Дәріс Педагогика ғылымының әдіснамасы туралы түсінік. Педагогикалық зерттеудің әдістері. Маќсаты
жүктеу/скачать 69,37 Kb.
|
Лекция
| Негізгі ұғымдар: тәрбие процесі, тәрбие заңдылықтары, тәрбие принциптері
9.1. Тәрбие процесінің сипаты. Тәрбие процесі (ТП)-бұл сыртқы мақсат бағдарлы ықпал мен тұлғаның өзін-өзі тәрбиелеуін кірістіре жүргізілетін тұлға қалыптастыру, дамыту процесі. ТП-бұл өзара байланыстағы ұдайы дамып отыратын тәрбиелеу жүйесінің тізбегі, мұндағы әрбір тізбек алдыңғы нәтижелер есебінен құралады. Бұл түсінік бойынша тәрбие процесі өзіндік даму жүйесі ретінде қарастырылады және оның бірлігі болып дамушы тәрбиелеу жағдайында (тәрбие ісі) есептеледі. Мұнда тәрбиеленушілер, тәрбие іс- әрекеті, тәрбиеші, оның тәрбиеленушілерімен өзара әрекеті ғана дамып қоймай, келешек күрделі жүйе қалыптастыратын біртұтас объектіні дамытады. ТП көпқырлылық, иерархиялық, статистикалық, өзін-өзі басқару сияқты қасиеттермен сипатталады. ТП-де мазмұндық және процессуалдық жақтары анықталады. Бұлардың бірлігі тек тәрбие іске асатын нақты жағдайлар төңірегінен шығуға мүмкіндік беретін жоғары дәрежедегі абстракциялау арқылы жасалады. Оқу пәні мұғалімнің, сынып жетекшісінің, ұжымның тәрбиелік іс-әрекетінің барлығы тәрбие процесі болып табылады. Олардың арғы жағындағы тұтастықты көру үшін педагогикалық абстракциялау керек. Абстракциялаудың жеткілікті дәрежесі- тәрбиелеу теориясының аса маңызды әдіснамалық проблемасы. Өйткені, төмен дәрежедегі абстракциялауда тәрбие процесі тексеріле алмайды, ал өте жоғары болса, шындықтан ауытқу қаупі туады. Педагогикалық процесс- біріншіден мазмұны жағынан өзінде оқу және сонымен бірге оқушылардың оқудан тыс іс-әрекеттерін де қамтиды; екіншіден, процестің өзінің екі жақтылық қасиетін көрсетеді, үшіншіден мұғалім мен оқушылар арасындағы өзара қарым- қатынастарының күрделілік қасиетін дәлелдейді, яғни, оқушылар да және ұстаздар да педагогикалық процесте бірдей нысаналар ретінде және ықпалдың субъектісі –объектісі ретінде және іс-әрекеттің субъектісі ретінде де көрінеді. “Оқыту” – педагогикалық процестің бір бөлігі, онда өсіп келе жатқан ұрпақтың тұлғасын қалыптастыру міндеттері оқушылардың білімдер негізін меңгерудегі танымдық әрекеттерін мұғалімдердің ұйымдастыруы арқылы шешіледі; “оқыту формалары” мұғалімнің басшылығымен оқушылардың өзара әрекеттерін қамтамасыз ету арқылы шешіледі. Педагогикалық процесс – оқытушылар мен оқушылардың іс-әрекеттермен алмасуы. Сондықтан да, іс-әрекеттердің элементтері педагогикалық процесс құрылымына кіреді. Педагогикалық процесс бір ғана сәттік емес, уақыты жағынан ұзақ процесс. Оның заңдылықтарының ерекшеліктерін оқу барысында олардың бірқатары педпгогикалық процестің әлеуметтілік сипаттағы ерекшелігін көрсетеді және біртұтас педагогикалық процесте қалыптасушы тұлғаға қойылатын талапқа және осы талаптарға тәуелді мақсат, міндеттер және мазмұнға әсерін тигізеді. Біртұтас педагогикалық процесс тұлға мен қоғамның мүддесіне сай жасалынып жүзеге асыратындықтан, онда ол тұлғалық бағытталған сипат алады. Демек, тұлға дамуының қайшылықтар тобы ең өзекті, жетекші болады. Біртұтас педагогикалық процесте тәрбие процесі ерекше орын алады. Бұл процестің орны мен рөлі тұлға қалыптастыру процесі құрылымында тез байқалады.Тұлға қалыптастыру басқарушы, бақылаушы сипат алған тұтастығында , яғни адамдар саналы ниетпен , алдын-ала белгіленген жоспар мен міндеттерге сәйкес әрекет жасаған тұтас ортада тәрбие іске кіріседі. Тәрбие – бұл тұлғаны мақсат-бағдарлы қалыптастыру процесі.Бұл сонымен қоса , қоғамға қажетті әрі пайдалы тұлға қалыптастыру мақсатындағы тәрбиеші мен тәрбиеленушілердің ұйымдасқан , басқарылған, бақыланатын бірлескен өзара әрекеті.ТП-бұл белгіленген мақсатқа жетуге бағытталған тәрбиешілер мен тәрбиеленушілрдің нақты пәрменді бірлескен әрекеті. ТП-нің өзіндік ерекшеліктері бар. Ең алдымен бұл процесс мақсатты-бағдарлы болып табылады.Оны ұйымдастыруда мейлінше пәрменділікке жеткізетіні - тәрбие мақсатының тәрбиелеушіге жақын әрі түсінікті мақсатқа айналуы. Нақты осы мақсаттардың бірлігі мен оған жетудегі өзара байланыс арқылы қазіргі тәрбие процесі сипатталады. жүктеу/скачать 69,37 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|