Физика-химиялық сіңіру—Топырақтың иондарды физика-химиялық немесе алмаса сіңіруі. Ерітінділер иондары топырақта көбінесе теріс зарядты коллоид бөлшектермен сіңіріледі. Мұнда қанша катион сіңірілсе сонша катион коллоид бөлшектерден ығыстырылады, алмасу эквивалентті қатынаста жүреді. Алмаса сіңіруді мынадай түрде бейнелеуге болады (сурет-1).
CaCl2
MgCl2
+ nNH4Cl + NaCl
(n-16)NH4Cl
Рис. 2. Схематическое изображение обменной сорбционной реакции
-Са2+, - Mg2+, - Na+, - NH4+
Топырақта сіңірілген күйде мына иондар болуы мүмкін: Ca, Mg, H, K, NH4. Топырақтың әрбір типіне өз алмасу катиондары тән. Сіңірілген негіздердің маңызы зор. Олардың құрамынан құрылым түзу, ауа қасиеттері, топырақ минералының бұзылу жылдамдығы, топырақ реакциясы т.б. байланысты.
3-тәжірибе.
Екі колбаға 20 г-нан қара топырақ саламыз. Бір колбаға 50 мл I H КСl ерітіндісін құямыз. Екі колбаны да 3 минут шайқаймыз. Таза колбаға сүземіз. Филтратта Са++ катионы барлығын анықтаймыз. Ол үшін фильтратқа NH4 (C2 PO4 ) құямыз, егер Ca+ болса ақ тұнба немесе ерітіндінің лайлануы байқалады. Нәтижесін түсіндір.
Химиялық сіңіру – бұл топырақтың ерітінділері аниондары және катиондарымен жаңа нашар еритін қосындылар түзуі.
Топырақта көбінесе Н2РО4 тұздары Са (РО 4) 2 түрінде сіңіріледі.
Фосфор қышқылының топырақпен қатты сіңірудің жағымсыз жағы фосфаттар өсімдіктер үшін сіңірімсіз болып қалады. Бірақ топырақтан жуылудан сақталады.
4 тәжірибе.
Қағаз сүзгілі воронкаға ұсатылған І мм ситодан өткізілген қара топырақ саламыз топырақ арқылы еппен тамшылатып 0,05 Н концентрациялы (NH4 )C2 O3 өткіземіз.
Фильтратта және воронкаға құйылатын ерітіндіде CO3 анионын анықтау. Ол үшін 10% Ва Сl2 ерітіндісін құямыз.
Достарыңызбен бөлісу: |
