Dedot4310-«Дәстүрлі емес дақылдарды өсіру технологиясы» ОҚУ Әдістемелік кешені мамандығы: 6В08171 Агрономия
Бал құмайды аралас егуде және сүрлемдік конвейерде егіп өсіру
жүктеу/скачать 0,52 Mb.
|
Dedot4310-«Д ст рлі емес да ылдарды сіру технологиясы» О У діс
| Бал құмайды аралас егуде және сүрлемдік конвейерде егіп өсіру. Бал құмайдың тамыр жүйесінің шағын болып қалыптасуы, ауданы бойынша шамалы болып, тереңге сіңетіндігі басқа дақылдармен араластырып егуде жағымды қасиет болып табылады. Аралас егуге құмайдың жаздың бірінші жартысындағы баяу дамуы да жағдай жасайды, өйткені бұл кезде басқа дақылдар өнімін интенсивті арттырып, қоректік заттарды көп қажет етеді.
5 – кесте. Сүрлемдік дақылдардың орналасуының олардың өнімділігіне әсері, ц/га
Қостанай облысының далалық зонасындағы тәжірибелерде (В.А.Мельников, 1995) таза құмайдың өзін егуден гөрі оның жемшөп дақылдарымен аралас егілген егістерінің артықшылықтары көрсетілген. Қоспалардың өнімділігі таза құмай өнімділігінен 20 ... 25%-ға артық болған. Қортылатын протеинмен ең үлкен қамтылуына астық және бұршақ тұқымдастардың бірдей қатынасында (50:50) қол жеткізілген. Таза күйде егілген әр компонентпен салыстырғанда, өнімділіктің артуымен қатар, аралас егістер жоғары сапалы сүрлем дайындауға жарайтын құрғақ заттың стандартты концентрациясы бар биожиынтық береді. Көкшетау ауыл шаруашылық ҒЗИ мәліметтері бойынша (Е.Д.Оспанов, 1996), бал құмайдың итқонақпен және судан шөбімен араласқан егістерінде абсолютті құрғақ заттың мөлшері бал құмайдың жеке егісінен едәуір артық болған. Ғылыми және өндірістік тәжірибе бал құмайдың жүгерімен аралас егістерінің жоғары тиімділігін растайды. Жүгеріге қарағанда қуаңшылыққа төзімді болғандықтан құмай құрғақшылық жылдарында жүгеріде жетпеген өнімнің орнын толтырады. Жүгерінің бал құмаймен аралас себулерінің агротехникасының бал құмайдың жеке себілу агротехникасынан айырмашылығы жоқ. Жүгері мен бал құмайды себуді себу нормаларына сәйкес жүргізіп, сабақ жиілігінің арасын сәйкесінше 1 га-ға 60 және 100 мың етіп қамтамасыз етеді. Аралас егістерге сүрлемдік конвейердің жалпы ауданының 20%-н ғана алуға болады, өйткені оларды жинау ең соңғы мезгілдерде жүргізіледі. Соңғы уақытқа дейін сүрлем дайындау жүгеріні егіп өсіруге негізделіп келді, ол өз кезегінде дара дақыл4 ретінде жыл сайын тұрақты өнімді қамтамасыз ете алмады. Жүгерімен салыстырғанда бал құмай температураның жоғарылауынан болатын өте қуаңшылықты жылдарда өте жақсы өнім береді. Сондықтан да соңғы жылдары Солтүстік Қазақстанда, жеке жағдайда, шоқылы-жазықты зонада, бал құмайды сүрлемдік конвейерді тұйықтайтын дақыл ретінде өсіре бастады (И.Ф.Костиков, 2000). Эксперименттік мәліметтер (6 кесте) мұндай ковейердің ауыспалы егіншілік ауданының өнімділігі әр дақылдың төтенше ауа-райы жағдайларына қарсы тұру биологиялық ерекшеліктерін пайдалану есебінен артатынын дәлелдейді. Сүрлемдік конвейерді құраушы дақылдар бірдей аудандарды алып жатпай қандай да бір болатын ауа-райының жағдайына байланысты таралатын болса, оның өнімділігін едәуір өсіруге болады. Мысалы, шоқылы-жазық зонадағы күн белсенділігінің және күзгі суықтардың кеш түсуінің жылдарының саны 30 жылдың 8-н құрады (1961-1990жж). Яғни, сүрлемдік конвейерде жүгері мен күнбағысқа қолайсыз жылдар жиілігіне сәйкес бал құмайға 26%-ды қалдырған дұрыс. 6 – кесте. Конвейерлік өндірістегі сүрлемдік дақылдардың өнімділігі
жүктеу/скачать 0,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||