Духовные лидеры әбу Насыр Әл-Фараби

Жүсіп Баласағұни-көрнекті түркі ақыны және ойшылы. Жүсіп 1015-1016 жылдары Қарахан мемлекеті, Баласағұн қаласында дүниеге келген. На көзқарастары Жүсіп Баласағұн көрсетті наср Әл-Фараби, Фирдоуси және Авиценна.

Араб және парсы тілдерін жетік білген Баласағұни әр түрлі білім салаларында философиялық және ғылыми еңбектер оқыды. 54 жасында ақын өзінің «Құдатғу білігі» («Берекелі білім») кітабын жазып бітіріп, оны Каган Арсланға сыйға тартты, сол үшін оған «Хас Хаджиб» атағы берілді.

Араб және парсы тілдерін жетік меңгерген Баласағұн білімнің түрлі салалары бойынша философиялық және ғылыми еңбектерді зерттеген. 54 жасында ақын өзінің "Кудатгу Билиг" ("Благодатное знание") кітабын жазуды аяқтап, оны қаған Арсланға ұсынды, сол үшін "Хасс Хаджиб"атағына ие болды.

Многие тюркские народы считают «Кудатгу Билиг» истоком тюркской литературы мусульманской эпохи. Написанная в форме поэмы, эта книга является и этико-дидактическим и политико-философским трактатом. Сохранившиеся варианты текста хранятся в Вене, Каире и Намангане (Узбекистан). Мавзолей Жусупа Баласагуни был возведен в Кашгаре в XIX в., а его имя почитается среди всех тюркских народов.

Көптеген түркі халықтары «Құдатғу білігін» мұсылман дәуіріндегі түркі әдебиетінің қайнар көзі деп санайды. Өлең түрінде жазылған бұл кітап әрі этикалық-дидактикалық, әрі саяси-философиялық трактат. Мәтіннің сақталған нұсқалары Венада, Каирде және Наманганда (Өзбекстан) сақталған. Жүсіп Баласағұни кесенесі 19 ғасырда Қашқарияда бой көтеріп, оның есімі бүкіл түркі халықтарында құрметпен аталады.

Көптеген түркі халықтары "Құдатғу біліг" деп мұсылман дәуіріндегі түркі әдебиетінің бастауын санайды. Өлең түрінде жазылған бұл кітап этикалық-дидактикалық және саяси-философиялық трактат болып табылады. Сақталған мәтін нұсқалары Венада, Каирде және Наманганда (Өзбекстан) сақталған. Жүсіп Баласағұн кесенесі XIX ғасырда Қашқарда тұрғызылған, ал оның есімі барлық түркі халықтарының арасында кеңінен танымал.

• 
  Махмуд Кашгари – тюркский филолог и лексикограф, автор выдающегося труда «Диван лугат ат-тюрк». Родился в 1029 г. в столице государства Караханидов, г. Барсхане. По одной из версий, Махмуд Кашгари являлся внуком правителя Кашгара Мухаммада Бограхана. Возможно поэтому после смерти Мухаммада Махмуду пришлось отправиться в Мавераннахр, а затем в Багдад. Лишь спустя некоторое время ему удалось вернуться в Кашгар, где в 1083 г. он заканчивает свою работу над «Словарем тюркских наречий» - «Диван лугат ат-тюрк». Состоящий из трех томов и восьми книг, этот труд представляет собой энциклопедию, в которой автором собран обширный историко-культурный, лингвистический и этнографический материал. В этой книге Кашгари представил ключевые жанры тюркского фольклора – песни, эпосы, сказания, легенды, поговорки, изречения. Используя сравнительный метод и исторический подход, автор анализирует различия в языках и наречиях различных тюркских племен и народов. Важное значение имеет приведенная в книге самая старая тюркская карта мира. «Диван лугат ат-тюрк» Махмуда Кашгари был преподнесен в дар халифу аль-Муктади, и сегодня представляет исключительную ценность для историков, языковедов и литературоведов.