Дәріс №1 Дәріс тақырыбы: Кіріспе. Организмнің өсу мен дамуының жалпы заңдылықтары
жүктеу/скачать 461,39 Kb.
|
жас ерекшелик
- Бұл бет үшін навигация:
- 1. Физиология ғылымы. Жасерекешлік физиологиясы ғылымы. Физиология
|
Дәріс №1 Дәріс тақырыбы: Кіріспе. Организмнің өсу мен дамуының жалпы заңдылықтары. Дәріс мақсаты: Педагогикалық ғылымдар жүйесінің элементтері ретінде жасерекшелік физиологиясы мен мектеп гигиенасы, біртұтас организм, ағзаның өсуі мен дамуы, дамудың кезеңділігі мен маңызды кезеңдері, физикалық даму – денсаулық пен әлеуметтік әл-ауқаттың маңызды көрсеткіштері, ағзаның акселерациясы, ретардация, реактивтілігі және резистенциясы түсініктері туралы ұғымдарын қалыптастыру. Дәріс жоспары: Физиология ғылымы. Жасерекешлік физиологиясы ғылымы. Гигиена. Мектеп гигиенасы, пәні мақсаты мен міндеттері. Өсу және даму, акселерация ұғымдары. Жас кезеңдері. 1. Физиология ғылымы. Жасерекешлік физиологиясы ғылымы. Физиология – функциялар туралы, яғни мүшелердің, системалардың қызметін және тұтас организмнің тіршілік әрекеттері туралы ғылым. Оның түпкі мақсаты қалған бағытта пәрменді әсер етуге мүмкіндік беретін функцияларды жете таңып білу болып табылады. Физиология - тірі организмдердің, олардың жеке жүйелерінің, мүшелерінің, ұлпалардың, жасушаларының функциясын, жүру заңдылықтарын зерттейтін ғылым. Физиология организм функцияларының пайда болуы мен дамуын, олардың организмнің жеке даму процесіндегі эволюциясын, жұмыс істеу механизмдерін, организмнің қоршаған ортамен өзара әрекеттесуін, организмнің әртүрлі өмір сүру жағдайындағы мінез-құлқын зерттейді. Физиология биологиялық пәндерге жатады, тығыз байланысты және биология, анатомия және гистологияның жетістіктеріне негізделген. Физиология әр түрлі ғылымдардың жетістіктері мен әдістерін, ең алдымен биохимия, биофизика, математика, кибернетика және философияны қолданады. Өз кезегінде, физиология теориялық медициналық пәндер үшін негіз болып табылады — патологиялық физиология, фармакология, олармен бірге клиникалық медицинаның теориялық негізі. Физиология бөлімдері: 1. медициналық, 2. жасерекшелік, 3. еңбек физиологиясы, 4. спорт физиологиясы, 5. тамақтану физиологиясы, 6. төтенше жағдайлар физиологиясы, 7. патофизиология. Физиология өзара байланысты бағыттарға бөлінеді: жалпы, жеке және қолданбалы физиология. Жалпы физиологияға тіршіліктің жалпы көріністерін сипаттайтын ғылыми мылыми мәліметтер жатады: зат алмасу, реттелу механизмі, жеке клеткаларының, ұлпалардың биологиялық мембрана қасиеттері, организмнің әсер ету жалпы заңдылықтары - тірікену, қозғыштық, қозу, тежелу. Жеке физиология жеке ұлпалардың қасиеттері (бұлшықет, жүйке, безді, дәнекер), мүшелер (жүрек, бауыр және т.б.) жүйелер (қан айналу жүйесі, тыныс алу, асқорыту). Қолданбалы физиология адам ағзасының еңбек немесе ерекше қызметіне байланысты (авиациялық, ғарыштық физиология) немесе ерекше климаттық жағдайларда болуына байланысты көріністерінің заңдылықтарын зерттейді. Физиология қалыпты және патологиялық болып бөлінеді. Патологиялық физиология науқас адам ағзасының тіршілік әрекетінің көріністерін, аурулардың пайда болу заңдылықтарын, ағымы мен нәтижелерін зерттейді, эксперименттік терапия әдістерін жасайды. Физиология әдістері. Физиология - бұл эксперименттік ғылым, оның негізгі әдісі - мүшелердің, жасушаның, жүйенің, реттеу және сақтау механизмдерін зерттеуге мүмкіндік береді. Физиология тарихында аналитикалық кезең үлкен ролді атқарды, онда негізгі мақсаты жеке мүшелердің функциясын және оның әсерге реакциясы болды. Бұл кезеңді синтетикалық кезең ауыстырады, яғни академик И.П.Павловтың жұмысы бастама болды. Эксперименттік физиологияның бұл кезеңі организмнің өзара әрекеттесуінің көптеген факторларын ескере отырып, табиғи жағдайда организмнің функцияларын зерттеуге деген ұмтылыспен сипатталады. Физиологияның қалыптасу кезеңінде мүшелерді алып тастау (экстирпациялау), тітіркену (стимуляция), мүшелерін ауыстыру (транспланттау) әдістері кеңінен қолданылды, қан тамырларын катетеризациялау, фистулаларды қою қолданылды. Қазіргі уақытта физиологиялық параметрлерді тіркеудің күрделі аспаптық әдістері кеңінен қолданылады, ең алдымен алдын-ала операция кезінде имплантацияланған датчиктер, электродтар, катетерлер. Физиологиялық эксперименттің келесі әдістері: жедел, созылмалы тәжірибе және оқшауланған мүшелердің жұмыс істеуі жағдайында жүргізілген зерттеулер. Жедел эксперимент қысқа, анестезия, иммобилизацияны қолдану арқылы жасалады. Созылмалы эксперимент жануарды жылдар бойы байқауға мүмкіндік береді. Жеке органдардың функцияларын бүкіл денеде ғана емес, одан оқшауланғаннан кейін де зерттеуге болады. Оқшауланған мүше үшін арнайы жағдайлар жасалады: термостаттау, қоректік ерітінді, оттегі беру. Соңғы жылдары айтарлықтай әдістемелік асқынулар байқалады: механикалық түрлендіргіштердің орнына электронды түрлендіргіштерді қолдану, экспериментті басқарудың компьютерлік жүйелерін қолдану және қазіргі уақыт шкаласында экспериментте алынған деректерді өңдеудің автоматтандырылған жүйесі. Физиологияның негізгі әдістері: эксперимент және бақылау. Эксперимент (тәжірибе) жедел, созылмалы және хирургиялық араласусыз болуы мүмкін. 1. Өткір-вивексия – Гарвей 1628 жыл. 2. Созылмалы - ұзақ уақыт бойы дененің жұмысын зерттеді. Алғаш рет итке (асқазан фистула) жасалады. 3. Операциялық араласусыз - 20 ғасыр-жұмыс істейтін органдардың электрлік әлеуетін тіркеу. Бір уақытта көптеген органдардан ақпарат алу. Бұл бөлімдер сау адамды – қалыпты анатомия мен физиологияны зерттейді. Адам - биоәлеуметтік тіршілік иесі. Организм - бұл ақылға ие биологиялық жүйе. Адамның өмір сүру заңдылықтары бар (өзін-өзі жаңарту, өзін-өзі өсіру, өзін-өзі реттеу). Бұл заңдылықтар метаболизм және энергия, тітіркену, тұқым қуалаушылық және гомеостаз процестері арқылы жүзеге асырылады – организмнің ішкі ортасының салыстырмалы динамикалық тұрақтылығы. Организм деңгейлері: - молекулалық, - жасушалық, - ұлпалық, - мүшелер, - жүйелік. Мүшелер жүйесі - шығу тегіне, құрылымына және атқаратын қызметіне ұқсас мүшелер тобы. Мүшелер сұйықтық толтырылған қуыстарда орналасқан. Олар сыртқы ортамен байланысады. жүктеу/скачать 461,39 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|