«буылтық ҚҰрттар типі. Аз қылтанақтылар класы. Сүліктер класы»
Зоология 9-апта
- Бұл бет үшін навигация:
- Қан айналу мүшесi.
- Кiшi қан айналым шеңберi.
| Сезiм мүшелерi. Олардың сезiм мүшелерi жақсы жетiлген. Құстардың көру мүшелерi жақсы қызмет атқарады. Мысалы, құстың көзiнiң қырағылығын аспанда ұшып жүрген қарақұстың шөптiң арасындағы тышқандары көруiнен аңғаруға болады. Жылдам ұшып бара жатқан қарлығаш ұшып бара жатқан насеккомдарды байқап қалуы соның айғағы. Түн құстарының көз алмалары үлкен болады, соның нәтижесiнде түнде жақсы көредi. Құстардың есту мүшелерi iшкi және ортаңғы құлақтан тұрады. Есту сүйегi бiреу болады. Құстар жақсы естидi. Олардың құлағы көзiмен бiрге негiзгi сезiм мүшелерi болып есептеледi. Құстар өздерiне төнген қауiптi ең алдымен құлақтары арқылы сезедi. Есту сүйегi жақсы жетiлгеннiң нәтижесiнде дыбыс ырғағын құлақ қуысына жiбергенде дыбыс шығарады. Дыбыстың шығуы құстар өмрiнде алуан түрлi қызмет атқарады. Құстардың балапандарымен қатынас жасауы, еркектерi ұрғашыларымен түсiнiседi, түр арасындағы қатынастары т.б. осы дыбыс арқылы орындалады. Иiс мүшелерi басқа омыртқалы жануарлармен салыстырғанда нашар дамыған, бiрақ өлексемен қоректенетiн құстарда (таз қара) кейбiр түрлерiнде де жақсы дамыған (үйректер, жылқышылар). Дәм сезу ауыз қуысында және тiлде орналасқан дәм тiтiркендiргiшерiн сезiнетiн арнайы жинақталған клеткалар қабылдайды. Әрине бұл сүтқоректiлермен салыстырғанда құстар тiршiлiгiнде онша маңызы бола қоймайды.
|
Қан айналу мүшесi. Құстардың жүрегi төрт (камера) бөлiмнен: олар екi жүрекшеден және екi қарыншадан тұрады. Оң жақ қарынша мен жүрекше сол жақ бөлiмдерiнен бөлiнген. Сондықтан жүректiң оң жақ жартысындағы вена қаны сол жақ жартысындағы вена қаны сол жақ жартысындағы артерия қанымен араласпайды. Құстарда артерия және вена қан тамырларының өз алдына жiктелуiнiң нәтижесiнде барлық мүшелерi артерия қанымен қамтамасыз етiлiп отырады. Осы жағдайға байланысты зат алмасу жеделдейдi де құстардың денесiнiң температурасы жоғары болады (420). Құстардың қан айналу жүйесi екi айналым шеңберiнен тұрады: кiшi және үлкен қан айналым шеңберi.
Кiшi қан айналым шеңберi. Оң қарыншадан бiр ғана қан тамыр өкпе артериясы жүректе бiрден бөлiнiп, оң және сол өкпеге вена қанын апарады. Өкпеден шыққан артерия қаны өкпе венасы арқылы сол жақ құлақшаға құяды.
жүктеу/скачать 2,24 Mb.
Достарыңызбен бөлісу:
