Дипломдық ЖҰмыс 5В012800 «Физика-Информатика»
жүктеу/скачать 2,63 Mb.
|
Аширова Жазира
- Бұл бет үшін навигация:
- Зерттеудің эксперименталды базасы
- Жұмыстың практикалық құндылығы
- Зерттеу нәтижелерін сынақтан өткізу.
- Дипломның құрылымы мен мазмұны
| Зерттеу әдістері.
Зерттеу әдістемесі мен теориясы еңбектерге негізделеді: білімді меңгеру үдерісі құрылымының сұрақтары бойынша,білімді меңгеру процесін модельдеу және бағалау мәселелері бойынша, сонымен қатар оқыту сапасын қамтамасыз ету шарттарын анықтайтын зерттеулерде оқу материалын меңгерудің формалары мен деңгейлерін анықтау. Зерттеудің эксперименталды базасы: Тәжірибе Шымкент қаласының орта мектеп базасында жүргізілді және зерттеу мәліметтерін апробациялауда сонда орындалды. Жұмыстың ғылыми жаңалығы: Жаратылыстану циклы пәндері бойынша мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамытуға бағытталған жобалық тапсырмалардың әдістемелік ерекшеліктері анықталды және орта мектептің физика курсында жобалау әдісін қолдану тәжірибелеріне талдау жасалынды. Жұмыстың практикалық құндылығы: Әдіскерлер, физика оқытушылары, мектеп директорлары, инспекторлар және т.б. білімді меңгеру деңгейін бағалау үшін жаңа, нақты, объективті және жеткілікті қолжетімді әдіс алады. Зерттеу нәтижелері физика бойынша білімнің күрделілігін, құндылығын және критериалды бағалаудың маңызын анықтау кезінде де қолданылуы мүмкін. Зерттеу нәтижелерін сынақтан өткізу. Зерттеудің негізгі қағидалары АӘИУ-да өткен халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдарының жинағында жарияланылған мақалаларда көрсетілді. Дипломның құрылымы мен мазмұны: Кіріспеден, үш бөлімнен, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Дипломда компьютермен 61 бетке терілген. Жұмыс 10 - кесте, 6 – суреттерден талапқа сай безендірілген. 1 ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ 1.1 Оқытудың жобалық технологиясы Қазіргі қоғамдағы әлемдегі әлеуметтік-экономикалық өзгерістерге байланысты өзгермелі еңбек жағдайларына тез бейімделе алатын, өзін-өзі тәрбиелеуге, өзін-өзі дамытуға қабілетті оңтайлы энергия шығындарымен жұмыс істей алатын белсенді, іскер адамдарға қажеттілік туындады. Қазіргі заманғы адамның ең маңызды қасиеттерінің бірі-белсенді ойлау белсенділігі, сыни ойлау, жаңа ізденістер, өз бетінше оқуға деген ықылас пен қабілет. Осылайша, білім беру адамның өзін-өзі дамытуға, өзін-өзі жетілдіруге, өзін-өзі жетілдіруге бағытталған тәуелсіздігі мен жауапкершілігін дамытуға ықпал ететін функцияға жүктеледі. Демек, мұғалімдерді қалай дұрыс белгілеу керек, дәстүрлі репродуктивті оқытуға бағытталған заманауи дидактикалық парадигманы оқытудың формалары мен әдістерінің өзгеруіне, оны дараландыруға, жаңа техникалық құралдар кешенін көбейтуге, оқытудың жаңа технологияларын кеңінен қолдануға байланысты ауыстыру қажет. Сонымен қатар, тәуелсіз жеке жұмыстың белсенді түрлеріне баса назар аударылады. Өзіндік жұмыс. Білім беру процесінің міндетті емес элементі ретінде көптеген заманауи білім беру технологияларымен (таңбалы-контекстік, белсенді, проблемалық оқыту және т.