Үлестірмелі материалдар.кестелер ,муляждар, тесттер,презентация
Бақылау сұрақтары (кері байланыс). 1.Зәр шығару жүйесінің ауруларының түрлері.
2. Бүйректің созылмалы және жедел ауруларын жіктейміз
3. Бүйректің туа және жүре пайда болған аурулары атаймыз
Негізгі әдебиеттер. 1.Ә.Нұрмұхамбетұлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007 – С. 22 – 25, 75-80.
Патофизиология // Под ред. Новицкого В.В., Гольдберга Е.Д. Уразовой О.И.– Москва: Изд-во
ГЭОТАР, 2010., том 1, с. 73-87
2.Ә.Н.Нұрмұхамбетовтіңредакторлығымендәрістер курсы: Патофизиология в схемах и
таблицах: – Алматы: Кітап, 2004 – С. 17-22.
3.Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004 – С. 30 -38
4.Патологическая физиология п/р А.Д.Адо, М.А.Адо, В.И.Пыцкого, Г.В.Порядина,
Ю.А.Владимирова. – М.: Триада-Х, 2002 – С. 8-14.
Қосымша әдебиеттер.
1.Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск:Том.ун-та, 2001, С. 33-37
№1 Тақырып.Сүйек ағза ретінде. Сүйек құрылысы. Сүйек химиялық құрамы және қасиеті. Сүйек қосылыстарының түрлері үздіксіз қосылыстар-синартроздар.
Мақсаты. Тiрек-қозғалыс аппаратына жалпы сипаттама беру. Кейбір ағзалар өз кезегінде түрлі тіндерден тұратын, құрылымы жағынан ұқсас көптеген түзілістерден құралған. Организмде бірқатар функцияларды атқару үшін бір ағза жеткіліксіз болады.
Дәріс жоспары 1Анатомия пәніне түсінік беру
2.Остеологияға кіріспе, жалпы түсінік беру
3.Тұлға сүйектерінің құрлысы, орналасуы,буындары
4.Сүйектердің онтогенезі және филогенезі туралы қысқаша түсінік
Дәріс тезистері. Сүйек ( кость - оs ). Сүйек дененің негізгі тіреуші мүшесі. Оның құрылысы өте күрделі. Сүйектің негізін тығыз ( қатты ) және кемікті ( борпылдақ ) заттар құрайды. Сүйек сыртынан сүйек қабығымен (периост) қапталған. Периост тек шеміршек бетінде ғана болмайды. Сүйектің құрылысында ұлпаның барлық түрі кездеседі, бірақ негізгісі-сүйек ұлпасы. Сүйектің сырты қатты, ұлпасы тығыз болып келеді де, ал ішкі жағы кеуек, борпылдақ ұлпадан тұрады. Сүйектің периост қабығы жұқа, бірақ берік дәнекер ұлпа жапырақшасы. Ол сүйекті қоректендіріп тұрады.
Сүйек майы қан жасап шығарушы мүше, сонымен бірге оны қоректендіріп тұрады. Сүйек майы кеуек сүйектердің кемік затында, ал ұзын сүйектердің түтікше қуысында болады. Сүйек майы қызыл және сары май болып 2 - бөлінеді.
Тұлға қаңқасы негізінен омыртқа жотасы, 12 жұп қабыртқалар және төс сүйегі тұлға қаңқасы немесе тұлға сүйекері құрайды. Организм жекелеген дара құрылымдардан – біріңғай тұтас болып біріккен ағзалар, тіндер және тіндік элементтерден тұрады. Организмнің құрылымдық бірлігі – клетка болып табылады. Клеткалардың бірігуі-тіндер. Тіндер шектес, дәнекер, бұлшықет, нерв тіні болып бөлінеді. Ағза - өзіне тән құрылысы мен қызметі бар тарихи қалыптасқан әр түрлі тіндер жүйесі. Ағза өзіне ғана тән пішіні, құрылысы, атқаратын қызметі, дамуы мен организмдегі орны бар біртұтас түзіліс болып табылады. Кейбір ағзалар өз кезегінде түрлі тіндерден тұратын, құрылымы жағынан ұқсас көптеген түзілістерден құралған. Организмде бірқатар функцияларды атқару үшін бір ағза жеткіліксіз болады. Сондықтан ағзалар жиынтықтары – жүйелер пайда болады. Құрылысы мен дамуы бірдей емес жекелеген ағзалар мен ағзалар жүйелері де ортақ қызметті атқару үшін біріге алады. Әртекті ағзалардың мұндай функционалдық. бірлестіктерін аппарат деп атайды. Адам организмінің бір қызметі – жердің тарту күшін дененің әрбір қозғалысын өзгерту. Қозғалыс қызметінен басқа тірек-қимыл аппараты дененің жерге тірегі қызметін де атқарады, сондықтан да оны тірек-қимыл аппараты деп атайды. Тірек –қозғалыс аппараты пассивтік және активтік бөліктерден тұрады. Пассивтік бөлікке сүйектер және буындар жатады, және бұлшықеттер, жиырылу қызметін атқаратын сүйектердің орналасуын өзгертетін активті бөлігін құрайды.
