PREPOSITIONS - ДЕМЕУЛІКТЕР
Демеуліктер (предлогтар) зат есімнің немесе есімдіктің сӛйлемдегі басқа сӛздерге қарым-қатынасын білдіретін кӛмекші сӛздер болып табылады. Ағылшын тілінде септік жалғауларының болмауына байланысты, сӛйлемдегі сӛздер тәртібі мен демеуліктер аса маңызды қызмет атқарады.
In, on, at (орын) демеуліктерімен кездесетін тҧрақты сӛз тіркестері:
In
In prison / hospital – түрмеде / ауруханада
In the lesson - сабақта
In a book / newspaper – кітапта / газетте
In the photo / picture – фотода / суретте
In the country - елде
In the middle - ортасында
In the back / front of a car – артта / машинада
In a queue / line / row – кезекте / ретте
On
On the platform - платформада
On the farm - фермада
On the page / map - бетте / картада
On the screen - экранда
On the island / beach / coast – аралда / жағажайда / жағалауда
Drive on the right / left – оңға қарай бұрылу / солға қарай бұрылу
On the back of an envelope – конверттің сыртқы бетінде
At
At station / airport – темір жол вокзалында / әуежайда
At home / work – үйде / жұмыста
At school – мектепте
At the top / bottom of hill – тӛбеде / таудың етегінде
At the end of the corridor – коридордың соңында
18.2 In, on, at In
We bought the flat in 2003.
In + жыл / ай / жыл мезгілі
In 2012
In September
In winter
st century
In + жұма / жұмадан кӛп
In the New-Year holiday
In the summer term In + күннің бір бӛлігі
In the morning
In the evening
Ескерту:
I woke up in the night (=in the middle of the night)
I can‟t sleep at night (=when it is night)
On
The exam is on Monday.
On + жұманың бір күні / күннің жады
On Wednesday
On 19 April
On that day
On + нақты күн
On Christmas Day
On Independence Day
On + жұманың бір күні + күннің бір бӛлігі
On Friday morning
On Tuesday evening
In happened on Monday night
At
The film starts at seven thirty.
At + уақыт (сағат) / тамақтанатын уақыт
At three o‟clock
At lunch (-time)
At that time
At the moment
Ескерту:
Еvery, last, next, this, tomorrow, yesterday сӛздерінің алдында in, on, at демеyліктері қолданылмайды.
We go to Greece every summer
I‟ll see you next Friday.
My brother got married last year.
I leave school this year.
The party is tomorrow evening.
The group arrived yesterday morning.
In time or on time?
In time (for smth/ to do smth) = soon enough for… (уақытында болу, кешікпеу, белгілі оқиғада)
I must hurry. I want to get home in time to see the football match on television.
I‟ve sent Asem her birthday present. I hope it arrives in time.
On time = punctual, not late (дәл уақытында)
Buses aren‟t on time like planes.
The 11.35 train left on time. (=it left at 11.35)
At the end or in the end?
At the end (something) = уақыттың аяқталуы немесе бір заттың соңы
I‟m going away at the end of August.
All the players shook hands at the end of match.
In the end = ақырында, соңында
Erlan had a lot of problems with his car. In the end he sold it and bought another one. • Rashid couldn‟t decide where to go for a holiday. He didn‟t go anywhere in the end.
For, since, before демеуліктері Present Perfect шағында жиі қолданылады.
For іс-қимылдың қаншалықты уақыт созылғанын білдіреді.
I‟ve been waiting for you forty minutes. – Мен сені күткеніме 40 минут болды.
I‟ve known him just for two days.- Мені оны танысқаныма 2 күн болды.
He has worked at the factory for three years. – Ол фабрикада жұмыс жасағанына 3 жыл болды.
For – басқа шақтармен де қолданылады.
He worked at the factory for three years. – Ол фабрикада 3 жыл жұмыс жасады.
I will stay abroad for a week. – Мен шет елде 1 жұма боламын.
Since – іс-қимылдың басталған уақытын білдіреді.
I‟ve been waiting since ten o‟clock. - Мен сағат 10-нан бері күтудемін.
I‟ve known him since Monday. - Мені оны дүйсенбіден бері танимын.
Mila has been living here since last year. - Мила бұл жерде былтырдан бері тұрады.
Before – бҧрын деген мағынаны білдіреді.
