Ластану түрлерінің жіктелуі (классификациясы). Шыққан тегі бойынша ластанудын екі түрін қарастыруға болады:
- адамдардың қатысынсыз табиғи құбылыстардың нәтижесінде болатын ластанулар;
- адамдардың іс-әрекетінің нөтижесінде болатын антропогенді ластанулар; бұған өнеркәсіптік өндірістің техногендік әсерлері үлкен үлес қосады.
Ластаушылардың табиғаты бойынша ластаудың мына түрлерін айырады:
1) биологиялық ластану - экожүйеге оған жат ағза түрлерін әкелу және олардың көбеюі. Микроорганизмдермен ластануды сондай-ақ бактерологиялық, немесе микробиологиялық ластану деп те атайды;
2)физикалық (радиациялық, жылулық, жарықтық, электромагниттік, шулық және т.б.);
3) химиялық (биосфсраның химиялық заттармен ластануы).
Түзілу әдісіне байланысты біріншілік және екіншілік ластануды айырады.
Біріншілік ластануға - биосферадағы табиғи және антропогенді процесстер арқылы қоршаған ортаға түсетін ластаушыларды жатқызады.
Екіншілік ластануға -қоршаған ортадағы физикалык-химиялық процестердің нәтижесінде орта мен адамдарға зиянды заттардын түзілуі жатады, мысалы, екіншілік ластануға ауадағы әр түрлі газдардың қосылысынан түзілетін қала үстіндегі тұманды келтіруге болады. Кеңістіктік тұрғыдан бүкіләлемдік, аймақтық және жергілікті ластануларды бөледі.
Қоршаған ортанын компоненттеріне байланысты біріншіден атмосфераның, гидросферанын, (литосфераның) және атмосфералық ауанын, жербеті мен жерасты суларының және топырақтың ластануын қарастырады, Адам организміне ылғи түсіп тұратын ластаушы заттардын 70% тамақпен, 20% -ауамен, ал 10% - сумен бірге түседі.
Дәріс №21-22
Достарыңызбен бөлісу: |
