*Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын шағын кәсіпорындарды есепке алмағанда
Химия өнеркәсібінің еңбек нарығында қарастырылған кезеңде сала жұмысшыларын жұмыспен қамту 1831-ден 1674-ке дейін төмендеген, ол 91,4% құрайды. Еңбек өнімділігі бір жұмыс істеушіге 2450-ден 4124,7 мың теңге немесе 1,7 есеге артты.
2010 - 2012 жылдар аралығында химия өнеркәсібіне 5,2 млрд. теңге, инвестицияланды, рәзеңке және пластмасс бұйымдарын өндіру– 0,5 млрд. теңге.
2012 жылы бұл салаға 1,6 млрд. тенге сомасында,ал рәзеңке және пластмасс бұйымдарын өндіруге – 0,5 млрд. теңге инвестиция салынды.
Химиялық және соған қатысты өнеркәсіп салалары өнімдерінің экспорты 85,3 млн. АҚШ долларын құрады немесе 2010 - 2012 жылдары арлығында экспорттың жалпы көлемі 0,6 пайызды құрады.
Химиялық және оған қатысты өнеркәсіп салалары өнімдері 606,8 млн. АҚШ доллары көлемінде импортталды немесе үш жылда импорттың жалпы көлемінен 17,6%.
Өңірде бұл саланы өз бетінше дамыту үшін ресурстық базаның жеткілікті әлеуеті жоқ (мұнай химиялық сала тармағын қайта өңдеу шикізаттарың түрі жоқ).
Фармацевтикалық өнеркәсіп. Фармацевтикалық салада 3 кәсіпорын жұмыс істейді, олардың 1-уі орташа және 2-уі шағын өнеркәсіптік кәсіпорын, олар «Фармация 2010» ЖШС, «МЕДКОМ -2030» ЖШС, «Карагандинский фармацевтический завод» ЖШС.
«МЕДКОМ -2030» ЖШС шығаратын өнімнің негізгі түрлері – дәрілік дәрі-дәрмектер (тазартылған ерітінділер). Өнім көлемі 2013 жылдың қаңтар-қыркүйегінде 16,4 млн.теңге, табиғи сипатта – 126,5 мың. зарарсыздандырылған құтылар 21,5 мың қарапйым дәрілік қалыптағы құтылар.
«Фармация 2010» ЖШС шығаратын өнімнің негізгі түрлері – дәрілік дәрі-дәрмектер (тұнбалар, жақпа майлар, майлар және басқалары). Өнім көлемі 2013 жылдың қаңтар-қыркүйегінде 327,0 млн.теңге, табиғи сипатта – 14 555 дана.
«Карагандинский фармацевтический завод» ЖШС өсімдік шикізатынан соны дәрілік дәрі-дәрмектерді өндіруге маманданады және Қарағанды қ. екі цехі орналасқан:
-сублимациялар және ампулирлеу (2005 жыл), GMP өндірістік тәжірибе талаптарына сәйкес келетін тазартылған инъекциялау нысандарын өндіру бойынша еліміздегі бірден-бір цех болып табылады;
-субстанциялардың экстракциялары және синтездері (2008 жыл).
Қазіргі уақытта "Қарағанды фармацевтикалық кешені" ЖШС-де "Фитохимия" Халықаралық ғылыми-өндірістік холдинпен бірлесіп «Қарағанды фармацевтикалық кешенінің үшінші кезегінің құрылысы» инвестициялық жобасы жүзеге асырылуда, іске асрыру кезеңі 2010-2015 жылдар.
2010 - 2012 жылдар аралығында фармацевтикалық сала өндірісінің көлемі 474,4-тен 585,3 млн.теңгеге дейін өсті.
Еңбек өнімділігі бір жұмыс істеушіге 3146,2-ден 3222,1 мың теңгеге дейін немесе 2,4% ұлғайды.
Өнеркәсіптік өндірістің жалпы көлемінде сала үлесі 0,04%.
