Дебиторлық берешекті есепке алу тəртібі

9.6. Қорлар бойынша жасалған операцияларды құжаттау

Бухгалтерлік есеп тіркелімдеріне материалдар мен тамақ өнімдері кіріс бойынша алғашқы құжаттар (шоттар, актілер мен басқалар) негізінде, құндылықтар алынған күнмен жазылады. Алғашқы құжаттарда мынадай де- ректер көрсетілуі тиіс: материалдар мен тамақ тамақ өнімдері кімнен түсті, атауы, сұрпы, саны (салмағы), бағасы, сомасы, қоймаға түскен күні мен осы құндылықтарды қабылдап алған материалды жауапты тұлғаның қолхаты.

Өнім беруші құжаттарының деректерімен алшақтық болған жағдайда Ны-

сандар альбомының 429 нысаны бойынша қорларды қабылдап алу туралы акті жасалады. Актіні қабылдау комиссиясы екі данада қойма меңгерушісінің жəне мүдделі тараптың міндетті қатысуымен жасайды. Актінің бір данасы қабылданған материалдық құндылықтарды есепке алу үшін, екіншісі өнім берушіге қарсылық хатын рəсімдеу үшін қолданылады.

Қоймадан материалдарды беру мемлекеттік мекеме басшысы бекіткен құжаттар арқылы жүргізіледі. Материалдарды беру үшін мынадай құжаттар қолданылады:

Нысандар альбомының 434 нысанды жүкқұжаты (талабы) қоймадан мате- риалдарды беру кезінде жəне мемлекеттік мекеме ішінде материалдарды ал- мастыру кезінде қолданылады. Жүк құжат (талап) əдетте бір данада беріледі;

Нысандар альбомының 299 нысанды тізім-талабы қоймадан тамақ өнімде- рін беру үшін қолданылады. Тізім-талап күн сайын тамақ өнімдерін тарату нормалары негізінде жəне қанағаттанғандар саны туралы деректер негізінде жасалады.

Тұлғалардың азық-түліктерді алу мен беру туралы қолхаты кестеде белгіленген мерзімде бір айда кемінде үш рет бухгалтериялық қызметке жіберіледі.

Тамақ өнімдерінің түсімін есепке алу азық-түліктердің кірісі бойынша Ны- сандар альбомының 300 нысанды жинақтау ведомосінде жүргізіледі. Ведомость əрбір материалдық жауапты тұлға бойынша жеке жасалады. Ведомостегі жаз- балар алғашқы құжаттар негізінде сандық жəне сома шамасында жүргізіледі. Ай аяқталғаннан кейін ведомосте қорытындылар есептеледі. Нысандар альбомының 300 нысанды жинақтау ведомосі 11-мемориалды ордерін жасау үшін негіз болып табылады.

Тамақ өнімдерінің шығыстарын есепке алу Нысандар альбомының 399 нысанды тамақ өнімдерінің шығыстары жөніндегі жинақтау ведомосінде жүргізіледі. Бұл ведомость материалдық жауапты тұлғалар бойынша жасала- ды. Ондағы жазбалар Нысандар альбомының 299 нысанды тізім-талап жəне басқа құжаттары негізінде жүргізіледі.

Ай аяқталғаннан кейін ведомосте қорытындылар есептеледі, ол жұмсалған тамақ өнімдерінің құнын анықтауға септігін тигізеді. Бір мезгілде балалардың қатысуы туралы деректермен балаларға арналған мекемелер бойынша, аурулардың болуы туралы мəліметтер бойынша емделу мекемелеріндегі қанағаттанушылардың саны жəне басқа мəліметтер салыстырылады.

12. 
    мемориалды ордерді жасау үшін Нысандар альбомының 399 нысанды жинақтау ведомосі негіз болып табылады. Жинақтау ведомосінің деректерінен басқа, Нысандар альбомының 411 нысанының жиынтығына тамақ өнімдеріне басқа шығыс құжаттарының (азық-түліктердің жетіспеушілігіне, қайтарылуына актілердің жəне басқа шығыс құжаттарының) деректері жазылады.
    

