Дейл Шнук. Оқыту теориясы indd

6 -Т А Р А У
жещлдетш, умыту ьщтималдыгын азайтатын факторларга бастапкы кодтаудын сапа- 
сын, балама жад желiлерiнiн жеткiлiктiлiгiн, акпараттын бурмалануы мен баска ак- 
параттармен бiрiгуiн жаткызуга болады. Еске тYсiру сондай-ак окушылар ¥МЖ-дагы 
акпаратка кол жетшзген кездегi бiлiмнiн кайта курылуын да камтиды.
¥мытудын салдарынан кайта оку каж етпп туады. Зерттеулер кайта окудын жа- 
надан алган бiлiмнен жещл болатынын керсетш отыр. Демек, бш м нщ кей бeлiгi 
умытылмайды, тек оган кол жетшзу гана киындаган. Б ш м нщ каншалыкты есте кал­
ган^! б ш м алуга кажетп уакыт пен кайталаулардын санын аныктауга кемектеседi. 
Тест тш м д ш п деп тестшер мен квиздердiн окыту мен есте сактауды арттыруын ай- 
тамыз. Баскаша айтсак, алдьщгы тестше караганда, корытынды тестiнiн нэтижесi жо- 
гары болады. Бул окушылардан тестш кеп алу керек дегендi бiлдiрмегенiмен, зерт­
теулер тестiлеудiн есте сактау мен кайта бiлiм алуды жещлдететш н жэне косымша 
окудан пайдалы екенш керсетш отыр. Багалауга катысты кобалжуларды азайту Yшiн 
сабактын соцындагы тестшерге кейде бага коймаган жен.
Вербалды акпараттын (магына) жадта сакталатыны жайлы кептеген деректер 
бар болганымен, визуалды жадтын да релiн жокка шыгармау керек. Визуалды/ке- 
нiстiктiк бiлiм аналогия ретшде сакталады: ол езiнiн референтше уксаганымен, 
онымен бiрдей емес. Еш кодты теория бойынша бейнелер ж у й ес накты заттар мен 
окигаларды сактаса, вербалды жуйе тiл аркылы к е р ш с тапкан абстрактiлi акпарат- 
ты сактайды. Алайда бейнелер ¥М Ж -да сакталган вербалды кодтардын кемегiмен 
ОЖ-да кайта курылады. Даму процесi негiзiнде балалар ересектерге караганда бь 
лiмдi бейне ре^нде кебiрек есте сактайды, алайда визуалды жад кез келген жастагы 
адамда бiрдей калыптаса бередi.
Трансфер - аса кYрделi кубылыс. Тарихи деректер уксас элементтер, менталдык 
пэн, генерализациянын болатынын керсетiп отыр. Танымдык кезкарас тургысынан 
карастырсак, трансфер жад желшершщ iске косылуын камтиды жэне акпарат баска- 
ларымен байланыскан кезде юке асады. Сонымен катар жакын жэне алыс, карапайым 
жэне астарлы, теменп жол жэне жогаргы жол трансферлерi бар. Трансфердiн кейбiр 
тYрлерi автоматты тYPде iске асырылса, кепшiлiгi саналы тYPде iске асырылады жэне 
абстракция мен олардын негiзгi курылымдарын камтиды. Окушыларга дагдылар мен 
стратегиялардын пайдалы екенш айтып отыру трансфердiн орын алуына мYмкiндiк 
жасайды.
Окыту Yшiн еске туару мен трансфердiн мацыздылыгы кейбiр бiлiм беру тэсш- 
дерiн алга тартады. Бул тарауга сай келетiндерi - кодтау-еске тYсiру ерекшелiктерi, 
еске туаруге негiзделген окыту, трансфердi уйрету.
Акпаратты ендеу теориясына катысты окыту мэселелерi 6.3-кестеде корытылып 
берiлдi.

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: