйтеуір бір құдіреті бар. Соған қарағанда, ән-өлең бала бойына ана сүтімен бірге таралатын болу керек. Әйтпесе, бөбекті өлеңмен қалай ұйықтатып, өлеңмен қалай оята алады? Дүниеден хабары жоқ, бесікте жатқан сәбиді өз ырқына көндіріп, өз дегенін істететін - өлеңнен артық керемет бола ма? Бөбектерге арнап өлең жазудың қиындығы да осында болса керек. Өйткені, ол барлық жырдың нәрі, барлық жырдың басы ғой… М.Әлімбай - қазіргі балалар әдебиетінің ата буынына қосылған көрнекті қайраткері,тәлімгері. Ақынға 1984 жылы “Аспандағы әпке” атты балаларға арналған жыр кітабы үшін Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыйлығы берілді. Бұл сыйлықтың бөбектердің сүйікті ақыны - Мұзафарға берілуі әбден орынды. М.Әлімбай балалар әдебиетінің қалыптасып дамуына өзінің әр жастағы баланың ой - өрісіне сай лайықталған азаматтығы асқақ, мұраты асыл, тілі шұрайлы, қызық оқиғалы, күлдіргі әрі тапқырлығы жағынан әр алуан ойлы туындылары бала психологиясының нәзік сырына жетік білгірлігін танытады. Оның шығармалары мектеп оқулықтарынан тұрақты орын алған. Өлеңдерін оқып тілі шыққан бүлдіршіндеріміз қазақ халқының бойындағы асыл қасиеттерін, қазақ сөздерінің ғажайып нәрін Мұзафар ағамыздан үйреніп келеді. Осыған орай, Сапарғали Бегалин атындағы Республикалық балалар кітапханасы Мұзафар атаның ұзақ ғұмыр, қажымас қайрат тілей отыра осы келе жатқан 80 жастық торқалы тойы қарсаңына арнап жазылған “Балалардың сүйікті жыршысы” атты әдістемелік құралды назарларыңызға ұсынады. Балалар оқуының жетекшілері мектеп жасына дейінгі және бастауыш сынып оқырмандары арасында “Балдәурен шіркін балалық” атты кітап көрмесін ұйымдастырып, ақынның шығармашылығына арнап ойын – сабағын өткізіп, поэзия әлеміне саяхаттар жасауына болады. Сонымен қатар, “Ақсерек те көксерек”, “Аспандағы әпке”,”Қоянның құлағы неге ұзын?” және тағы басқа кітаптары бойынша дауыстап оқу, ойын, сауалнамалар өткізулері керек. 4-5 сынып оқырмандары арасында “Мұзафар Әлімбай-балаларға” деген тақырыпта кітап көрмесін ұйымдастырып, оның өмірі мен шығармашылығы туралы әңгіме өткізіп, ақынның кітаптарындағы өлеңдері бойынша сурет байқауын жариялауға, “Ойлы жыр, орамды тіл” деген тақырыпта мәнерлеп оқу сайысын, “Аңыз бенен ертегі еліктіре ертеді” атты әдеби ойын өткізуге болады. Ақын өмірі мен шығармашылығына байланысты ұйымдастырылған көрмеге міндетті түрде шолу жасау керек. бойынша көрме ұйымдастырғанда, міндетті түрде кітаптарға шолу өткізу қажет. Ақынның жинақтарындағы ән-ойындарды, жұмбақтарды, аңыз-ертегілерді пайдаланып, кіші-гірім ойын өткізу арқылы балаларды кітап оқуға қызықтыруға болады. Көрме жанына “Маған ұнаған шығарма” деп жазылған дәптер іліп қоюға болады. Оқырмандар ақын шығармашылығынан алған әсерін осы дәптерге жазып отырады. Көрмедегі кітаптар бойынша кітапханада “Мәнерлеп оқу” байқауы жарияланады. Байқаудың соңында белсенді қатысқан оқырмандарды атап өткен жөн. Жоғары сынып оқырмандары арасында “Мұзафар Әлімбай - 80 жаста атты кітап көрмесін ұйымдастырып, оған библиографиялық шолу өткізуге және “Поэзия патшалығында” деген тақырыпта поэзия кешін ұйымдастыруға болады. Әдістемелік құралда берілген өлең, ән, жұмбақ-жаңылтпаш, ертегі-аңыз, нақыл сөздердің барлығы ақын шығармашылығынан алынған. Сонымен, іске сәт әріптес! Кәрі де, жас та, бала да жырына құмар Мұзафар атамыздың тәрбиелік мәні зор шығармаларын әлі де сан ұрпақ қанына сіңіріп, бойына дарытып, ойына нәр ете беретініне сенеміз. жүктеу/скачать 0,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|