Елес - сезім мүшелеріне бұрынырақта әсер еткен сезімдік- көрнекі заттар мен шынымен болған көріністер бейнесі.
Еркін көмекші - тек қана мектеп ішінде немесе сабақ уақытында ғана емес, кез келген уақытта, кез келген жағдайда мектептің мүддесін, оқу-тәрбие жұмысын қолдайтын адам.
Ж Жағдай туғызу- бір нәрсені жүзеге асыру үшін бір адамға немесе бір топ адамға мүмкіндік беру.
Жайлылық (комфортность) - а) жеке адамның әсер етуші топпен I (немесе басқа адаммен) келісуі, ауызбірлігі; б) жеке адамның өзінің ішкі позициясына қарамастан, сырттай келісімге келуі.
Жақын уақыттағы даму аймағы - баланың дәл қазір меңгере алмағанымен, үлкен адамның көмегімен, қатысуымен меңгере алатын тапсырманың ерекше қиын диапазоны. Бұл ұғымды Л.С. Выготский ұсынған.
"Жалпы портфолио" (общее портфолио) - оқушының барлық жұмыстары сақталатын папка, ол оқушыға да, оқытушыға да арналған, оған оқушының жазба жұмыстарының үлгілері, оқу сабағынан тексеру парақтары, жобалардың фотосуреттері және т.б. жұмыстарын кіргізу қажет.
Жаңғырту - өткен тәжірибеден белгілі заттардың (объекттердің) өзектендірілуіндегі (актуалдандырылуындағы) ақыл- ес процесі. "Жармасу "рефлексі - алақанына тиіп кеткен кезде, нәрестенің ұстай алу реакциясынан байқалатын, туғаннан біткен механизмі.
Жасты кезеңдерге бөлу - анатомиялық-физиологиялық және әлеуметтікпсихологиялық белгілеріне қарай адамның өмірін кезеңдермен бөлу: кезеңдерге бөлудің келесідей көрсетілген түрлері қабылданған: сәбилік кезең (0- ден 1-ге дейін); балалық шақ (1-ден 3-ке дейін); мектепке дейінгі кезең ( 3-тен 6-ға дейін); кіші мектеп жасы ( 6-дан 10-ға дейін); жеткіншек кез (10-нан 15- ке дейін); жасөспірім шақ (15-тен 21-ге дейін); кемелденген шақ (21 -ден 60-қа дейін); егде жас (60- тан 75-ке дейін); қарттық шақ (75-тен 90-ға дейін); ұзақ өмір сүрушілер (90 жастан ары).
