Клиникалық көріністерін былай сипаттасақ болады

1. 
   есінің тежелуі- мидағы қан айналымы төмендегенде);
   
2. 
   жиі , жіп тәрізді тамыр соғуы- жүректен қанның шығарылуы азайғандра
   
3. 
   артериялық қысымның төмендеуі ;
   
4. 
   терінің мұздай ,ылғал ,бозарған - цианозды немесе мраморлық түсті болуы;
   
5. 
   диурездің азаюы — шамамен бір минутта 0,5 мл -ден төмен
   
6. 
   диспноэ-газ алмасуының бұзылуынан.
   

1. 
   науқастың есі сақталады, бірақ аздап тежелген болады .АҚ - 90 мм . сын . бағ . дейін төмендеген ,терісі бозарған .
   
2. 
   Терісі бозарған ,суық ,жабысқақ термен қапталған ,АҚ – 90-70 мм . сын . бағ.дейін төмендеген ,тамыр соғуы – минутына 110-120 рет , олигурия пайда болады .
   
3. 
   науқастың жағдайы өте ауыр ,қатты тежелген , қозғалыссыз ,сұрақтарға қиын жауап береді,ауыруды сезбейді .Терісі бозарған , мұздай , тынысы жиі және беткей болады . АҚ - 70-50 мм . сын . бағ . дейін төмендеген , тамыр соғуы – минутына 140-130 рет , орталық венозды қысым- 0 немесе теріс , анурия пайда болады .
   
4. 
   агония алдындағы жағдай дамиды :терісі және шырышты қабықтары бозарған , цианоз байқалады,тынысы жиі және беткей ,АҚ - 50 мм . сын . бағ . және одан да төмен , тамыр соғуы жиі және әлсіз болады . Жарақаттың ауырлығын анықтау үшін , Альговер индексі колданылады - тамыр соғу жиілігінің систолалық АҚ - ға қатынасы . Ол қалыпты жағдайда 0,5 тең болады . Егер индекс 1 - ге дейін жоғарыласа, онда цҚК жетіспеушілігі 30 % тең , ал 1,5 дейін жоғарыласа, ЦҚК жетіспеушілігі - 50 % , егер 2 болса, ЦҚК жетіспеушілігі – 70 % жетеді.
   

1. 
   ең алдымен ауыру сезімін жою:яғни наркотикалық анальгетиктер-промедол,морфин,т.б.қолдану және наркотикалық емес анальгетиктер,жергілікті анестетиктермен блокада жасау қажет болады.
   
2. 
   Содан соң қансырауды тоқтатып,науқасты абайлап тасымалдаймыз.
   
3. 
   Науқасты жылыту
   
4. 
   Сосын ЦҚК-ның орнын толтырамыз,орталық веналарға түтік қойып,АҚ төмен болған сайын,ерітінділерді жылдам енгізіп отыруымыз қажет.
   
5. 
   Өкпедегі газ алмасуды реттейміз,яғни оксигенотерапия,жасанды тыныс алдыру
   
6. 
   ЦҚК-ң орнын толтырғаннан кейін,кардиотоникалық заттарды,вазопрессорларды тағайындаймыз.
   
7. 
   Гемостаз бұзылыстарын қалпына келтіреміз
   

2.Газды гангрена. Себебі, патогенезі. Газды гангренаның алғашқы клиникалық белгілері.