Бұқар жырау Қалқаманұлы ақын, жырау. Әскери коммунизм саясатының мәні мен мазмұны
жүктеу/скачать 1,12 Mb.
|
6 - нұсқа Қаз тарихы Жауаптары
- Бұл бет үшін навигация:
- 1957 және 1988 жылғы зиялыларды ақтаудың екі кезеңінің ерекшелігін салыстыра отырып, талдау жасаңыз
| Төрт түлік малдың пірлері
Төрт түлік – мал: түйе, жылқы, қой, сиыр. Қазақ халқы осы төртеуін төрт түлік деп атаған. Ауыз әдебиетінде “төрт түлік малды құрадың” деген тіркес жиі кездеседі. Бұл дәулетіне сәулеті сай адамдарға арналып айтылған. Мысалы, “Байбөрі деген бар екен, Байбөрі малға бай екен, Төрт түлігі сай екен...” (“Алпамыс батыр” жырынан). Халық төрт түліктің әрқайсысының сақтаушы иесі бар деп ұғынып, оларды ойсылқара (түйе малының пірі), қамбар ата (жылқы), шопан ата (қой), зеңгі баба (сиыр) деп атаған. Төрт түлікті кейде жұп (аша, айыр) тұяқ, тақ (тік) тұяқ деп те атайды. Қазақ төрт түліктің ішінде түйе малын байлық ретінде де, көлік ретінде де, азық ретінде де қатты қастерлеген. “Нар жолында жүк қалмас” деген мәтел осының айғағы. “Ат – ердің қанаты”, “Мінсең – көлік, жесең – ет” деп жылқы малын да аса жоғары бағалаған. Сондай-ақ қой мен ешкі, сиыр малының да өзіне тән ерекше қасиеттері болатынын ұмытпаған. Көшпелілердің, оның ішінде қазақтың төрт түлік малдың ішіндегі қастерлеп, пір тұтатыны – жылқы. 1957 және 1988 жылғы зиялыларды ақтаудың екі кезеңінің ерекшелігін салыстыра отырып, талдау жасаңыз Қоғамдық ойдағы екі бағыттың күресі мен өзара бір-біріне әсер етуінің нәтижесі – 1956 жылғы ақпандағы КОКП ХХ съезінің шешімдері болды. Съезд көпшілік бұқараға өкімет билігін жүзеге асырып отырған жүйенің шынайы идеологиялық бейнесін ашып көрсетпеуге шешім қабылдады. тек КОКП ОК-ның «Жеке адамға табынушылық және оның зардаптары туралы» (маусым, 1956 жыл) қаулысы дайындалды. онда жеке басқа табынушылыққа байналысты жіберілген қателіктер мен бұрмалаушылықтардың «кеңестік құрылыстың терең демократияшыл сипатын өзгерте алмағаны» атап көрсетілді. мыңдаған адамдар түрмеде қалып қойды. Қуғын-сүгіннен қаза тапқан адамдардың қызметіне шынайы саяси баға берілмеді. Өткен тарихтың қайғылы беттері ашылмады. Қазақ төңкерісінің тарихы, Азамат соғысының себебі мен сипаты, 30 ж аштықпен шаруаларды қырып-жою жөнінде бюіржақты ғана еске алулар болды. немесе бұлар жайлы еш нәрсе де айтылмады. 1988 жылы Қазақстан Компартиясы ОК-ның қаулысымен 20-40 жылдар мен 50 жылдардың бас кезінде қуғын-сүргінге ұшырап, сотталған халықтың даңқты өкілдерінің есімі халқына қайтарылды. Әсіресе, Ш.Құдайбердиев, А.Байтұрсынов, М.Жұмабаев, Ж.Аймауытов, М.Дулатов т.б. танымал тұлғалардың ақталуы жұртшылық арасында зор қолдауға ие болды. Қазақстан Компартиясы ОК-нің 40 ж екінші жартысы мен 50 ж бас кезіндегі идеология мен ғылым мәселелері жөнінде қабылданған бірқатар қаулыларының мәні жағынан терең қателікке ұрынған және ғылымның дамуын орынсыз бөгет жасаған қате шешімдер ретінде күші жойылды. жүктеу/скачать 1,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|