Топырақтың меншікті электрлік кедергісін анықтаудың өрістік тәсілі
Топырақтың меншікті электрлік кедергісін өлшеуді құрылымдардың тиімділікті электрлік қорғанысын есептеу үшін қажетті мәліметтерді алу мақсатында, сонымен қатар құрылғылар түрін таңдау үшін және катодтық қорғаныстағы анодтық жерлендіруді есептеу кезінде жүзеге асырады.
Магистральды құбырөткізгіштердің электр қорғаныс кезіндегі катодтық қондырғылардың әсер ету аймағын өлшеу үшін жобаланған құбырөткізгіш жолының жерінің меншікті электр кедергісінің орташа мәнін білу қажет. М.В. Кузнецов пен П.И. Тягунованың зерттеулеріне сәйкес аралас нүктелер арасындағы өлшеулерді жүргізу аралығын 2-4 км ұзартуға болатындығын дәлелдеді. Бұл кезде топырақтың меншікті электр кедергісінің орташа мәнін анықтаудың қателігі 10 % -дан аспайды.
Топырақтың меншікті электр кедергісін өлшеу симметриялы төртэлектродты қондырғымен (төрт электродты әдіс) жүргізуге ұсынылады. Бұл әдіс құбырөткізгішті енгізу тереңдігіне дейінгі орта қабаттағы топырақтың жуықтама кедергісін өлшеуге негізделген. Ол үшін құбырөткізгіш үстіне бір түзудің бойында топыраққа төрт электрод қағады.
Және В шеткі электродтар арасына тұрақты тоқ көзін қосады, тоқ көзі ретінде 80 В кернеуі бар батареяны қолдануға болады. А және В шеткі электродтар арасында пайда болатын электр өрісі электродтар арасындағы қашықтыққа тәуелді болатын топырақтың тереңдігіне таралады.
Қоректендіргіш электродтар А және В аралығында келесі шекте болуы ұсынылады: 2h АВ 4h мұндағы: һ - жер асты құрылыстың тереңдігі.
Басқа М және N электродтар көмегімен жасалған электр өрістің потенциалдар айырымы анықталады. ΔV (в В) потенциялдар айырымы мен тоқ күшін І (а А) біле тұра топырақтың жуықтама меншікті электр кедергісінің шамасын табуға болады (в Ом·м).
Өлшенген меншікті электр кедедергісіне ылғалдылық пен температураның жыл мезгіліне байланысты өзгеруін ескеретін түзеткіш енгізілу қажет. Жердің меншікті электр кедедергісінің жоғарғы мәні - шілдеде, ал төменгі мәні – наурызда байқалады. Егер өлшеулер мамырда жүргізілсе онда меншікті электр кедедергісінің минимум мәнін алу үшін (коррозиялық белсенділігін сипаттайды) өлшенген мән kmin =0,77 коэффициентін ескере отырып азайтылуы тиіс, ал жоғарғы мәнін алу үшін (тоқтың анодтық жерлегіштен немесе протектордан ағу кедергісін сипаттайды) kmax=1,34 ескере отырып көбейтілуі тиіс.
min=kmin изм;