б.) бөлінеді, өйткені өзіндік оқу қызметі мектеп сабақтарындағы оқу ақпаратын қабылдаудағы олқылықтарды жоюға мүмкіндік береді; өзіндік жұмыс білім алушылардың қабілетін ашады, оқу уәждемесіне жәрдемдеседі; әрекеттердегі дербестік "репродукция" деңгейінен білім критерийлері ретінде "шеберлік" және "шығармашылық" деңгейіне көшуге мүмкіндік береді. Өзіндік жұмыс өз жұмысын ұйымдастыруға қатысты. Дағдылар мен іскерлікті дамытуға ықпал етеді. Бұл өз қызметін жоспарлау, өз мүмкіндіктерін шынайы қабылдау, ақпаратпен жұмыс істей білу, бұл ғылыми-техникалық ақпарат көлемінің қарқынды өсуіне және білімді тез жаңартуға байланысты аса маңызды. Сөздің тар мағынасында өзіндік жұмыс-оқушының белгілі бір тапсырмаларды өз бетінше орындауы, ол мектеп уақытында да, мектептен тыс уақытта да әртүрлі формада жүзеге асырылады: жазбаша, ауызша, жеке, топтық немесе фронтальды. Өз бетінше жұмыс оқушылардың танымдық іс-әрекетінің маңызды элементтерінің бірі болып табылады; жұмысқа қабілеттілікті ынталандырады, білімнің беріктігін арттырады. Сөздің кең мағынасында өзіндік жұмыс. Білім алушының білім беру қызметінің әмбебап тәсілі, ол білім сомасын игерумен ғана емес, адамның әлем мен өзін қабылдау және түсіну шекарасын кеңейтумен байланысты. Оқушының өзіндік жұмысын дұрыс ұйымдастырудың басты шарттары:: - өзіндік сабақтарды міндетті түрде жоспарлау; - оқу материалымен маңызды жұмыс; - сабақтардың жүйелілігі; - өзін-өзі бақылау. Ең маңыздысы педагогикалық жағдай жасау болып табылады, оларды сақтай отырып, дербес жұмыс неғұрлым жемісті және тиімді болуы мүмкін: 1) оқушыда оң мотивацияның болуы; 2) танымдық тапсырмаларды нақты қою және оларды орындау тәсілін түсіндіру; 3) оқытушының есеп беру нысандарын, жұмыс көлемін, тапсыру мерзімін анықтауы; 4) консультациялық көмек түрлерін және бағалау критерийлерін айқындау; 5) оқушылардың алған жаңа білімін тұлғалық құндылық ретінде сезінуі. Өзіндік жұмыс әрдайым оқытушы тарапынан шебер басшылық болған жағдайда оқу қызметінің тиімді түрі болып табылады. Білім алушының шығармашылық тұлғасын қалыптастыру педагогтың шығармашылық қызметімен тығыз байланыста жүзеге асырылады. Осыған байланысты оқушыларда оқытылатын фпәнге шығармашылық көзқарас қалыптастыру, білімді меңгеруге шығармашылық көзқарасты ынталандыру және бұл білімді өз бетінше жұмыс арқылы жүйелі түрде толықтыру өте маңызды [3,4]. Педагогтің міндеті-оқушының шығармашылық ойлауына қажетті бағыт беру, тиісті жағдайлар мен жағдайларды жасай отырып, шығармашылық ізденісті ынталандыру, жүйелі түрде зерттеуге, талдауға, жаңа мәселелерді шешудің өзіндік жолдарын іздестіруге түрткі беру. Дұрыс тұжырымдалған мақсаттар мен міндеттер шығармашылық ойлауды дамытуға ықпал етеді. Осыған байланысты жобалар әдісі көбірек назар аударады. 1.2 Жобалық әдіс тарихынан Жобалар әдісі әлемдік педагогикада түбегейлі жаңа емес. Жоба әдісі АҚШ-та өткен ғасырдың басында пайда болды. Ол сонымен қатар проблема әдісі деп аталды және американдық философ және ағартушы Дж.д. әзірлеген философия мен білім берудегі гуманистік бағыт идеяларымен байланысты болды. Дьюи, сондай-ақ оның шәкірті в.