Құрылыс материалдары өндірісі. Қазіргі уақытта өнім өндірумен шамамен 140 өнеркәсіп кәсіпорны айналысады. Бұл саланың жетекші кәсіпорындары мыналар: «Central Azia Cement» АҚ, «Қарцемент» АҚ, «Қарағанды асбоцемент бұйымдары зауты» ЖШС, «Қарағанды құрылыс конструкция» ЖШС, «Қарағандынеруд» ЖШС, «Қазтрансметалл» ЖШС, «NordПром НС» ЖШС, «ЖБИ Караганда» ЖШС, СП «Карал PLAST» ЖШС, «Темирстройиндустрия» ЖШС, «Сантехпром» ЖШС, «Завод Металл Профиль» ЖШС және басқалары.
Құрылыс материалдарын шығару көлемі 2010 - 2012 жылдар аралығында 13 724,7-ден 30 325,8 млн. теңгеге дейін өсті.
Құрылыс материалдары өндірісінің жалпы қосымша құны 7,1 есеге артты және 26902,3 млн. теңгеге жетті. 2010 - 2012 жылдар аралығында өнеркәсіптің ЖҚҚ-да химия саласының жалпы қосымша құнының үлес салмағы 1,7-ден 2,2% деңгейінде сақтады.
2009-2012 жылдарда құрылыс материалдарының саласында айғақты көлем индексінің және тауарлық өнім өндірісінің өзгеру динамикасы
2010 - 2012 жылдар аралығында өзге бейметал минералды өнімдер өндірісінің еңбек нарығында жұмысшылар санының 2096-дан 2373-ке дейін өсуінің жағымды динамикасы байқалды, ол 113,2% -ды құрайды. Еңбек өнімділігі бір жұмыс істеушіге 6126,9-дан 10681,6 мың тенгеге дейін артты немесе 74,3 п.т.
Көрсеткіш__2009_ж_.__2010_ж_.__2011_ж_.'>Көрсеткіш
|
2009ж.
|
2010ж.
|
2011ж.
|
2012ж.
|
Өзге бейметал минералды өнімдер өндірісінің көлемі, млн.теңге
|
12 038,0
|
13 724,7
|
20 439,9
|
30 325,8
|
Өзге бейметал минералды өнімдер өндірісінің ЖҚҚ, млн.теңге
|
9 331,6
|
15 644,5
|
18 891,8
|
26 902,3
|
Өнеркәсіптің ЖҚҚ-да өзге бейметал минералды өнімдер өндірісінің ЖҚҚ үлес салмағы, %
|
1,2
|
1,7
|
1,6
|
2,2
|
*Жылына орта есеппен жұмысшылардың тізімдік саны, адам
|
2 572
|
2 096
|
2 113
|
2 373
|
Еңбек өнімділігі, мың тг.
|
2715,5
|
6126,9
|
7344,7
|
10681,6
|
*Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын шағын кәсіпорындарды есепке алмағанда
2010 - 2012 жылдар аралығында өзге бейметал минералды өнімдер өндірісіне 6,9 млрд. теңге инвестицияланды.
Құрылыс материалдары экспортының көлемі 5,1 млн. АҚШ долларын құрады немесе 2010 - 2012 жылдарда экспорттың жалпы көлемінен 0,04%.
Құрылыс материалдарыимпорты 125,8 млн. АҚШ долларын құрады немесе қарастырылып отырған кезеңде импорттың жалпы көлемінен 3,7%.
Бүгінгі күнде, Қарағанды облысының жылу энергетикалық кешені Қазақстан бойынша ірілердің біріне жатады және 9 электростанса, 3 ірі электржелілік компаниясы кіреді.
2011 жылдың қорытындысы бойынша облыстың энергокөздерімен 11 965 млн.кВт*сағ өндірілген, тұтыным -15 719 млн.кВт*сағ.
