БөЖ Қабылдаған: Дайындаған: Тобы: Туркістан-2023 жоспар
Платонның мемлекеттуралыілімі
жүктеу/скачать 62,64 Kb.
|
Саясаттану
- Бұл бет үшін навигация:
- Арцстотельдің саяси көзқарастары.
| Платонның мемлекеттуралыілімі. Антикалық философ Платон саяси өмірді арнайы зерттеу пәніне айналдырған алғашқы ойшылдардың бірі. Ол мемлекетті адамдардың сұранысының ұлғаюы себебінен туындайды деп санай отырып, оған қол жеткізу үшін басқа адамдардың көмегі және барлық адамдардың қауымдастыққа бірігулері қажет деп есептеді.
Бұл қауымдастық бұрыннан келе жатқан дәстүрлермен басқарылатын отбасы тәрізді болғанымен, қауымдастықтың ұлғаюы және оның жекелеген өкілдерінің талаптарының тым күшеюі реттеуші тетікті – заңдарды құруды талап етеді. Яғни қауымдастықта басқару жүйесі мен лауазымды тұлғаларға (заң шығарушыларға) деген қажеттілік пен сұраныс пайда болады. Платон өз заманындағы мемлекеттердің қоғамдық құрылыстарының әділдік пен үйлесімділік қағидаттарынан тым алыс жатқанын түсінгендіктен, ол өз дәуірінің саяси шынайылығына идеалды мемлекет жобасын қарама-қарсы қойды. Идеалды мемлекет біртұтас, күшті және дәулетті болу үшін төрт қасиетке ие болуы керек, яғни ол дана, ержүрек, байсалды және әділ болуы тиіс. Осы қасиеттер, өз кезегінде, мемлекетке сонда өмір сүріп отырған барлық адамдарды игілікпен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Платон мұндай мемлекетте небары 5040 азамат (немесе ошақ, өйткені отбасы басшысы ғана толыққанды азамат бола алатын) болуы тиіс деп саңады. Оның бұл санды таңдау ҫебебі - өйткені ол 1-ден 10-ға дейіңгі барлық санға бөлінеді, ал бұл өз кезегінде патшаларға соғыс туа қалған жағдайда немесе салықтарды бөлу барысында азаматтарды оңтайлы бөлүге мүмқіндік береді. Адам өзі соған қабілеті жететін бір іспен айңалысуы керек, Яғни қолөнерші - қолөнершілікпен, патша, - басқарумен, жауынгер - отанды қорғаумен айналыҫуы керек. Айналысатың кәсібі бойынша барлық азаматтар үш сословиеге бөлінеді: билеушілер, жауынгерлер және қолөнерщілер. Бір сословиеден басқа сословиеге өту мемлекетке қарсы жаҫалған ең жоғары қылмыс болып саналады және әрбір соҫловие өз борыштарың мұқият орындап, басқа срсловиелердің құқықтары мен артықшылықтарына қол жеткізуге ұмтылмауы керек. Арцстотельдің саяси көзқарастары. Аристотель адам мәні толыққанды түрде тею саяси өмірде ғана жүзеге асады деп санады. Егер Платон мемлекеттегі қатынастар отбасын немесе тайпаны елестетеді және олардағы басқаруәдісібір-бірінен ондағыадамдардың санынабайланысты ғана айырмашылыққа ие деп санаса, Аристотель басқа тәсілдерді пайдаланды. Өлке,билігі, қожайын билігімен патша билігі бірдей емес депсанады, өйткені алғашқы екеуі әке мен қожайынныңтабиғи артықшылықтары мен теңдей еместігіне негізделетін болса, мемлекеттік билік патшаға еркін және тең адамдарды басқару үшін берілген. Мемлекеттік билік отбасындағы билікке қарағанда ауқымды болғандықтан, патша заңдарды шығаруда осы мемлекеттегі отбасылардың игіліктеріне де қамқорлық қөрсетуі тиіс. Аристотель платондық үлгідегі теңестірушілік үрдіс пен меншікті бірегейлендіруді .сынға ала отырып, Платон идеяларының жүзеле асуын мүмкін емес деп санады. жүктеу/скачать 62,64 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|