Х. Килпатрик. Дж. Дьюи оқушының мақсатты іс-әрекеті арқылы белсенді негізде оқытуды құруды ұсынды. Дәл осы жерде нақты өмірден алынған, бала үшін таныс және маңызды мәселе маңызды, оны шешу үшін алған білімдерін қолдану қажет. Мұғалім жаңа ақпарат көздерін ұсына алады, ал студенттер ойынды өз бетінше іздеу үшін дұрыс бағытта бағыттай алады, балалардың белгілі бір проблемаларға қызығушылығын оята алады, белгілі бір білімді игеруді көздейді және бір немесе бірнеше мәселелерді шешуді көздейтін Жобалық іс-шаралар арқылы алынған білімді практикалық қолдануды көрсете алады. Басқаша айтқанда, теориядан практикаға, оқытудың әр кезеңінде тиісті тепе-теңдікті сақтай отырып, академиялық білімді прагматикалық біліммен біріктіру. Студент білімді шынымен қажет деп қабылдауы үшін ол алдына қойып, ол үшін маңызды мәселені шешуі керек. Сыртқы нәтижені көруге, түсінуге, қолдануға болады. Ішкі нәтиже: қызмет тәжірибесінің, білім мен дағдылардың, құзыреттер мен құндылықтардың арақатынасы. Жоба қазақ педагогтарының назарын аударды. Жобалық оқыту идеялары Қазақстанда американдық педагогтардың әзірлемелерімен қатар пайда болды. Қазіргі уақытта Қазақстанда білім берудің өзіндік жоспары, ұлттық үлгісі қалыптасуда. Осыған орай, оқушының тұлғалық дамуына бағытталған жаңа оқыту технологиялары пайда болуда [4]. Бүгінде елімізде білім беру ошақтарында 50-ден астам педагогикалық технологияларды теориялық және ғылыми қолданбалы бағыт тұрғысынан жазылған зерттеулерді арқауы етіп, оларды оқыту үрдісін жетілдіру бағытында қолдану мәселелерімен отандық ғалымдар: Д.М.Жүсіпбалиева, Б.Ә.Әбдікәрімұлы, М.С.Мәлібекова, Г.Қ.Нұрғалиева, Қ.Қабдықайырұлы, Ж.А.Қараев, Ш.Т.Таубаева т.б. өз зерттеулерінде қарастырған, педагогикалық технологияларды пайдалану мүмкіндіктерін нақтылау қажеттілігін айқындай түсуде. Осындай жаңа технологиялардың бірі – жобалап оқыту технологиясы. Жобалау – «proicere» деген латын сөзі. Бұл сөз «жоспарлау, дайындау» сияқты мағынаны немесе жоспардың жүзеге асырылуын білдіреді. Жобалау технологиясы ХІХ ғасырдың 2-ші жартысында АҚШ ауылшаруашылығы мектептерінде пайда болған. Оның негізін қалаған психолог, педагог, философ Джон Дьюи. Дьюидің ілімін жалғастырушы профессор Уильям Херд Килпатриктің ойынша, балаларды өз жұмысының жемісін көруге ынталандыру арқылы үлкен өмірге дайындау – бұл технологияның негізі. "Өзіне көйлек тігіп киген бойжеткенді мысалға алайық. Егер ол кейін өзі киетін көйлегі үшін жанын аямай, ерінбей, аса қызығушылықпен көйлек үлгісін өзі ойлап тауып, өз бетімен өлшеп, пішіп, тігіп кисе – бұл мысал жобалау технологиясының нағыз типтік үлгісі" – деп тұжырымдайды Хилпатрик [5,6,7,8]. Егер көркем шығарманың дәйексөзі "педагогикалық" жеткіліксіз болса, проф. Е. Г. Сатаровтың " Еңбек мектебіндегі жобалар әдісі»: "Мысал үшін "Қатынас жолдары" кешенін құру тәжірибесін алайық. Әдетте бұл жағдайда практикалық мақсатты қондырғысы жоқ "практикалық" жұмыстар ұсынылады: паровозды картоннан немесе балшықтан дайындау, диаграммалар құрастыру, жолды бояу, экскурсиялар мен өлшеу, поездардың қирауы және пароходтардың өлімі туралы әңгімелер, бумен тәжірибе және т.б. жобалық әдісті қолдана отырып, біз барлық оқу материалын және оны пысықтаудың барлық нысандарын негізгі мәселеге - біздің ауданда жолдарды жақсарту жобасына бағындырамыз. Бұл жобаны жүзеге асыруға ата-аналар тартылады. Сыныпта жұмыс жоспары әзірленеді, шеткі жолдарды жақсартуға смета жасалады, қол еңбегі шеберханаларында қажетті құралдар дайындалады, мектепке жақын су үшін цементті ағындар салынады және т.б. Осы жобаны жүзеге асыру шеңберінде балалар география, экономика, көлік ісі, Физика (бу машинасы, электр қуаты, денелердің жүзу заңдары және т.