нысанды айналым ведомостерінде жүргізіледі. Айналым ведомостеріне жаз- балар Нысандар альбомының 300 жəне Нысандар альбомының 399 нысанды жинақтау ведомостерінің мəліметтері мен тамақ өнімдерінің кірісі мен шығысы бойынша басқа құжаттардың негізінде жүргізіледі. Айналым ведомостерінде ай сайын айналымдар саналады жəне айдың басына қалдықтар шығарылады;

Нысандар альбомының 397 нысанды азық пен жем бөлуге ведомость, азық пен жем қоймадан белгіленген нормалар шегінде жіберіледі;

Нысандар альбомының 410 нысанды мемлекеттік мекеменің қажеттілік- теріне материалдарды бөлу ведомосі бір ай ішіндегі шаруашылық материал- дарын, оқу жəне басқа мақсаттарға материалдарды бөлу үшін қолданылады. Бұл ретте ведомостегі жазуларды хронологиялық емес тəртіпте жүргізген жөн, ал айдың соңында материалдардың əр түрі бойынша жалпы қорытындыны шығару үшін материалдардың əр түрі үшін жолдың белгіленген санын қалдыру керек;

Жинау картасы əр алушыға материалдың бірнеше атауына тікелей қолданылуы бойынша жұмсау үшін беріледі. Бұл карта екі данада беріледі, біреуі алушының қолхатымен қоймада, екіншісі алушыда сақталады. Матери- алдарды күнделікті бөлу кезінде жинау картасы 15 күнтізбелік күн мерзіміне, ал мерзімді бөлінгенде бір ай мерзімге беріледі.

Материалдар мен отын алушы жинау картасының өзіндегі данасын көрсеткен кезде белгіленген лимит шегінде беріледі. Белгіленген лимиттен тыс материалдарды бөлу Нысандар альбомының 434 нысанды жүкқұжаты бойын- ша жүргізіледі.

Қоймадан жүкқұжат немесе жинау картасы бойынша отын беру мүмкін болмаған жағдайда, отын шығындарын есептен шығару қалдықтарды өлшеу актісі бойынша жүзеге асырылады. Өлшеу актісі бойынша шығынның белгіленген нормаларын салыстырғанда отын жетіспеген жағдайда мемлекет- тік мекеменің басшысы артық жұмсау себептерін анықтауға шаралар мен тиісті жағдайда өндіріп алу шараларын қолданады;

Жол парағы автомобиль жанар жəне жағар май материалын шығынға есеп- тен шығару үшін қолданылады. Жанар жəне жағар май материалдар іс жүзіндегі шығын бойынша, бірақ автомобильдердің жеке түрлері үшін бекітілген нор- малардан артық емес мөлшерде есептен шығарылады;

Нысандар альбомының 1 т нысанды тауар-көлік жүкқұжаты жеке автомобильдерінде мемлекеттік мекеменің өз қажеттіліктері үшін жүктерді та- сымалдау үшін қолданылады.

Дайын бұйымдар мен баспа өнімі қоймада қабылдау актісі немесе басқа құжаттар негізінде кіріске жазылады. Дайын бұйымдар мен баспа өнімдерінің талдамалы есебі атауы, саны, құны мен сақтау орындары бойынша Нысандар альбомының 296-а нысанды карточкаларында жүргізіледі.

Құрылыс материалдарының талдамалы есебі материалдардың атаулары, саны, бағасы бойынша Нысандар альбомының 296-а нысанды карточкаларын- да жүргізіледі.

Материалдарды шығысқа жазу мемлекеттік мекеме басшысы бекіткен актілер мен басқа құжаттардың негізінде жүргізіледі.

Дəрілік құралдардың талдама есебі бағандарды толтырусыз сандық есебі тұтастай алғанда мемлекеттік мекеме жəне əрбір бөлімше (кабинет) бойын- ша құндылықтардың мынадай топтары бойынша Нысандар альбомының 296-а нысанды карточкаларында (Нысандар альбомының 296 нысанды кітабында) сома шамасында мынадай құндылықтар топтары бойынша жүргізіледі:

• 
  дəрі-дəрмектер, оларға мыналар жатады: дəрілік құралдар, сарысулар мен вакциналар, дəрілік шөптік шикізат, емдік минералды сулар, залалсыздан- дыру құралдары жəне басқа дəрі-дəрмектер;
  
• 
  таңу құралдары, атап айтқанда: дəке, жаратаңғыш, мақта, компресстік үлбі мен қағаз жəне басқа таңу құралдары;
  
• 
  көмекші материалдар: жылтырақ, жарғақ жəне сүзгіш қағаз, қағаз қораптар, қаптар жəне басқа көмекші материалдар;
  
• 
  ыдыс: сыйымдылығы 5000 миллилитрден жоғары шыны сауыттар мен банкалар, бөтелкелер, тобатайлар, жəшіктер жəне құны сатып алынған дəрілердің бағасына кірмейтін басқа қайтарылатын ыдыс заттары.
  

• 
  улы дəрі-дəрмектер;
  
• 
  есірткі дəрі-дəрмектері;
  
• 
  этил спирті;
  

• 
  жаңа препараттар;
  
• 
  тапшы қымбат тұратын дəрі-дəрмектер мен байлау құралдары;
  
• 
  бос та, дəрі-дəрмектерден бос емес те ыдыс.
  

Қара металл сынығы мен қалдықтары, түрлі-түсті металл қалдықтары жəне арнайы қор материалдары бойынша талдама есеп Нысандар альбомының 296-а нысанды карточкаларда немесе Нысандар альбомының 296 нысанды кітабында жеке жүргізіледі.

Жолдағы материалдардың талдамалы есебі жеке өнім берушілер бо- йынша Нысандар альбомының 296-а нысанды карточкаларында (Нысандар альбомының 296 нысанды кітабында) жүргізіледі. Орталық жабдықтау мен шаруашылық қызмет көрсету топтарының қоймасына түскен материалдар олардың атауы бойынша, бағасын, саны мен сомасын көрсете отырып Нысан-

дар альбомының 296-а нысанды карточкаларында (Нысандар альбомының 296

нысанды кітабында) ескеріледі.

Қосалқы бөлшектердің талдамалы есебі қосалқы бөлшектердің ата- уы, таңбалары зауыттық нөмірлері, саны, құны мен материалдық жауапты тұлғалар бойынша Нысандар альбомының 296-а нысанды карточкаларын- да (Нысандар альбомының 296 нысанды кітабында) жүргізіледі. Бұл ретте қоймадан тозғандарды айырбастау үшін берілген автомобиль шиналары мен доңғалақ қабын бухгалтерлік қызмет арнайы киімнің, жеке пайдаланылатын заттардың жəне пайдаланудағы басқа материалдардың қозғалысын Нысандар альбомының 412 нысанды жедел (сандық) есепке алу ведомосінде ескереді, онда алған тұлғаның лауазымы мен тегі, алған уақыты мен зауыттық нөмірлері жазылады. «Есептен шығару туралы белгілер» бағанында жарамсыздық сал- дарынан қолданудан шығып қалған автомобиль шиналары мен доңғалақ қабының күні мен зауыттық нөмірі жазылады.

