-тапсырма. Жұмбақтың шешімін табыңдар

Оқушылар осы тапсырмада өздерi жасырып тұрған заттың атын атамай, тек оның қасиеттерiн атайды. Мысалы, допты жасырып тұрған оқушы алдымен доптың түрiн, түсiн, қасиеттерiн суреттейдi. Қалған оқушылар жасырған балаға сұрақтар беру арқылы оның не зат екенiн табуға тырысады. Бұл жерде әр бала өзiндiк пiкiр айтып, жасырылған заттың жауабы не екенiн өзiнше тауып, оны дәлелдейдi. Бірінші сынып оқушыларының осындай тапсырмалар арқылы ауызша сөйлеу дағдылары ғана қалыптасып қоймай, сонымен қатар олардың логикалық ойлау қабiлеттерi, сабаққа қызығушылықтары артты. Тапсырманың бұл түрi әсіресе кіші жастағы оқушылардың өз пiкiрiн дәлелдеуге, басқа бiр оқушының не мұғалiмнiң көзқарасын құрметтеуге, сол көзқарасқа өзiнiкi дұрыс болса, қарсы шығу дағдыларын қалыптастырды.

Мысалы, сабақ үстiнде тапсырма төмендегiдей үлгіде өтті.

Алдымен тақтаға бір оқушы шығып, оқушыларға өзінің ойлап тұрғанын жасырады. Оқушылар мұндай тапсырмаларды алдын-ала күні бұрын дайындап келеді немесе сабақ үстінде мұғалімнің нұсқауымен орындайды.Мысалы,

• 
  Бірінші оқушы: Балалар мен сендерге бүгін бір жұмбақ жасырамын. Дүниеде ең қымбат нәрсе не?
  

• 
  Оның белгiлерiн айт,- деді сыныптағы қалған оқушылар.
  

• 
  Ол көзге көрiнбейдi, қолға iлiнбейдi, сатып алуға болмайды, жүрмейдi, күтiп те тұрмайды, білінбей жүреді.
  

• 
  Ол самал жел,- дедi Бекбосын Азат деген оқушы.
  

• 
  Жоқ, самал жел білінеді,соғады, ол найзағай,- дедi Манапов Айдар.
  
• 
  Жоқ,- дедi басқа бір оқушы, найзағай көрінеді ғой, ол емес.
  
• 
  Ендi не?- деп оған басқа сыныптағы жолдастары қарсы сұрақ қойды.
  
• 
  Ол бiлiм емес пе?, - деді оған басқа оқушы.
  
• 
  Неге олай ойладың?, - деді Меруерт.
  
• 
  Бiлiм көзге көрiнбейдi, қолға iлiнбейдi, сатып ала алмайсың. Менiң айтқаным дұрыс қой.
  
• 
  Жоқ.
  
• 
  Неге? Түсiндiрiп бершi. Бiлiмде жүрмейдi, көрінбейді, қолға ілінбейді ғой.
  
• 
  Ол емес.
  
• 
  Сонда ол не болды?
  
• 
  Ол-уақыт. Уақыт бiлiнбей жүредi, сенi күтiп тұрмайды ғой.