Бастауыш мектеп оқушыларының педагогикалық-психологиялық ерекшеліктері

Бұл зерттеуде бастауыш мектепте шетел тілін (біздің жағдайда, ағылшын тілін) оқыту кезінде әдебиет жанрының әлеуетін - ертегілерді ашуға тырыстық. біз ертегі мәтіндерінің барлық оң ерекшеліктерін, олардың бастауыш мектеп жасындағы балалардың психологиялық сипаттамасымен тікелей байланыстылығын анықтадық. Жоғарыда айтылғандай, кіші сынып оқушылары айналасындағыларға өте сезімтал және өз кезегінде, қызығушылығы мен ерекше қызығушылығына ие бола отырып, икемді ақыл-ой мен есте сақтау қабілетіне ие, олар ойын, ертегілер, қиял-ғажайып жағдай арқылы оңайырақ оқи алады.

Шет тілін оқытудың негізі, атап айтқанда ертегі мәтіндеріне негізделген сөйлеу (диалогтық) сөйлеуді үйретудің негізі драма болды. Диалогтың сөйлеуі көптеген ерекшеліктерге ие, себебі оқушылар көптеген қиындықтарға тап болады. Әңгіме мәтінін талдағаннан кейін біз оны диалогтық сөйлеу тілін үйренудегі қиындықтарды жеңілдету және жақсы нәтижелерге қол жеткізу мүмкіндігін пайдалану мүмкіндігі мен мүмкіндігін атап өттік.

Біз осы техниканың жаңа әдістерін енгіздік: әдетте, ертегілердің драматизациясы көбінесе оның ресми нұсқасын білдіреді, бұл дайындыққа көп уақытты жұмсайды, ал бұл іс-шараның нәтижесі - бұл оқиға үшін эскиз. Біздің зерттеуімізде екінші траекторияға назар аудару - бейресми, бір немесе екі сабақтың ішінде презентацияға дайындық және нақты дайындық талап етілмейді. Драматизацияның осындай ертегісі ертегілердің бейімделген мәтініне негізделген: екінші тарауда айтылғандай, бастауыш мектепте ағылшын тіліндегі оқулықтардың басым бөлігі стандарттарға сәйкес келетін керемет материалдан тұрады.

Бастауыш мектептегі шет тілі сабағында бейресми драматизацияны қолданудан күткен нәтижелерді алу үшін, оған дайындық бойынша кезең-кезеңмен, нақты құрылымдық жұмыстар жүргізу қажет, оқыту технологиясына көңіл аудардық және ертемнің драматизациясы негізінде оқытудың бес кезеңін анықтадық: лингвистикалық білім беру, репродуктивтік, имитациялық және шығармашылық драматизация.

Бұл сатылардың әрқайсысы ертегі мәтінін әзірлеудің бір немесе бірнеше кезеңіне жауап береді (қабылдау, мағынаны түсіну, фонетикалық өңдеу, үнсіз және дауыстап айтылған нұсқаларда ойнау). Жоғарыда аталған барлық кезеңдер оқушыларды ең маңызды нәрсеге айналдырады: өзін-өзі жаңғыртудағы жаттығуларға, онда олар зерттелген материалдың негізінде өздерінің білімін көрсетеді және қарапайым репликация дағдыларын көрсетеді.

Сондай-ақ, мұндай жұмыстың нақты деңгейде сирек кездесетін жағдай емес әртүрлі деңгейдегі композицияларда жүргізілуі мүмкін екендігі атап өтілді. Әрбір адам мүмкін болатын тапсырманы ала алады, оқу үдерісінен ләззат алып, шет тілін үйренуге қызығушылық пен қызығушылыққа ие бола отырып, көп нәрсеге ұмтылады.

Біздің жұмысымызда біз студенттердің жұмысын бағалауға, олардың дағдыларын қалыптастыруға және дағдыларды дамытуға назар аудардық. Мониторинг және бағалау процесіне студенттің қатысуы мәселесіне назар аударылмады: өздеріңіз білетіндей, өзін-өзі бақылау және өзін-өзі бағалау мүдде мен мотивацияны оқытуға және сақтауға өзін-өзі сенімді нығайтуға ықпал етеді. Біз оны кішкентай оқушы, стрессті бастан емес, өздігінен немесе басқалардан, сондай-ақ оның жұмысын бағалай алатын ойын сәтінде қалдыруды ұсындық.

