Капиллярлық конденсация – бұл құбылыс кезінде адсорбент адсорбтивті
/газдар мен буларды/ жұтып қана қоймай, оның үстіне өздерінің капилярына оларды конденсациялайды. Конденсация құбылысы температураға, бу серпімділігіне, капилляр диаметріне, қатты сорбенттің беткі қабатының өзіне сұйық күйдегі сорбтивті жұқтыру қабілетіне байланысты. Ондағы капилляр түтігі жіңішке болған сайын және олардың қабырғасы сұйық күйдегі сорбтивті өзіне жақсы жұқтырғанда да конденсациялану тезірек жүреді.
Адсорбция құбылысы.Термодинамиканы екінші заңына сәйкес бос энергия қоры бар системалар сияқты заттардың жанасу шегінде де бос энергия қоры болғандықтан, ол өздігінен осы энергияны азайтуға ұмтылады. Бұл адсорбция және басқа да физикалық құбылыстардың жүруіне тікелей не жанама ықпал етеді екен. Адсорбция дегеніміз екі фазаның жанасу шегіндегі заттар концентрациясының өздігінен өзгеруі немесе әдетте біреуі қатты зат болып келетін екі фазаның жанасу шегіндегі беткі қабатта бір фаза концентрациясының жоғарлауы. Қалыптасқан терменологиға сәйкес бетіне басқа зат жинақталатынды- адсорбент, жинақталушыны- адсорбтив немесе адсорбат дейді. Адсорбент бетінің 1 см2-на сіңген заттың мөлшерін меншікті (үлесті) адсорбция (Г) деп айтады.
Адсорция (А) мен меншікті адсорбция арасындағы байланыс былайша өрнектеледі:
А=Г∙So Берілген адсорбент пен адсобтив үшін меншікті адсорбцияның шамасы адсорбтив газ күйінде болса температура (Т) мен қысымға (р), ал ерітінді болса температура (Т) мен концентрацияға (С) тәуелді. Адсорбция шамасы (168) теңдеу арқылы өрнектелетін болса, онда меншікті адсорбция температура мен концентрациядан (қысымнан) басқа адсорбенттің беткі қабатының ауданына да тәуелді болады. Температура, меншікті адсорбция және концентрация (қысым) сияқты үш өлшемнің математикалық тұрғыдан өзара функционалды байланыста болатын жалпы термодинамикалық теңдеумен өрнектеуге болады:
f (Г, Т, С) = О немесе f (Г,Т,р) = О Г = f (Т, С) немесе Г = f(Т, р) Бұл теңдеулердің адсорбция изотермасы (Т=const) деп аталатын және оны сипаттайтын қосымша теңдеу туындайды:
