Конверсиялық франчайзинг-

94
алушының бақылауымен жұмыс істейтін франшизалық кәсіпорындар 
жүйесіне қосылатын желіні кеңейту тәсілі.
Корпоративтік франчайзинг-
франшизді ұйымдастырудың қазіргі 
заманғы нысаны, бұл ретте франшиз алушы жеке кәсіпорын емес, 
жалдамалы менеджерлерді пайдалана отырып, франшиздік кәсіпорындар 
желісімен жұмыс істейтін болады. 
Классикалық франчайзингтің көптеген нұсқалары бар, олардың 
үшеуі көтерме сауда бизнесінде жиі қолданылады-бұл өңірлік 
франчайзинг, субфранчайзинг және дамушы франчайзинг (кесте 20). 
Олардың әрқайсысында франчайзи франчайзингпен байланысты 
барлық артықшылықтарға ие болады: сауда маркасын және франчайзердің 
логотипін, оның бизнес жүйесін пайдалану, бастапқы оқыту, орынды 
таңдау, қолдау және т. б. 
Кесте 20. Франчайзинг әдістерінің салыстырмалы сипаттамасы 
Франчайзинг 
әдістері 
Тарату шарттары 
Артықшылықтары 
Кемшіліктер 
Классикалық 
Стандартты 
Қолданылуы оңай 
Желінің баяу 
кеңеюі, үлкен 
шығындар 
Өңірлік 
Бас франчайзи белгілі бір 
аймақта желіні кеңейтеді 
Бағаны белгілеу 
кезіндегі 
артықшылықтар, 
франчайзер тарапынан 
бақылауға кететін 
шығындарды азайту 
Аумақты игеру 
жөніндегі 
шарттың қатаң 
талаптары 
Субфранчайзинг 
Субфранчайзер 
субфраншизді сату құқығын 
алады 
Маңызды қосымша 
капиталды тарту 
мүмкіндігі 
Франчайзидің 
субфранчайзердің 
қаржылық, 
басқарушылық 
және 
маркетингтік 
қабілеттеріне өте 
тәуелділігі 
Дамушы 
Ауданның дамуына 
эксклюзивті құқықтарды 
инвесторлар тобына беру 
Франчайзерге арналған 
ең аз шығындармен 
франшизалық желіні 
жылдам кеңейту 
Меншік иесі 
ретіндегі 
инвестордың 
позициясын 
шектеу, жоғары 
шығындар 

95 
Олардың бір-бірінен негізгі айырмашылықтары мыналардан тұрады:
o
франчайзер мен франчайзи қарым-қатынасының ұзақтығы;
o
франчайзи өзіне қолдау көрсететін кімге жүгінуі мүмкін; 
o
ол белгіленген жарналарды кімге төлейді. 
Өңірлік франчайзингті таңдай отырып, франчайзер өзінің бизнес-
қызметін жасау үшін облыс немесе жалпы ел болуы мүмкін қандай да бір 
географиялық ауданды қамтуды шешеді. Бірақ ол өзі қалағандай тез даму 
үшін қандай да құралдар немесе ұжымға ие емес екендігін сезіне отырып, 
ол бас франшизаның қолдауына сүйенеді. 
Өз кезегінде, бас франчайзи өзінің географиялық ауданында жаңа 
франчайзи таңдауға ғана емес, сонымен қатар оларды алғашқы оқытуды 
және басқа да қызметтерді қамтамасыз етуге құқылы, бұны әдетте 
франчайзердің өзі жасайды. 
Франчайзер мен негізгі франчайзи арасындағы келісім-шартта әр 
тараптан не күтілетіні және франшиза алушы осы нақты рөлді қандай 
мерзімде орындайтыны белгіленеді.
Франчайзерге нарықтың ерекше 
аумағындағы қызметі үшін жарналардың бастапқы төлеміне жауап ретінде 
бас франчайзи болашақта франчайзерден роялти алады (ағымдағы 
төлемдер), олардың көлемі осы франчайзингтік жүйеге тартылған жаңа 
франчайзингтерді іске асырудың жалпы көлеміндегі үлесіне тәуелді 
болады. Басқа әдістерден айырмашылығы, бұл әдіс барлық тараптарға 
тиімді, 
өйткені 
басты 
франчайзи-таңдамалы 
тұлға 
және 
ол 
ынтымақтастықтың барлық кезеңінде қолдау алуы тиіс, ал бұл 
франчайзерге да тиімді. 
Субфранчайзингте-субфранчайзер белгілі бір аумақты игереді және 
бастапқы оқытуды, үй-жай мен т. б. таңдауды қамтамасыз етеді.
Айырмашылығы франчайзи ұзақ мерзімді негізде субфранчайзермен 
тікелей жұмыс істейді және франчайзермен өте шектеулі байланыста 
болады.
Ол субфранчайзерге роялти мен жарнама ақысын төлейді, ол өз 
кезегінде франчайзерге осы ақшаның бір бөлігін төлейді.
Осылайша, 
субфранчайзер өз аумағында франчайзерге айналады. Субфранчайзердің 
шектеусіз қаражаты, басқару және маркетинг қабілеттері болуы фактісі 
франчайзиға әсер етеді. Сондықтан, әлеуетті франчайзи субфраншиза 

96
қатынастарын мұқият таңдауы керек, өйткені бұл франчайзердің де, 
қосалқы франчайзердің де іскерлік және өмірлік деңгейіне байланысты. 
Аумақты дамыту туралы келісімде франчайзер географиялық 
аймақты дамытуға айрықша құқықты франчайзер тобына береді.
Инвесторлар, өз кезегінде, осы территорияда иелік ететін өздерінің 
франчайзерлерін дамытады немесе франчайзингтерді таңдайды. 
Көтерме сауда бизнесіндегі франчайзингтің жекелеген түрлері мен 
әдістерін зерттей отырып, кәсіпорындарда іскерлік Франчайзингті 
қолдану жақсырақ екенін атап өтуге болады, өйткені ол бизнестің барлық 
салаларындағы ынтымақтастықтың көптеген нұсқаларын және нарық 
жағдайларына бейімделуді болжайды.
Сондай-ақ іскерлік франчайзингті 
пайдалану кезінде франчайзер франчайзиге түрлі жеңілдіктер ұсынады, 
бұл табысты бизнесті жүргізу үшін маңызды. 

жүктеу/скачать 2,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: