-бүйір қыры, SO-биіктігі, SM-бүйір жағының биіктігі( апофемасы)
V- көлемі
Sт.б-толық бетінің ауданы
Sтаб-табанының ауданы
Sб.б-бүйір бетінің ауданы
Кез келген пирамида үшін: V=Sтаб H
Sт.б= Sб.б+ Sтаб Дұрыс пирамида үшін: Sб.б=PA
P-пирамида табанындағы көпбұрыштың периметрі
А-апофемасы
Қиық пирамида деп пирамиданың табаны мен табан жазықтығына параллель қима жазықтық арасындағы бөлігі аталады.
Р1, Р2-табандарының периметрі
S1, S2-табандарының аудандары
V=H(S1+S2+)
Sб.б=(P1+P2) A
2003 ж тест жинағы №1 (1 нұсқа №12) Егер берілген нүктеден барлық қабырғаларына дейін 3 см, ал үшбұрыш қабырғасы 2см тең болса, берілген нүктеден дұрыс үшбұрыш жазықтығына дейінгі қашықтықты табыңыз.
SH=3 см
AB= 2см
SO=?
Шешуі: OH – дұрыс үшбұрышқа іштей сызылған шеңбердің радиусы.
r= ;
OH=
SO2=SH2-OH2 SO==2
Жауабы:2см
№2. (1 нұсқа №21) Пирамиданың табанына параллель жазықтық пирамида биіктігін 3:2 қатынасқа бөледі. Жазықтық пирамиданың көлемін қандай бөлікке бөледі?
ИО=3x, ОН=2x
SКМР=S1; SABC= S2 S1=9y; S2= 25y
VИКМР=ИО* S1=*3x*9у=9 ху
Vқиық пир=ОИ (S1+S2+)=*2x (9y+25y+)= *98 xy
==
№3 (2 нұсқа №10) Төртбұрышты дұрыс пирамиданың биіктігі 2 см –ге тең, ал табанының қабырғасы 4 см. Бүйір қырының ұзындығын тап.
SH=2, AB= 4. SA= ?
АC=
AH=2
SA==
Жауабы: см.
№4 (2 нұсқа №21)
Төртбұрышты дұрыс пирамиданың биіктігі 9 см-ге тең, ал бүйір қыры 12 см болса, көлемі неге тең?
SH=9 см , SA= 12 см , V=?
НС==3
AC=6
AB2+BC2=252
S=AB2= 126
V=S H
V=*126 *9=378см3Жауабы:378см3
№5 (4 нұсқа № 21)
Дұрыс төртбұрышты пирамиданың биіктігі 80 см, табан қабырғасы 120 см. Табанының центірінен өтетін бүйір жағына параллель қимасының ауданын табыңыз.
SH=80 cм,
AB=120 cм
SKFNM-?
AC=
AH=60
SA==20
КМ=SA:2=20:2=10
MN=BC=120
MO=(MN-KF):2=(120-60):2=30
KO==50
SKFNM=cм2 №6 ( 5 нұсқа № 10) Төртбұрышты дұрыс пирамиданың табан қабырғасы 20 см, бүйір қырының екі жақты бұрышы 1200. Пирамиданың бүйір бетінің ауданын табыңыз.
0
AC2=AB2+BC2 1) ABC
AC==20
2) AFC
FC=(20.):=20
3) FBC
BF==
SC2=SF2+FC2 SC=x,
SF= x-
X2=( x-)2+(20)2 X2=X2-2X+()2+
X=
X=10
SC=10
SK2=SC2-KC2=(10)2-102=200
SK=10
Sб.б=PABCDSK= *80* 10= 400
№7 (5 нұсқа № 21) Үшбұрыш пирамиданың бүйір қырлары өзара перпендикуляр және 4 см, 5см, 6 см тең. Көлемі неге тең?
SB-биіктік,
AB=4 cм , BC= 5 cм, SB=6 cм
SABC=AB*BC= *4*5=10
V= SABC.SB=*10*6=20 cм3 № 8 (7 нұсқа № 21) Пирамиданың табаны – бүйір қабырғасы 10 см, табаны 12 см болатын тең бүйірлі үшбұрыш. Бүйір жақтары табан жазықтығымен 600-қа тең екі жақты бұрыш жасайды. Пирамиданың биіктігін табыңыз.
ABC-тең бүйірлі,AC=CB=10 cм, AB=12 cм.
0, SO-?
S=r p
KO=r=S:p
p=(10+10+12):2=16
S==48
=tg600 r=КО=48:16=3
SO=3cм
Жазықтықта тік бұрышты үшбұрыш берілген. Гипотенузасы 12 см. Кеңістікте берілген бір нүктеден үшбұрыш төбелеріне дейінгі қашықтық 10 см-ден. Үшбұрыш жазықтығынан кеңістіктегі нүктеге дейінгі қашықтықты табыңыз.
ABC-тік бұрышты үшбұрыш, АВ=12 cм,
SA=10cм
SH-?
AH=R-ABC-ға сырттай сызылған шеңбердің радиусы
R=
SH=
№18 (34 нұсқа №19) Пирамиданың табаны диогональдары 4 см және 2см арасындағы бұрышы 300-қа тең параллелограмм. Пирамиданың биіктігі табанының кіші қабырғасына тең болса, онда көлемі неге тең?
ABCD-параллелограмм, AC=4cм, BD=2cм, 0
SH=AB, V-?
S=AC* BD *sin300=*4*2*=2 cм2 AB=
V=*2*1=cм3 2004 жыл №19 (4 нұсқа №26) ABCD тік төртбұрышының D төбесі арқылы тік төртбұрыш жазықтығына перпендикуляр DS түзуі жүргізілген. S нүктесінен тік төртбұрыштың төбелеріне дейінгі қашықтықтар
12 м, 14 м , 18 м. DS кесіндісінің ұзындығы неге тең?
SA=12 м, SB=14 м, SC=18м
SD=?
AB=x, BC=y, SD=z
X2+z2=144
Y2+z2=196
X2+y2+z2=324
144-z2+196-z2+z2=324
Z2=16
Z=4м
Жауабы: SD=4м
№20 Үшбұрышты дұрыс пирамиданың бүйір қырының ұзындығы см-ге тең. Бүйір қыры табан жазықтығымен 600 бұрыш жасаса, онда пирамидаға сырттай сызылған шардың радиусын табыңыз.
SA= см
0
AO=R- пирамидаға сырттай сызылған шардың радиусы
=cos600 AH=.
SH==
SA2=2R*SH
R= = см