Сонымен 2012 жылы 13 173 млн.кВт*сағ өндірілген, немесе 2011 жылмен салыстырғанда 10% артық, тұтыным – 16 264 млн.кВт*сағ.
Электр энергиясын тұтынудың жыл сайынғы өсуі 3% құрайды, (2011ж. – 2,6%, 2012 ж. - 3,3%).
Электр энергиясын, газ және су өндіру мен тарату өндірісі саласында маңызды өнім түрлерін өндіру динамикасы
№ п/п
|
Өнімдер атауы
|
Өлш. брл.
|
Жылдар
|
2010
|
2011
|
2012
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
1
|
Электрэнергиясы
|
млн.кВт .ч
|
12 205
|
11 965
|
13 173
|
2
|
Жылу энергиясы
|
мың Гкал.
|
15 159
|
15 183
|
17 053
|
3
|
Табиғи су
|
млн.куб.м
|
489,35
|
461,99
|
454,0
|
Электр энергиясының тапшылығы Қазақстанның ЕЭС электр станциясынан ВЛ-220/500кВ «Север-Юг» транзиттік желісі арасындағы ағындар есебінен жабылды.
2011 жылы Қарағанды ЖЭО-3 №5 турбинасы жұмысқа қосылған, стансаның қуаттылығы 110 МВт электрлік және 178 Гкал жылулық энергиясына өсті.
Осылайша, облыс өткір энерготапшылық көруде, бұл өсім тенденциясының экономиканың өсу динамикасына пропорционалды. Осыған байланыста, аймақтың энергетикалық секторының басты мәселесі – бұл мерзімділік жаңғыртудың созылмалы кейін қалуы, жылу электр стансаларда және инженерлік коммуникациясаларында қолданыстағы қондырғыларды қайта құру және жаңа генерация қуаттарын енгізу, бұл аймақтың экономикасының әртүрлі секторларын одан әрі дамыту үшін аса өзекті.
Облыстың жылу энергетикалық шаруашылығының осындай масштабты дамыту проблемалық мәселесі қиын, айтарлықтай уақыт пен қаражатты қажет етеді.
2010-2012 жылдарға электрмен жабдықтау, газды, буды беру және ауаны баптаудың физикалық көлемінің индексін өлшеу динамикасы
105,0
102,6
99,4
2010 және 2012 жылдар аралығында электрмен жабдықтаудың өндірісі және бөліп таратуы, газды, буды беру және ауаны баптауға 43,04 млрд.теңге инвестиция болды, соның ішінде:
- электр энергиясын өндіру, беру және бөліп тарату – 41,07 млрд.теңге;
- газ тәрізді отынды өндіру және бөліп тарату – 0,005 млрд.теңге;
- буды беру және ауаны баптау жүйесі – 1,965 млрд.теңге.
Көрсеткіш
|
2010ж
|
2011ж
|
2012ж
|
Электр энергиясын, газ және су өндіру мен тарату өндірісі көлемі, млн.теңге
|
86 993,0
|
118 791,3
|
130 114,4
|
Электр энергиясын, газ және су өндіру мен тарату өндірісінің ЖҚҚ, млн.теңге
|
64 867,4
|
83 020,8
|
79 473,5
|
Өнеркәсіптің ЖҚҚ-да электр энергиясын, газ және су өндіру мен тарату өндірісінің ЖҚҚ үлес салмағы, %
|
7,1
|
7,0
|
6,4
|
Өнеркәсіп бойынша электрэнергиясын тұтыну, млн.квт-сағ.
|
10 972,6
|
11 165,7
|
11 206,2
|
Сала үшін электр энергиясының тапшылығының өсуі, электр энергиясына тарифтың салыстырмалы жоғары болуы, электр энергиясының альтернативті көздерін қолданудың саомағының аз болуы тән.
Облыстың индустриялық-инновациялық дамуы.
Инновациялық өнімдердің көлемі 2010 - 2012 жылдар аралығында қолданыстағы бағаларда 60,2 млрд.теңгені құрады.
Өнеркәсіп кәсіпорындарының инновациялық өнімдерінің ішінде ең көп – 81,3%-дық үлес салмағын қайта енгізілген немесе белгілі технологиялық өзгерістерге ұшыраған өнімдер құрайды.
Технологиялық инновацияның жалпы шығыны 21,7 млрд. теңгені құрайды.
Бұл ретте, өндірістік процестерді, жаңа өнімдерді өңдеуге және зерттеуге - 26,6% (5773,8 млн. тенге), технологиялық инновациямен байланысты көлік пен құрал – жабдықтарды алуға – 44,6% (9665,9 млн. тенге), инновациямен байланысты қызметкерлерді оқыту мен қайта дайындауға – 2,2% (473,8 млн. тенге), өндірістік жобалау, жаңа өнімдерді шығару үшін өндірісті даярлаудың, жаңа қызметтерді енгізудің – 0,8% (145,6 млн. тенге), жаңа технологияларды алуға – 0,1% (20,8 млн. тенге) шығындалды.
Қаржыландыру көздері бойынша технологиялық инновацияларға шығындар кәсіпорындардың меншікті қаражаттарынан неғұрлым басым келеді - 76% (16490,4 млн. тенге), шетел кәсіпорындары – 10,2% (2206,2 млн. тенге), бюджеттік қаражаттар– 9,3% (2021,2 млн. тенге).
Технологиялық инновациялар аяқталған кәсіпорындар көлемінің Наибольшее количество предприятий, имеющих завершенные технологические инновации, действуют в городах Караганде (61,4%) и Шахтинск (5,3%) на предприятиях угольной промышленности и сельхозпереработки, Темиртау (5,3%), Балхаш и Жезказган (3,5%) на предприятиях металлургической отрасли, Бухар-Жырауском районе (8,8%).
Жалпы, Қарағанды облысының өнеркәсіптік кәсіпорындарының инновациялық белсендігі 2012 жылға 3,8% (2010 жылы – 7,0%).
Облыста «Технопарк UniScienTech» ЖШС өңірлік паркі және «Сарыарқа» ӘКК» АҚ өз қызметін іске асыруда.
«Сарыарқа» ӘКК» АҚ миссиясы – бар өндірістерді, ірі өнеркәсіптік кәсіпорындарды жаңғыртуға, жоғары қосымша құнымен жаңа өндірістерді құруға бағытталған ғылыми зерттеулердің нәтижелерінің коммерциализациясын жүзеге асыратын шағын инновациялық компанияларды дамытуға ықпал ету.
2012 жылы коммерциализациялау офистерімен бірлесіп, технопаркпен 70-тен астам инновациялық жобалық ұсыныстар қаралды.
ТБИ бағдарламасы бойынша 2012 жылы 3 инновациялық жоба қаржыландырылды, олар сәтті аяқталды, 2013 жылы 3 жобаны қаржыландыру басталды.
2012-2013 жылдары коммерциализациялау офистерімен бірлесіп, технопаркпен 28 жоба пысықталып, тұжырымдаманы негіздеуге гранттар алды және қаржыландырылды.
Инновациялық жобаларды дамытудың және қараудың негізгі бағыттарын анықтау үшін Қарағанды облысы әкімінің төрағалығымен өңірдің инновациялық кластерлерін дамыту жөніндегі Ғылыми-техникалық кеңес (ҒТК) құрылды. Осы Кеңеске, сонымен қатар, әрекет етуші ғалымдар, ЖОО-ның, Ғылыми-зерттеу институттарының, өңірлік даму институттарының, салалық басқармалардың, кәсіпкерлер ассоциацияларының өкілдері енгізілді.
Кеңес қызметінің мақсаты – өңірді және Қарағанды облысының өнеркәсібінің базалық салаларында инновациялық кластерлерді дамытудың жаңа амалын қалыптастыру.
