| Түсінік хат
Еліміздің білім беру жүйесінде бүгінгі күннің талабына сай оқытудың жаңа мазмұндағы үрдістері дүниеге келді. Дүниежүзілік тәжірибелер негізінде білім беруді қайта құру міндеті алға қойылды.
Білім беру жүйесіндегі жаңа өзгерістер білім бағыттарын ізгілендіру мен оны теориялық – әдістемелік тұрғыда тереңдетуді көздейді. Сондай-ақ ұрпақтардың білімі мен біліктілігі туған елінің көкейкесті проблемалары мен саяси – әлеуметтік жағдайларын жақсарту және қолдау көрсетудегі жауапкершілігін сезіндіруі тиіс. Сонымен қатар, жас ұрпақты туған өлкесінің табиғатын қорғау мен экологиялық проблемаларын шешуге жұмылдыру қажет.
Осы орайда ғылымы бүгінгі таңда халықаралық, мемлекеттік және қоғамдық деңгейдегі мәселелерді зерттейтін кешенді ғылымға айналды.
Республикамызда білім беруді оңтайландыру процестері қолға алынуда. Осыған орай оқушыларға мектеп қабырғасында білім берудің ең ұтымды әрі экономикалық жағынан тиімді жолдарын іздеу міндеті тұр.
Ол үшін пәнаралық және пәндерді әлемді тану арқылы факультатив сабақ ретінде білім берген дұрыс.
Жалпы білім беретін оқу жүйелеріндегі қалыптасқан жағдайларды ескере отырып «Әлемді тану» үйірме жұмысының бағдарламасы ұсынылады.
Әлемді тану
Барлығы: 34 сағат
Аптасына: 1 сағат
№
|
Тақырып
|
Өтілетін күні
|
1.
|
І. Кіріспе
|
1
|
|
ІІ. Айналамыздағы тіршілік
|
|
2.
|
Бізді қоршаған табиғи орта.
|
2
|
|
ІІІ. Адам және табиғат
|
|
3.
|
Адам мен табиғат арасындағы байланыс.
|
1
|
4.
|
Табиғат кешендері.
|
1
|
5.
|
Табиғаттағы тепе-теңдік туралы ұғым.
|
1
|
|
IV. Пайдалы және зиянды заттардың тіршілікке әсері
|
|
6.
|
Ауладағы қоқыстар, олардың зияны.
|
2
|
7.
|
Қоқыстарды тазалаудың маңызы. Сенбіліктер, олардың рөлі.
|
2
|
|
V. Табиғат қорлары
|
|
8.
|
Ауа және су.
|
2
|
9.
|
Олардың тіршілік үшін маңызы және ластанудан қорғау жолдары.
|
2
|
|
VI. «Әлемнің жеті қасиеті»
|
|
10.
|
Әлемнің жеті қасиетіне түсінік
|
2
|
11.
|
Құндылықтары
|
2
|
|
VI. Әлемнің кереметтері
|
|
12.
|
Мысыр пирамидалары
|
1
|
13.
|
Бабылдың аспалы бағы,
|
1
|
14.
|
Эфестегі Артемида ғимараты,
|
1
|
15.
|
Олимпиадағы Зевстің мүсіні
|
1
|
16.
|
Галикарнастағы Мавсол патшаның табытханасы,
|
1
|
17.
|
Александрия шамшырағы
|
1
|
18.
|
Гелиостың мүсіні,
|
1
|
|
VIІ. Қазақтың жеті кереметі.
|
|
19
|
Таңбалы тас суреттері
|
1
|
20
|
Алтын адам
|
1
|
21
|
Қазақтың киіз үйі
|
1
|
22
|
Домбыра
|
1
|
23
|
Ясауи кесенесі
|
1
|
24
|
Маңғыстау жерасты мешіті
|
1
|
25
|
Астана - Бәйтерек
|
1
|
Мақсаты:
Мектеп оқушыларының бойында білім, әдеп, сана мен мәдениетті қалыптастыру
Міндеттері:
Табиғи қорларды тиімді пайдалану мен қорғауда жеке адамның жауапкершілігін күшейту;
Қоршаған орта мен адамзат арасындағы үйлесімділікті сәйкестендіру;
Адамның іс-әрекетіне баға беру және адам денсаулығын сақтау;
Табиғат қорғаудың экологиялық негіздерін білу;
Зерттеу объектісі: «Әлемді тану» арасындағы біртұтастықты
үйлестіру
Күтілетін нәтиже:
Оқушылардың қоршаған орта туралы білімдері кеңейеді;
Ғылымға деген қызығушылығы артады;
Зерттеушілік қабілеті дамиды;
проблемаларды шешудегі жеке басының жауапкершілігі қалыптасады;
Алған білімін күнделікті өмірде қолданады;
Бейіндік біліктілігін дамытады;
Жобаны ұйымдастыру формалары:
Жобалау, зерттеу әдістері:
Сұхбат
Сауалнама
Ойын
Пікірталас
Ақпарат жинау
Мәселені шешу
Өлшеуіштер:
В.Т.Беспалько бойынша меңгеру деңгейлері.
