Экономист (Жен)
жүктеу/скачать 1,44 Mb.
|
О у ралы «Топыра тану» п ніні университеттерге арнал ан ба да
- Бұл бет үшін навигация:
- ТОПЫРАҚ ҚҰНАРЛЫҒЫ ЖӘНЕ ТОПЫРАҚТАҒЫ ҚАРАШІРІК БАЛАНСЫ Жұмыс мақсаты
- Органикалық тыңайқыштардың қарашірік мөлшерін бірқалыпты ұстап тұру үшін қажет мөлшерін анықтау. Тапсырмаға түсініктеме.
| БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ:
1. Топырақтың органикалық заттары құрамына қандай қосылыстар енеді ? 2. Қарашіріктік заттарды топтарға бөлу оның құрамындағы қосылыстардың қандай қасиеттеріне негізделген ? 3. Қарашірік құрамындағы қандай топ заттарының топырақтың басты құнарлылық көрсеткіштерін жоғарылатуға ықпалы жоғары ? 4. Гумин қышқылын, фульво қышқылын топырақтан бөліп алып зерттеу қандай жолдармен жүргізіледі ? ТОПЫРАҚ ҚҰНАРЛЫҒЫ ЖӘНЕ ТОПЫРАҚТАҒЫ ҚАРАШІРІК БАЛАНСЫ Жұмыс мақсаты: Топырақ құнарлығындағы органикалық заттардың маңызын анықтау. Топырақтағы қарашірік балансын есептеу және оны қадағалаудың жолдарын қарастыру. Тапсырма: 1. Топырақ құнарлығы түрлерімен танысу және топырақ құнарлығын қалпына келтіру өндірісінің толық емес, қарапайым және кең ауқымды ұғымдарымен танысу. 2. Кестелерді қолдана отыра қарашірік балансын мына дақылдар үшін есептеп шығару бидай, жүгері және көп жылдық шөптер. 3. Органикалық тыңайқыштардың қарашірік мөлшерін бірқалыпты ұстап тұру үшін қажет мөлшерін анықтау. Тапсырмаға түсініктеме. Құнарлық – бұл топырақтың өсімдіктерді қалыпты жетілу үшін қоректік элементтер, су, жылу және қолайлы физико-химиялық ортамен қамтамасыз ету қасиеті. Құнарлық –топырақты тау жыныстарынан айыратын, айрықша сапалық қасиеті. Топырақ құнарлығы – табиғи топырақ түзілу процесінің нәтижесі, ал ауыл шаруашылығында өңдеу процесі. Топырақ құнарлығының факторлары мен жағдайларын айырады. Факторларға өсімдік қорегінің күлдік элементтері азот, су, ауа, жылу, өсу және жетілу факторлары жатады. Жағдайлары – қасиеттер мен режимдер жиынтығы олардың күрделі қарым қатынасы өсімдіктің факторлармен қамтамасыз етілу мүмкіншілігінен тұрады. Құнарлық деңгейіне тәуелді болатын басты өлшемдер топырақ режимінің нақты көрсеткіштері: температуралық, ауа, су, қоректік, физико-химиялық, биохимиялық, тұз және тотығу-тотықсыздану. Құнарлықтың мынадай түрлерін айырады: табиғи құнарлық және жасанды құнарлық, тиімді немесе экономикалық құнарлық потенциальды құнарлық деген де ұғым бар. Топырақ құнарлығын қалыптастыру кезінде құнарлық бастапқы деңгейден төмен болса толық емес деп аталынады. Топырақ құнарлығын қалыптастыру кезінде бастапқы деңгейге теңелсе ол қарапайым деп аталынады. Топырақ құнарлығының бастапқы деңгейден жоғарылауы кең ауқымды қалыптастыру деп аталады. Мәдени топырақ түзілу процесінің дамуы адам әрекетінің саналы мақсатты бағытталған жағдайында жүрсе, онда жақсарып құнарлығы артады. Бұл принциптің бұзылуы топырақ құнарлығының жойылуына әкеліп соғуы мүмкін ( эрозияның дамуы, тұздану процесі, гумустың жоғалуы және т.б.). Топырақты тиімді пайдаланудың бастапқы міндеті –топырақ құнарлығын қең ауқымды қалыптастыруды қамтамасыз ету, яғни тиімді және потенциалды құнарлықтың біруақытта артуы. Қарашірік балансын есептеу мына формуламен шығарылады. Б = А * Q - 20 У*Н Мұнда: Б – қарашірік балансы, кг/га А – тамырлар және басқа қалдықтар, ц/га Q – изо қарашіріктік коэффициент У – негізгі өнім, ц/га Н – негізгі өнімнің 1 ц-мен шығарылатын азот 20 – топырақтан карашіріктің шығындалуын ескеретін коэффициент. 14-кесте – Қарашірік балансын есептеу үшін бастапқы мәліметтер
15-кесте – Қарашірік балансын есептеу үшін анықтамалық көрсеткіштер
Изоқарашіріктік коэффициент: өсімдік қалдықтары үшін-18; көң үшін-30; сабан үшін-18. Органикалық тыңайткыштардың ендірілу нормасын мына формуламен анықтайды: О = БП /75 Бұнда: О – егістік айналымындағы көңнің ендіру нормасы. Б – қарашірік балансы кг/га П – егістік айналымдағы танаптар саны - көңдегі құрғақ зат құрамын ескеретін коэффициент және Изоқарашіріктік коэффициент. Болжамдағы қарашірік балансын мына формуламен есептейді. Бп = А* Q + 75 * О – 20 Уп * Н мұндағы: Бп – болжамдағы қарашірік балансы, кг/га Уп – болжамдағы өнім, ц/га О – егістік айналымының әр танабына шаққандағы органикалық тыңайтқыш нормасы, т/га жүктеу/скачать 1,44 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||