ҒТК жұмысына және материалдарды әзірлеуге жауапты жұмыс органы «Сары-Арқа технопаркі» ЖШС болып табылады.
Дамудың негізгі ғылыми-техникалық бағыттары – Қарағанды облысының өнеркәсібінің базалық салаларындағы инновациялық кластерлер анықталып, бекітілген ҒТК мәжілістері өткізілді.
№ р/с
|
Басым салалар
|
Дамудың негізгі ғылыми-техникалық бағыттары – инновациялық кластерлер
|
|
Көмір өнеркәсібі
|
Көмір байыту және жоғары сапалы энергетикалық көмір концентратын өндіру;
Көмір жағудың селективтік технологиялары;
Метан газын өнеркәсіптік шығару және қайта өңдеу.
|
|
Қара металлургия
|
Қорытпалардың жаңа түрлерін өндіру;
Металлургиялық өндірісті қайта бөлуді арттыру.
|
|
Түсті металлургия
|
Металл құрамдас кендерді және техногенді минералды түзілімдерді синерго-активациялық ұсақтау және байыту.
|
|
Химия өнеркәсібі
|
Жіңішке органикалық синтез және полимер химиясы;
Өнеркәсіптік химия;
Фармация.
|
|
Машина жасау
|
Тау-кен-шахталық және байыту жабдықтарының жаңа түрлерін құру;
Сандық технологияларды және жоғары құйманы дамыту;
Қаттылығы жоғары ыстыққа төзімді матералдарды жасау.
|
|
Құрылыс материалдарының өндірісі
|
Металлургиялық техногендік қалдықтарынан клинкерсіз тоқушы және құрғақ қоспаларды алу, оларды азаматтық және жол құрылысында пайдалану.
|
|
Ауыл шаруашылығы
|
Астықты тереңдетіп қайта өңдеу және өнімдерді алу;
Ауыл шаруашылығы жануарларының және балықтардың барлық түрлері үшін азықтардың және азық қоспаларының өндірісі.
|
|
Энергетика
|
Энергияның альтернативті көздер н дамыту.
|
«Сарыарқа» ӘКК ҰК» АҚ бірлесіп, Өңірлік инновациялық қорын құру бойынша жұмыс жүзеге асырылады.
Өңірде инновациялық белсенділікті жоғарылату мақсатында, жергілікті кәсіпорындардың, кәсіпкерлердің, ғалымдар мен өнертапқыштардың ерекшелігін есепке ала отырып, Инновацияны дамыту және технологиялық жаңғыртуға ықпал етудің 2010-2014 жылдарға арналған Бағдарламасының және Қазақстанның инновациялық дамуының 2020 жылға дейінгі Тұжырымдамасының шеңберінде Компания инновациялардың R&D орталықтар мен офистер ашуды жоспарлауда.
2013 жылы Компаниямен «Номад» ЖШС бірлесіп, Қарағанды қаласында астық дәнін тереңірек қайта өңдеу бойынша өндірісті ұйымдастыру жөніндегі инновациялық жоба іске асырылады.
«ISSMAT INVESTMENT AND FINANCE» инвестициялық компаниясымен бірлесіп, бірегей инновациялық технологияларды қолданумен композиттік материалдарды өндіру бойынша зауыттың құрылысы жоспарлануда.
ӘКК альтернативті энергетиканы және энергиялық тиімді технологияларды дамытуға қатысу қарастырылуда.
Энергиялық тиімділіктің және Қарағанды өңірі өндірістерінің энергия сыйымдылығын төмендету бағдарламаларын іске асыру шеңберінде Компаниямен көмірді келесі өндіруде қауіпсіздікті, электр энергиясын үнемдеуді қамтамасыз етуге, сонымен қатар қоршаған ортаға метанды тастауды азайту есебінен экологиялық жағдайды жақсартуға («жасыл экономика») мүмкіндік беретін, көмір қыртыстарынан оны одан әрі қайта өңдеумен метан барлау бойынша инновациялық жобаларды іске асыру жоспарлануда.
