ҚОРЫТЫНДЫ Математикадан сабақтан тыс іс-әрекет процесінде жас оқушылардың логикалық ойлауының дамуын зерттеу барысында келесі негізгі тұжырымдар жасалды. Ойлау-бұл шындықтың жалпыланған және жанама көрінісімен сипатталатын жеке тұлғаның танымдық іс-әрекетінің процесі. Ауызша логикалық ойлау ойлауды дамытудың ең жоғары сатысы болып табылады. Ауызша логикалық (ауызша-логикалық) ойлау дегеніміз-бұл объектілердің, құбылыстардың немесе суреттердің өзімен емес, заттар мен құбылыстар туралы ұғымдармен айналысатын адамның ойлауының ең жоғары түрі. Ауызша-логикалық ойлау толығымен ішкі, ақыл-ой тұрғысынан жүреді. Логикалық ойлаудың негізгі операциялары-талдау, синтез, салыстыру, жалпылау, абстракция, нақтылау, жіктеу, жүйелеу. Кіші мектеп жасы-бұл шындыққа танымдық қатынасты, оқу іс-әрекетінің дағдыларын, ұйымдастырушылық және логикалық ойлауды қалыптастырудың сезімтал кезеңі.
Математикалық білім берудің басты мақсаты оқушыларды жалпы ойлау, логикалық тұжырымдама жасау қабілеттерін арттыру, қойылған міндеттерді түсініп, мағынасын ажырата білуге үйрету болып табылады. Әр адамға саралауды, айғақ пен болжамдарды ажырата білу, өз ойын жеткізе білу маңызды. Оқыту барысында оқушыларымызды еңбекқорлыққа, мақсатқа жетудегі табандылыққа, қиындыққа мойымауды, жігерлі болуға тәрбиелеуді көздейміз.
Осы айтылған қасиеттердің бәріне түрлі логикалық есептер шығару арқылы жетуге болады. Сол себептен дәстүрлі емес логикалық есептерді бастауыш сынып мұғалімдердің математика сабағында қолдануы қажетті деп ойлаймын.
Логикалық есептерді шығару барысында бастауыш сынып оқушыларының ойлау әдіс-айлаларының, шығармашылық қабілеттерінің, интеллект, білім деңгейлерінің өсуіне маңызы зор.
Бастауыш сыныпта орта буынға барғанда әрі қарай дамытуға болатын логикалық ойлау дағдыларын қалыптастыруымыз керек. Логикалық тапсырмаларды барлық сабақтарда қолдануға болады. Дегенмен, математика сабағында қолдануға болатын логикалық тапсырмалар алуан түрлі. Логикалық тапсырмаларды орындау барысында анализ, түжырымдама жасауды, пайымдау арқылы есеп шығаруды ұйренген оқушыға математика бағдарламасын меңгеру қиындыққа соқпайды.
Логикалық ойлау білген бала ойы да, ісі де нақты, жүйелі болып келеді. Әр әрекетін логикалық ойлау арқылы жүзеге асыра білген оқушы барлық пәндерден табысқа жетеді.
Ұсыныстар:
Логикалық ойлау қабілеттері жақсы дамыған оқушылардан топ құрып, тереңдетілген қосымша сабақтар өткізу;
Оқушы бойына логикалық қабілеттерін дамытып, олардың өшуіне жол бермеу, өмірден өз орнын табуға көмектесу;
Бастауыш мектепте математикадан сабақтан тыс іс-шаралар тиімді және мақсатқа жету үшін оған ықпал ететін психологиялық-педагогикалық жағдайлар жасау қажет. Оқушылармен сабақтан тыс уақытта олар үшін ең қолайлы және қызықты жұмыс түрлері дидактикалық математикалық ойындар, логикалық математикалық есептер, математикалық викториналар және математика тарихы туралы материалдар болады.
Эксперименттік жұмысты бастамас бұрын өткізілген бастауыш сынып оқушыларының логикалық ойлауының даму деңгейіне диагноз қою екі топтағы экспериментке қатысушылардың логикалық ойлауының даму деңгейі өте жақсы емес екенін көрсетті. Алайда, эксперименттік топпен математикадан тыс сабақтар бағдарламасын жүзеге асырғаннан кейін, ондағы жағдай едәуір жақсарды, ал бақылау тобында жағдай аздап өзгерді. Алынған нәтижелер дидактикалық математикалық ойын, логикалық математикалық есеп, математикалық викторина, математика тарихы туралы материал сияқты жұмыс түрлері мен әдістері қолданылған тәжірибелік-эксперименттік жұмыстың тиімділігінің жоғары дәрежесін көрсетеді. Осылайша, зерттеудің басында ұсынылған гипотеза расталды.