I have to finish my work before 5 o‟clock. Мен жұмысымды сағат беске дейін бітіруім керек.
Let‟s have a walk before breakfast. - Таңғы асқа дейін қыдырып қайтайық.
I had passed my driving test three months before. - Мен жүргізушілік тестін үш ай бұрын тапсырдым.
I have heard that before. - Мен бұны бұрын естігенмін.
Әртүрлі демеуліктермен қолдынылатын тұрақты сӛз тіркестері:
After all – ақыры соңында
Day after day (week after week) – күннен күнге (апта сайын)
The day after tomorrow – бүрсігүні
Long after – кӛп уақыт ӛткен соң
At the age (of) – ұлғайған шағында
At the beginning - басында
At dinner (supper, tea) – түскі ас уақытында, (кешкі аста, шайда)
At the end - аяғында
At the expense (of) – біреудің арқасында
At first - бірінші
At the head (of) - басқаруымен
At home - үйде
At least – дей тұрғанмен
At last - соңында
At low / high price – тӛмен / жоғары бағамен
At night - түнде
At once - лезде
At first sight – бір кӛргеннен
At a time – бір уақытта
The day before yesterday – алдыңғы күні
Long before – бұдан бұрын
Beyond belief – мүмкін емес
Beyond doubt – шүбә келтірмеу
Beyond hope - үмітсіз
Beyond one’s strength (power) – шамадан тыс
By accident - кенет
By heart – жатқа
By land (sea, air) – жерде, (суда, әуеде)
By mistake – қателесіп
Step by step – қадам қадаммен
By train (bus, ship) – поезда, (автобуста, пароходта)
By the way - дегенмен
Up and down – жоғары және тӛмен
Upside down – тӛңкеріліп
For ever – мәңгі
For instance - мысалы
For example - мысалы
For this purpose – сол мақсатпен
For the first (last) time - алғашқы / соңғы рет
From the beginning to the end – басынан аяғына дейін
From day to day – күннен күнге
From time to time – мезгілден мезгілге дейін
From my (his) point of view – менің (оның) ойынша
In addition to – толықтыру үшін
In case of – егер
In any case – қалай дегенмен де
In demand - сұраныста
In favor of – пайда үшін
In front of – алға, қарама-қарсы
In the East / West – шығыста, батыста
A belief in - сену
In general - жалпы
In a loud voice – қатты дауыспен
In the market – базарда
In the meantime – сол уақытта
In the morning (afternoon) – таңертең (күндіз)
In the open air – аспанда
In one’s opinion – оның ойынша
In pencil (pen) – қарандашпен (қаламмен)
In conclusion - қорытынды
In the direction – бағыт бойынша
In sight – кӛз алдында
In the spring … (summer…) – кӛктемде, жазда
In the street – кӛшеде
In the sun - күнде
In stead of - бірге
In vain - текке
In spite of - қарамастан
Plenty of, a lot of – кӛп
A number of - рет
Of course - әрине
It’s kind / stupid of him – оның тарапынан бұл ізеттілік / ақымақтық
On an (the) average - орташа
On behalf of – біреудің атынан
On holiday – демалыста
On business – іс-сапармен
On condition that – шартпен, егер
On the contrary - керісінше
On demand - қажеттілікпен
On foot - жаяу
On the other hand – бір жағынан
On purpose - әдейі
On the right (left) – оңға, солға
On sale - саттықта
On the sea - теңізде
On television (radio) – теледидардан, радиодан
On the way – жолда
On the whole - жалпы
And so on – т.с.с.
Later on - кейін
Out of danger – қауіпсіз жерде
Out of date – мерзімі ӛткен
Out of necessity – қажеттілік бойынша
Out of pity (envy) – аяныштан (қызғаныштан)
Out of work - жұмыссыз
All over the world – бүкіл дүние бойынша
The lesson is over – сабақ аяқталды
Round the corner - бұрышта
All around - әр жерде
To the end – соңына дейін
To the right (left) – оңға (солға)
Under the circumstance – бұл жағдайда
Up-to-date - қазіргі
Up to here - әлі күнге дейін (мекен)
Up to now - әлі күнге дейін (мезгіл) • The time’s up – уақыт аяқталды
What’s up? – не болып қалды?
Without doubt – күмәнсіз
Without fail – міндетті түрде
Достарыңызбен бөлісу: |