Бұлшықет құрылысы.Қанқа бұлшықеті көлденең жолақты бұлшықет талшықтары шоғырынан тұрады. Бұл шоғырлар сыртынан балбыр дәнекер ұлпасымен қапталады. Бұлшықеттер топтары немесе жеке бұлшықеттер тығыздау дәнекер ұлпаларымен қапталады.
Оларды фасция немесешандырдепатайды. Бұлшықетталшықтарыоныңденесінтүзейді де, сіңірлерарқылысүйеккебекиді. Сіңірлер (тарымыстар) ұзынбұлшықеттердеайқынбайқалады. Олар коллаген талшықтарынантүзіліп, созуғаүлкенкедергіжасайалады. Ендісіңірлерді апоневроз немесешандырдепатайды. Мысалы, табан апоневрозы – табаншандыры.
Қимыл-қозғалысқақатысыпотырып, бұлшықеттер оны қамтитынжүйелерментікебайланыстаболады. Мысалы, қантамырлары, асқорыту, тынысалужәнереттілеу (жүйке, қаналмасу) жүйелерімен.
Адам денесіндеқарама-қарсыәрекетететінжазғышжәнебүкілбүккішбуынбұлшықеттертобытүрліқимылдаржасауғажағдайтудырады. Олардыңкызметіжүйкелікреттеугебайланыстыболады. Жұлынорталығындапайдаболғанқозу мен тежелудіңәсеріненболатынбұлшықеттобыныңкезектесіпкызмететуінбұлшықеттердіңүйлесімділігідепатайды.
Бұлшықетнегізіненекітүрліқызметатқарады: дененіқимыл-қозғалысқакелтіредіжәне оны тікұстауғамүмкіндікбереді. Бұлшықетжиырылғанда, сүйекиініқимылдап, жұмысатқарады (бұлдинамикалықкүш). Бұлшықеттіңнегізгіқасиеті-жүйкежүйесіненкелгеннемесегуморальдыәсерденқозуғатүсіп, оғанжиырылуарқылыжауапқайтару. Тіріағзада, оныңдемалыскезінде де бұлшықеттертолықсозылмайды, оларүнемішамалыширығудаболады. Бұлшықеттің тонусы орталықжүйесінентолқындардыңсиреккелуіне, ал бұлшықеттіңширығуыдененітікұстап, оны тепе-теңдіктесақтауынабайланысты. Бұлшықеттіңқызметізаталмасужұмысынкүшейтіп, энергияныңбөлініпшығуынаәсеретедіжәнеэнергияныөзініңжұмысынапайдаланады. Бұлшықеттіңқызметірефлекстіксипаткөрсетеді.
Бұлшықетқызметінзерттегенде, екітүрлірычагтардыажыратады. Бұлшықеттеркүшірычагқа
перпендикулярлыкелмей, басқабұрышпентүсуімүмкін. Егер, күшсүйірнемеседоғалбұрышпентүссе, оныңәсерінқозғалыштарғаыдыратыптабуғаболады. Ондабіркүштіңқосылғышы рычаг бойымен, ал екіншісіоғанперпендикулярлыболады. Біріншікүшқимыл-қозғалысқакөпәсертигізбегендіктен, оны көбінесеесепкеалмайды. Екіншісіқимыл-қозғалыстыарттырады.