Осылайша, біздің зерттеуімізді қорытындылай келе, ағылшын тілін оқытудың әдіснамасы бастауыш мектепте біз сипаттайтын оқыту әдістерінің көмегімен дамудың жаңа раундысын алға тартады; зерттеудің нәтижелері мен материалдары бастауыш мектептегі ағылшын тілі мұғалімдеріне арналған тәжірибелік құндылық болып табылады және олардың әрқайсысының сөзбе-сөз қолдануы мүмкін; және біз ойлағандай, біз ұсынған ертегілік әдіс бастауыш мектепте шет тілін оқытудың сапасын арттыру және көптеген оң нәтижелер әкелуі мүмкін.
1. Азарова С.И., Дружинина Э.Н. Millie 2. Милли. Английский язык, 2 класс. Начальный курс к учебнику «Английский язык нового тысячелетия»/ «New Millennium English» для 5-11 классов. Учебник для общеобразовательных учреждений. М.: Титул, 2011. 126 с.

2. Азарова С.И., Дружинина Э.Н. Millie 3. Милли. Английский язык, 3 класс. Начальный курс к учебнику «Английский язык нового тысячелетия»/ «New Millennium English» для 5-11 классов. Учебник для общеобразовательных учреждений. М.: Титул, 2007

3. Алексеева Л.Е. Методика обучения профессионально ориентированному иностранному языку. Курс лекций: методическое пособие. СПб: Филологический факультет СПбГУ, 2007. 136 с.

4. Амонашвили Ш.А. Здравствуйте, дети! Пособие для учителя. М.: Просвещение, 1983. 208 с.

5. Аникин В.П. Русская народная сказка: Пособие для учителей. М.: Просвещение, 1977. 208 с.

6. Артемова Л.В. Театрализованные игры дошкольников. Кн. для воспитателя детского сада. М.: Просвещение, 1991. 127 с.

7. Арьиоки К. Способы активизации учащихся младшего возраста на занятиях по английскому языку. //Раннее обучение английскому языку: теория и практика. Спб.: Детство ПРЕСС, 2004. с.90-95.

8. Балан Э.С., Иванов Н.Н. Роль инсценирования и драматизации в литературном образовании школьников // Ярославский педагогический вестник. – 2009. – № 3. – С. 47-50.

9. Беспалько В.П. Педагогика и прогрессивные технологии обучения. М.: Издательство института профессионального образования МО России, 1995. 342 с.

10. Биболетова М.З., Денисенко О.А., Трубанева Н.Н. Enjoy English 2. Английский с удовольствием, 2 класс. Учебник для общеобразовательных учреждений. М.: Титул, 2008. 128 с.

11. Биболетова М.З., Денисенко О.А., Трубанева Н.Н. Enjoy English 3. Английский с удовольствием, 3 класс. Учебник для общеобразовательных учреждений. М.: Титул, 2008. 142 с.

12. Бим И.Л. Методика обучения иностранным языкам как наука и проблемы школьного учебника. М.: Русский язык, 1977. 288 с.

13. Быкова Н.И., Дули Дж. Spotlight 2. Английский в фокусе, 2 класс. Учебник для общеобразовательных учреждений. М.: Просвещение, 2017. 148 с.

14. Быкова Н.И., Дули Дж. Spotlight 2. Teacher's Book. Английский в фокусе. 2 класс. Книга для учителя. М.: Просвещение, 2017. 132 с.

15. Быкова Н.И., Дули Дж. Spotlight 3. Английский в фокусе, 3 класс. Учебник для общеобразовательных учреждений. М.: Просвещение, 2017. 178 с.

16. Быкова Н.И., Дули Дж. Spotlight 3. Английский в фокусе, 3 класс. Книга для учителя. М.: Просвещение, 2017. 144 с.

17. Быкова Н.И., Поспелова М.Д. Английский язык. Программы общеобразовательных учреждений. 2-4 классы. М.: Просвещение, 2010. 105 с.

18. Вайсбурд М.Л. Использование учебно-речевых ситуаций при обучении устной речи на иностранном языке. Т.: Титул, 2001. 128 с.

19. Васильева А.Н. Русская художественная литература в иностранной аудитории как предмет изучения и как материал при обучении языку. М.: Изд-во МГУ, 1972.29 с.

20. Вишнякова С.М. Профессиональное образование: Словарь, ключевые понятия, термины, актуальная лексика. М.: НМЦ ЦПО, 1999. 538 с.

21. Волков Б.С. Психология младшего школьника. Учебное пособие. М.: Педагогическое общество России, 2002. 208 с.

22. Выготский Л.С. Психология искусства. М.:Азбука, 2016. 448 с.