Одан басқа, жаңартылған электр энергиясы көздерінің орталығын құру бойынша француз компаниясымен бірлескен жоба қарастырылуда.
Энергиялық тиімді немесе энергия үнемдеу технологияларын қолданатын бизнес-жобаларды дамыту қатары альтернативті «жасыл» энергетикалық технологияларды дамытуға ықпалын тигізуге мүмкіндік береді.
Техникалық тәртіптеу
Қарағанды облысы бойынша 2012 жылы 698 кәсіпорындар мен мекемелер 920 менеджмент жүйесін енгізді, сонын ішінде ИСО 9000 - 646 мекеме, ИСО 14000 – 95 мекеме, ИСО 22000 – 3 кәсіпорын, OHSAS 18000 – 176 мекеме.
Сапалы жүйе менеджменті енгізілген кәсіпорындарды ұлғайту мақсатында облыста семинарлар мен форумдар өткізіледі. Сонымен қатар, жыл сайын облыста өңірлік «Лучший товар Казахстана» конкурсы өткізіліп тұрады. Конкурс жеңімпаздары Қазақстан Республикасы Президентінің «Алтын сапа» сыйлығын алуға республикалық конкурсқа қатысуға мүмкіндік алады.
Халықаралық стандарт талаптарына сай келетін сапа жүйесін енгізу кәсіпорындардың экономикалық әлеуетін көтеруге мүмкіндік береді. Бұл фактор бүгінде отандық кәсіпорындар үшін өте қажет, себебі Дүниежүзілік Сауда Ұйымына ену үшін өзіндік рұқсатнама болып табылады.
2012 жылдың 3 шілдесінде «Қазақстандық қамту» көрме-жәрмеңкеге облыстың өнеркәсіптің барлық негізгі салалары бойынша 26 кәсіпорындары қатысты.
2012 жылдың 26 шілдесінде өңірдің 40-тан астам кәсіпорындары Астана қ. «Выбираем Казахстанское» республикалық форумына қатысты, бастамашы болған «Қазақмыс» корпорациясы» ЖШС.
2012 жылдың 27 шілдесінде «Қазтұтынуодағы» Қарағанды экономикалық университетінде «Лучший товар Казахстана» өңірлік конкурс-көрме өткізілді.
Конкурста өз өнімдерін облыстың 46 кәсіпорны ұсынды. Конкурс үш номинация бойынша өткізілді: «Лучшие товары производственного назначения», «Лучшие товары для населения», «Лучшие продовольственные товары».
2012 жылдың 14 қарашасында Павлодар қаласында «Рост местного содержания – основа развития бизнеса» тақырыбында өңіраралық форум өткізілді.
Аталмыш форумға Қарағанды облысынан 4 кәсіпорын қатысты ( «АрселорМиттал Теміртау» АҚ, «Корпорация Казақмыс» ЖШС, «Карагандарезинотехника» ЖШС және «VERTEX INITIATIVE» ЖШС).
2012 жылдың 11-13 желтоқсанындағы «Лучший товар Казахстана» өңірлік конкурс-көрмесінің 9 жеңімпаздары областы Республикалық конкурс-көрмеде көрсетті.
25 желтоқсанда Қазақстан Республикасының Тәуелсіздік сарайында Қазақстан Республикасы Президентінің «Алтын сапа» сыйлығын алу конкурсы және «Лучший товар Казахстана» республикалық конкурс-көрмесі қорытындыланды.
Конкурстың қорытындылары бойынша шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің арасында «Лучшее предприятие производственного назначения» номинациясы бойынша «TREI Караганда» ЖШС (өлшеу-есептеу құрылғыларының өндірісі) компаниясы жеңімпаз атанды және Қазақстан Республикасы Президентінің «Алтын сапа» сыйлығын алды.
Достарыңызбен бөлісу: |