Тамақ өнімдерінен басқа материалдардың шығысы бойынша операциялар- ды есепке алу Нысандар альбомының 396 нысанды (13-мемориалды ордер) материалдардың шығысы бойынша жинақтау ведомосінде жүргізіледі. Сынған ыдысты есептен шығару үшін Нысандар альбомының 325 нысанды ыдыстың сынуын тіркеу журналы жүргізіледі. Журналдағы жазуларды тиісті лауазым- ды тұлғалар жүргізеді. Тұрақты əрекет ететін комиссия журналдың дұрыс жүргізілуін тексереді жəне тоқсан сайын (ай сайын) сынған ыдысты есептен шығару үшін акт жасайды, актіні мемлекеттік мекеме басшысы бекітеді.

Ішкі киім, төсек құралдары, киім мен аяқ-киім жеке топтарға бөле отырып, олардың атаулары, саны, материалдық жауапты тұлғалары бойынша Нысандар альбомының М-17 нысанды материалдарды қоймалық есепке алу кітабында ескеріледі:

• 
  ішкі киім (жейделер, ішкі көйлектер, халаттар жəне басқа да ішкі киім);
  
• 
  төсек орындары мен жабдықтары (матрацтар, жастықтар, көрпелер, ақжаймалар, көрпе тыстары, жастық тыстары, жапқыштар, ұйықтауға арналған қаптар жəне басқа төсек орындары мен жабдықтары);
  
• 
  арнайы киімді қоса алғанда киім мен нысанды киім (костюмдер, паль- то, плащтар, қысқа тондар, көйлектер, əйелдер киетін көкірекшелер, юбкалар, курткалар, шалбарлар жəне басқа да киімдер мен киім-кешектер);
  
• 
  арнайысын қоса алғанда аяқ киім (бəтеңкелер, етіктер, қонышты аяқ киімдер, жазғы аяқ киімдер, пималар жəне басқа да аяқ киім);
  
• 
  спорттық киім мен аяқ киім (костюмдер, бəтеңкелер жəне басқа да спорттық киім мен аяқ киім).
  

жылы көрсетіледі. Таңбалау мөртабандары мемлекеттік мекеме басшысында немесе оның орынбасарында сақталуы тиіс.

Қолданыстағы ішкі киім, төсек орындары, киім мен аяқ-киімнің талдама- лы есебі заттардың атаулары, саны, құны, топтары мен материалдық жауапты тұлғалары бойынша Нысандар альбомының 296-а нысанды карточкаларында (Нысандар альбомының 296 нысанды кітабында) жүргізіледі немесе түгендеу тізімдемесіне (салыстырмалы ведомоске) Нысандар альбомының 402 нысанды қосымша парақтарында жүргізіледі.

Ескірген жəне жарамсыз болған ішкі киім, төсек орындары, киім мен аяқ-киімді есептен шығару «Баланстан ішкі киім, төсек орындары, киім мен аяқ-киімді, құралдарды, өндірістік жəне шаруашылық мүкəммалдыі есептеншығаруға акті» Нысандар альбомының 443-а нысаны бойынша мемлекеттік мекеме басшысы бекіткен есептен шығаруға акті негізінде, өз жүйесі үшін бюджеттік бағдарламалар əкімшілері бекіткген қызмет ету мерзімін ескере отырып жүргізіледі.

Арнайы киімнің, арнайы аяқ-киімнің жəне сақтау құрылғыларының талда- малы есебі Нысандар альбомының МБ-6 «Арнайы киімнің, арнайы аяқ-киімнің жəне сақтау құрылғыларының жеке карточкасы» нысаны бойынша жəне Ны- сандар альбомының МБ-7 «Арнайы киімді, арнайы аяқ-киімді жəне сақтау құрылғыларын беруді (қайтаруды) есепке алу» нысаны бойынша жүргізіледі.

Жинақтау ведомостіне жазулар əр құжат жəне қызмет көрсететін мемлекеттік мекемелер немесе материалдық жауапты тұлғалар бойынша, оның ішінде соманы белгілей отырып əрбір құжат жəне тиісті қосалқы шот- тар бойынша жүргізіледі. Ай аяқталғаннан кейін қосалқы шоттар бойынша қорытындылар «Негізгі журнал» кітабына жазылады.