23. Гальскова Н.Д., Никитенко З.Н. Теория и практика обучения иностранным языком. Начальная школа. Методическое пособие. М.: Айрис Пресс, 2004. 240 с.

24. Гальперин П. Я. Психология мышления и учение о поэтапном формировании умственных действий / Исследования мышления в советской психологии. М.: Наука, 1966. 914 с.

25. Григорьева Т. В. Сказка как универсальный учебный материал// Герценовские чтения. Иностранные языки. – 1994. – С.31-32.

26. Гудкова Л.М. Стихи и сказки на уроках АЯ в начальной школе: методическое пособие для учителя. М.:АСТ, 2005. 366 с.

27. Даль В.И. Толковый словарь живого великорусского языка. Том 4. М.: Русский язык, 1988. 710 с.

28. Денисенко О.А. Методика раннего обучения английскому языку на основе произведений детской англоязычной литературы: Автореферат диссертации на соискание ученой степени к.п.н. Тамбов, 2005. 23 с.

29. Джонсон Г. Ф. Драматизация как метод преподавания. М.,1918. 139 с.

30. Евгеньева А.П. Словарь русского языка в 4 томах. Том 4. С-Я. М.: Русский язык, 1988. 800 с.

31. Зараньска И. Учим английский с любимыми сказками. Учебное издание. Перевод с польского В.Скоробогатова. Харьков, Белгород: Клуб семейного досуга, 2013. 128 с.

32. Зимняя И.А. Психология обучения иностранным языкам в школе. М.: Просвещение, 1991. 222 с.

33. Зинкевич-Евстигнеева Т.Д. Практикум по сказкотерапии. СПб: ООО «Речь», 2003. 310 с.

34. Карпинская Н.С. Художественное слово в воспитании детей. М.: Педагогика, 1972. 152 с.

35. Кожевников В.М., Николаев П.А. Литературный энциклопедический словарь. М.: Советская энциклопедия, 1987. 752 с.

36. Колесникова И.Л., Долгина О.А. Англо-русский терминологический справочник по методике преподавания иностранных языков. М.: Дрофа, 2008. 431 с.

37. Конышева А. В. Игровой метод в обучении иностранному языку. СПб.: Каро, Мн.: Издательство “Четыре четверти”, 2006. 192 с.

38. Леонтьев А.Н., Запорожец А.В. Вопросы психологии ребенка дошкольного возраста: Сб. статей. М.: Международный Образовательный и Психологический Колледж, 1995.144 с.

39. Малкина Н.А. Методика использования сказки в обучении дошкольников устной речи на английском языке: Автореферат диссертации на соискание ученой степени к.п.н. СПб, 1996. 23 с.

40. Мелешко А.В. Сказка как содержательная основа обучения иностранному языку [Электронный ресурс] // Научно-методический электронный журнал «Концепт». – 2014. – Т. 26. – С. 476–480. – URL: http://e-koncept.ru/2014/64396.html (дата обращения: 15.11.2016).

41. Мильруд Р.П. Навыки и умения в обучении иноязычному говорению // Иностранные языки в школе. – 1999. – № 1. – С.25-36.

42. Миркович И.Л. Этапы интегрированного обучения диалогической речи младших школьников на основе драматизации англоязычных сказок // The Unity of Science: International Scientific Periodical Journal. – 2015. – Т.1. – С.124-128.

43. Нартова – Бочавер С.К. Народная сказка как средство стихийной психотерапии // Сказки народов мира. Хрестоматия. Учебное пособие для учителей, воспитателей и родителей. М.: Институт практической психологии и психоанализа, 1996. с.3-15.

44. Негневицкая Е. И., Шахнарович А.М. Язык и дети. М.: Наука, 1981. 111 с.

45. Никонова Н.К. Готовимся к уроку английского языка в начальной школе. Методическое пособие. М.: Айрис- Пресс, 2004. 96 с.

46. Одинцова Н.Б. Обучение диалогической речи на уроках французского языка [Электронный ресурс] // Современная педагогика. – 2014 – № 4. URL: http://pedagogika.snauka.ru/2014/04/2265 (дата обращения: 22.11.2016).

47. Обухова Л.Ф. Детская (возрастная) психология. М., 1996. 460 с.

48. Ожегов С. И., Шведова Н. Ю. Толковый словарь русского языка: 72500 слов и 7500 фразеологических выражений. М.: Азъ, 1992. 944 с.

49. Пассов Е. И. Коммуникативный метод обучения иноязычному говорению. М.: Просвещение, 1991. 223 с.