б.), әлеуметтану (жұмысшылар, олардың бірлестіктері, капиталмен күрес), мәдениет тарихы (қатынас жолдарының эволюциясы), әдебиет (Абай жолы және т. б. әңгімелері) саласындағы әртүрлі фактілермен танысады. Негізгі айырмашылық, жоба әдісі бойынша кешенді тақырыпты педагог емес, оқушылар анықтайды және пысықтайды... Жобалық әдіс қоғамдық игіліктер үшін, демек, коммунистік қоғамның жаңа бастауларын құру кезінде қажетті жеке мүдделерді құрбан ете алатын белсенді, жігерлі, іскер азаматтарды тәрбиелеуі мүмкін". Жоба әдісі өзін көрсете алмауының бірнеше себептері бар: - жобалармен жұмыс істей алатын мұғалімдер болмады; - жобалық қызметтің әзірленген әдістемесінің болмауы; - "жоба әдісіне" шамадан тыс құмарлық оқытудың басқа әдістеріне нұқсан келтірді; - "жобалар әдісі" кешенді бағдарламалар идеяларымен сауатсыз біріктірілген"; - бағалар мен аттестаттар жойылды, ал бұрын болған жеке сынақтар әрбір орындалған тапсырма бойынша ұжымдық сынақтарға ауыстырылды. Еркін тәрбие идеясынан туған жоба әдісі біртіндеп " өзін-өзі ұстай " бастады және тәрбие әдістерінің құрылымына сәтті кірді. Бірақ оның мәні өзгеріссіз қалады-оқушылардың білімге деген қызығушылығын ояту және осы білімді мектеп қабырғасынан тыс нақты мәселелерді шешу үшін іс жүзінде қолдануға үйрету [9,10]. 1.3 Оқу жобаларының әдісі - xxi ғасырдың білім беру технологиясы Мен білемін, бұл маған не үшін қажет екенін және осы білімді қайда және қалай қолдана аламын, - міне, академиялық білім мен прагматикалық біліктер арасындағы ақылға қонымды тепе-теңдікті табуға ұмтылатын көптеген білім беру жүйелерін тартатын жобалар әдісін қазіргі түсінудің негізгі тезисі. Жоба әдісінің негізінде оқушылардың танымдық дағдыларын дамыту, өз білімдерін өздігінен құрастыра білу, ақпараттық кеңістікте бағдарлай білу, сыни ойлауды дамыту жатыр. Жоба әдісі оқушылардың жеке, жұптық, топтық қызметіне бағытталған, оны оқушылар белгілі бір уақыт аралығында орындайды. Бұл тәсіл оқытудың топтық (cooperative learning) тәсілімен үйлеседі. Жобалар әдісі бір жағынан әртүрлі әдістерді, оқыту құралдарын пайдалануды, ал екінші жағынан - ғылымның, техниканың, технологиялардың, шығармашылық салалардың түрлі салаларынан білімді, іскерлікті интеграциялауды көздейтін қандай да бір проблеманы шешуді көздейді. Орындалған жобалардың нәтижелері "сезілетін" болуы тиіс, яғни, егер бұл теориялық проблема болса, онда оның нақты шешімі, егер тәжірибелік - енгізуге дайын нақты нәтиже болса. Жоба әдісін қолдана білу-оқытушының жоғары біліктілігінің, оның оқыту мен дамытудың прогрессивті әдістемесінің көрсеткіші. Бұл технологиялар ең алдымен индустриядан кейінгі қоғамның адам өмірінің жылдам өзгеретін жағдайларына бейімделуді көздейтін XXI ғасырдың технологияларына бекер емес. Оқу жобаларының жіктелуі (Коллингс бойынша). Жоба әдісінің тағы бір әзірлеушісі американдық профессор Коллингс әлемдегі бірінші оқу жобаларын жіктеуді ұсынды. Ойын жобалары-әр түрлі ойындар, халық билері, драмалық қойылымдар және т. б. мақсаты-балалардың топтық қызметке қатысуы. Экскурсиялық жобалар-қоршаған табиғатпен және қоғамдық өмірмен байланысты мәселелерді мақсатты түрде зерттеу. Мақсаты - ауызша, жазбаша, вокалдық (ән), музыкалық (рояльдағы ойын) түрінде әңгімеден ләззат алу. Конструктивтік жобалар - нақты, пайдалы өнім жасау: үй қоянын жасау, мектеп театры мен т. б. үшін сахна салу [11]. 1.4 Жоба әдісін қолдануға қойылатын талаптар жүктеу/скачать 2,63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|