Б.Блум таксономиясы бойынша шығармашылық қабілет деңгейлерін анықтау әдісі.
Сауалнама.
Тест.
Реферат.
Зерттеу жұмысы.
Шығармашылық тапсырмалар.
Адам және табиғат үйірмесі бойынша 5-сынып бағдарламасының құрылымы
Аптасына 0,5 сағат. (34 сағат)
І. Кіріспе (1 сағат)
Экология деген сөздің мәні. Отбасы, үйдің тазалығы, тұтыну бұйымдары. Синтетикалық заттар. Адамға пайдалы және зиянды заттар. Тұтыну бұйымдарына байланысты сақтық шаралары. Экологияны оқудың қажеттілігі. Экологияны өмірмен байланыстыру.
ІІ. Айналамыздағы тіршілік (2 сағат)
Бізді қоршаған табиғи орта. Бөлме өсімдіктері. Оларды күту. Ауладағы гүлзарлар. Әрбір өсімдіктің рөлі мен маңызы. Жануарлардың табиғаттағы рөлі мен маңызы. Жануарлармен қатынасудағы сақтық шаралары. Өсімдіктер, жануарлар және адам арасындағы қарым-қатынастар туралы ұғым.
ІІІ. Адам және табиғат (3 сағат)
Адам мен табиғат арасындағы байланыс. Табиғат кешендері. Табиғаттың күрделі екендігі туралы түсініктер. Көшедегі гүлзарлар мен ағаштар. Мектеп ауласындағы өсімдіктер. Өсімдіктер мен ауа арасындағы байланыс. Ауаның қажеттілігі мен сапасы. Құстар-жәндіктер-өсімдіктер арасындағы байланыстар. Табиғаттағы тепе-теңдік туралы ұғым. Табиғаттағы бөгде заттар. Олардың пайдасы мен зияны. Алғашқы экологиялық зерттеулер.
Пайдалы және зиянды заттардың тіршілікке әсері (3 сағат)
Ауладағы қоқыстар, олардың зияны. Өндірістік, ауыл шаруашылығының қалдықтары және тұрмыстық қоқыстар. Қоқыстарды тазалаудың маңызы. Сенбіліктер, олардың рөлі.
Пайдалы және зиянды жануарлар туралы ұғымдар. Пайдалы жануалар, оларды қорғаудың қажеттілігі. Зиянды жәндіктер, олардың табиғаттағы рөлі.
Улы және адам баласына қауіпті жәндіктер. Олардан сақтану шаралары.
Жойылып бара жатқан тіршілік иелері туралы түсініктер. Оларды қорғауды ұйымдастыру жолдары. Алғашқы экологиялық зерттеулер.
Табиғи қорлар (4 сағат)
Табиғи қорлар туралы түсінік. Табиғи қорлардың адам өміріне қажеттілігі.
Ауа, оның тіршілік үшін маңызы және қорғау жолдары.Адамның іс әрекетінен ауаның ластануы.
Су қорлары. Жақын маңдағы өзендер мен көлдер. Судың ластануы мен себептері. Суды қорғау туралы түсініктер.
Топырақ туралы түсініктер. Топырақтың тіршілік үшін маңызы. «Топырақ-өсімдік-жануар» арасындағы байланыс. Топырақтың ластануы мен тозуы.
Табиғаттағы өсімдіктер қоры. Орман – ел байлығы. Жасыл өсімдіктердің тірішілік үшін маңызы. Сирек кездесетін, жойылып бара жатқан өсімдіктер. Өсімдік жамылғысын қорғау.
Табиғаттағы жануарлар қоры. Сирек кездесетін және азайып бара жатқан жануарлар. Жануарларды қорғаудың маңызы.
Жыл маусымдарына байланысты табиғаттағы өзгерістер (4 сағат)
Жыл маусымдары. Табиғаттағы маусымдық өзгерістер. Ауа райындағы өзгерістер мен табиғат арасындағы байланыстар.
Күз көріністері. Күздегі табиғаттағы өзгерістер. Оның себептері. Қураған өсімдіктердің топырақ түзудегі рөлі.
Қыс көріністері. Қыстағы табиғаттағы өзгерістер. Қар көшкіндері мен оның зардаптары. Адамның табиғатқа қамқорлығы.
Көктем көріністері. Көктемгі табиғаттағы өзгерістер. Көктемгі сел және оның зардаптары. Тіршіліктің көбеюге дайындығы. Көктемде жануарларды аулауға тыйым салудың маңызы.
Жаз көріністері. Жаздағы табиғаттағы өзгерістер. Оқушылардың табиғат қорғаудағы рөлі. Табиғатқа саяхат. Өлкетану мұражайына саяхат. Еліміздің экологиясы.
Достарыңызбен бөлісу: |