50. Пропп В. Морфология сказки / Вопр. поэтики; Вып. XII. Гос. ин-т истории искусств. Л.: Academia, 1928, 152 с.

51. Рогова Г.В., Верещагина И.Н. Методика обучения английскому языку на начальном этапе в средней школе. Пособие для учителя. М.: Просвещение, 1988. 224 с.

52. Смит Р. История психологии: учебное пособие для студ. высших учебных заведений / пер. с англ. Дзкуя А.Р., Россиянова К.О. М.: Академия, 2008. 416 с.

53. Соловова Е.Н. Методика обучения иностранным языкам: базовый курс лекций. Пособие для студентов пед.вузов и учителей. М.: Просвещение, 2002. 239 с.

54. Стрельникова Л.Ю. Эстетическое учение ф. Шиллера об игре в искусстве как ресурс современной западноевропейской литературы: преодоление классики [Электронный ресурс] // Известия высших учебных заведений. Поволжский регион. Гуманитарные науки. – 2015. – Вып.3. – С.119 – 128. – URL: http://cyberleninka.ru/article/n/esteticheskoe-uchenie-f-shillera-ob-igre-v-iskusstve-kak-resurs-sovremennoy-zapadnoevropeyskoy-literatury-preodolenie-klassiki (дата обращения: 20.12.2016).

55. Сухомлинский В.А. Сердце отдаю детям. Киев: Ряданьска Школа, 1974. 288 с.

56. Фон Франц М.Л. Толкование волшебных сказок. М.: Класс, 2007. 128 с.

57. Фурмина Л.С. Возможности творческих проявлений старших дошкольников в театрализованных играх // Художественное творчество и ребенок. М.: Педагогика, 1972. 288 с.

58. Шатилов С.Ф. Методика обучения немецкому языку в средней школе: учебное пособие для студентов пед. институтов по специальности №2103 «Иностр.яз». М.: Просвещение, 1986. 223 с.

59. Щукин А.Н. Методика обучения речевому общению на иностранном языке. Учебное пособие для преподавателей и студентов язык.вузов. М.: Икар, 2011. 454 с.

60. Эльконин Д.Б., Давыдов В.В. Вопросы психологии учебной деятельности младших школьников. М.: Издательство Академии педагогических наук РСФСР, 1962. 285 с.

61. Эльконин Д. Б. Психология игры [Электронный ресурс]. Издание второе. М.: Гуманит. изд. центр ВЛАДОС, 1999. 360 с. — URL: http://psychlib.ru/mgppu/EPi-1999/EPI-001.HTM (дата обращения: 19.10.2016).

62. Эльконин Д.Б. Психическое развитие в детских возрастах. М. – Воронеж: НПО "МОДЭК", 2001. 417 с.

63. Яркова Е.И. Живой театр: метод физических действий и система саморазвития театра. Барнаул: Изд-во Алтайской гос. акад. культуры и искусств, 2007.189 с.

64. Brewster J., Ellis G., Girard D. The primary English teacher’s guide. London: Pearson, 2004. 282 p.

65. Bruner S. Jerome. Beyond the Information Given: Studies in the Psychology of Knowing. New York: WW Norton & Company Incorporated, 1973. 528 p.

66. Burgerova J., Cimermanova I. Young Learners and Drama Techniques in English Language Education// Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna. – 2013. – Vol.1. – pp.47 - 56.

67. Cagri Tugrul Mart. Encouraging Young Learners to Learn English through Stories [Электронный ресурс] // English Language Teaching. – 2012. – Vol.5. - URL: http://dx.doi.org/10.5539/elt.v5n5p101 (дата обращения: 5.12.2016).

68. Dunn O. Introducing English to Young Children: Spoken Language. Collins, 2012. 240 p.

69. Fleming M. Drama and Language Teaching: The Relevance of Wittgenstein’s Concept of Language Games [Электронный ресурс] // Humanizing Language Teaching. – 2006. – Vol.8. – http://www.hltmag.co.uk/jul06/mart01.htm (дата обращения: 3.11.2016).

70. Grugeon E., Dawes L. Teaching Speaking and Listening in the Primary School. 3rd edition. London: David Fulton Publishers Ltd., 2005. 181 p.

71. Holden S. Drama in Language Teaching. Harlow: Longman, 1981. 321 p.

72. Pinto C.F., Soares H. Using Children literature in ELT. Story-based approach // Sensos. – 2012.

73. Shin J.K., Crandall J. Teaching Young Learners English: From Theory to Practice. National Geographical Learning, 2013. 416 p.

74. W. Brown. Development through drama. London: Longman, 1967.