Әлеуметтану -
|
Әлеуметтік топтар арасындағы өзара байланыс, өзараықпалдастық, өзараәрекеттің жалпы заңдылықтары туралы ғылым
|
Макроәлеуметтанудың пәнi:
|
Қоғамды тұтастық ретінде қарастыру
|
Микроәлеуметтанудың пәнi:
|
Шағын топтардағы әлеуметтiк құбылыстар мен процестер
|
«Социология» терминiн ғылымға енгізген:
|
О.Конт
|
Әлеуметтанудың пәнi:
|
Қоғамдағы әлеуметтiк құбылыстар мен процестер
|
Әлеуметтанудың алғашқы арнайы еңбегi :
|
О.Конттың «Позитивтiк философия курсы»
|
Әлеуметтануда биологиялық (органикалық) бағыттың негiзiн қалаушы
|
Г. Спенсер
|
«Үш кезең» заңын ұсынған әлеуметтанушы
|
О.Конт
|
Әлеуметтанудағы позитивизмнің негізін қалаушы әлеуметтанушы
|
О.Конт
|
О.Конт бойынша, әлеуметтану нені зерттейді
|
Әлеуметтiк статиканы және әлеуметтiк динамиканы
|
Индустриялық қоғамның негізгі белгісі:
|
Өндірістік саланың дамуы, дайын өнім экспортының өсуі
|
«Өзін-өзі өлтіру: социологиялық этюд» еңбегінің авторы
|
Э.Дюркгейм
|
“Әлеуметтiк дарвинизм” деп аталатын әлеуметтанудағы бағытты негiздеген
|
Г. Спенсер
|
«Дисфункция» ұғымын енгізген:
|
Роберт Мертон
|
Зиґмунд Фрейді ілімі:
|
Психоталдау
|
«Бейсаналық» ұғымын пайдаланған
|
Фрейд
|
Символдық интеракция (өзараықпал) теориясының авторы
|
Дж.Г.Мид
|
Қоғамның ең iрi әлеуметтiк ұйымы болып саналады
|
Мемлекет
|
Әлеуметтiк статика және әлеуметтiк динамика туралы iлiмдi қалыптастырған
|
О.Конт
|
«Бюрократия», «идеалды (мінсіз) тип» тұжырымдамасының авторы
|
М.Вебер
|
О.Конт бойынша, қоғамды құрушы бiрлiк
|
Отбасы
|
«Айқын және латентті (жасырын) функциялар» ұғымын енгізген
|
Роберт Мертон
|
Маркс іліміне сәйкес қоғамдық-экономикалық формациялар саны
|
Бес
|
«Айнадағы мен» теориясының авторы
|
Ч.Кули
|
Қоғам дамуындағы теологиялық, метафизикалық және позитивтік үш кезеңді көрсетті
|
О.Конт
|
Меншік пен беделден басқа М.Вебер ұсынған әлеуметтік стратификацияның критерийі
|
Билік
|
Әлеуметтануға «аномия» ұғымын енгізген ғалым
|
Э.Дюркгейм
|
Ашық қоғамға жатпайды
|
Касталық
|
Э.Дюркгейм бойынша өзін-өзі өлтіру типтері
|
Аномиялық, альтруистік, эгоистік
|
Қоғамда қалыптасып, реттеліп отыратын ережелердің жиынтығы
|
Әлеуметтік нормалар
|
Мидтің пікірінше, адамның тұлғаға айналу процесінің алғашқы сатысы
|
Имитация
|
Қоғамның ішкі құрамы, оның элементтерінің жиынтығы мен олардың арасындағы саналуан байланыстар-
|
Әлеуметтік құрылым
|
Әлеуметтануда жаңа институттардың пайда болу, даму процесі
|
Институттану
|
Дін институтының элементтері
|
Мешіт, шіркеу
|
Отбасының қоғамдағы ең басты функциясы
|
Репродуктивтілік (ұдайы өндіріс)
|
Т. Парсонс қай бағыттың негізін салған
|
Құрылымдық функциялық
|
Діни әлеуметтік институттардың символы
|
Ай, крест
|
Нуклеарлы отбасы дегеніміз
|
Бір немесе екі ұрпақтан ғана тұратын шағын отбасы
|
Моногамия дегеніміз –
|
Бір некеден тұрады
|
Полигамия дегеніміз
|
Көп некеден тұрады
|
Полигиния дегеніміз
|
Бір еркектің көп әйелмен некелесуі
|
Полиандрия дегеніміз
|
Бір әйелдің көп еркекпен некелесуі
|
Экзогамия дегеніміз
|
Басқа (сыртқы) топтың адамымен некелесу
|
Эндогамия дегеніміз –
|
Тек өз (ішкі) тобының адамымен некелесу
|
Патрилокальды отбасы дегеніміз -
|
Жаңа үйленгендер күйеуінің ата-анасының үйінде тұруы
|
Матрилокальды отбасы дегеніміз -
|
Жаңа үйленгендер әйелінің ата-анасының үйінде тұруы
|
Неолокальды отбасы дегеніміз -
|
Ата-анасынан бөлек тұруы
|
Патриархаттық отбасы дегеніміз -
|
Отбасында ер азаматтың билік жүргізуі
|
Матриархаттық отбасы дегеніміз -
|
Отбасында әйелдің билік жүргізуі
|
Эгалитарлы отбасы дегеніміз -
|
Ері мен әйелінің тең билікке ие болу
|
Қоғамның этникалық құрылымын зерттейтін ғылым
|
Этноәлеуметтану
|
Метаэтнос дегеніміз-
|
Ұлттың ең үлкен топ бірлігі
|
Этногенез ұғымын ғылымға енгізген ғалым
|
Л.Н.Гумилев
|
Миграция дегеніміз -
|
Қоныс аудару
|
Полиэтникалық терминінің мәні
|
Көп ұлтты
|
Әлеуметтанулық зерттеу бағдарламасын жасау неден басталады
|
Өзекті мәселені анықтаудан
|
Ұзақ мерзім бойы, бірақ үзіліспен жүргізілетін зерттеу түрі:
|
Лонгитюдті
|
Әлеуметтану ғылымында сұрауға алынған адам
|
Респондент
|
Шағын топтардағы тұлғааралық қатынастардың ерекшелігін зерттеуге арналған Дж.Морено негізін қалаған зерттеу әдісі
|
Социометрия
|
Әлеуметтануда интервьюер дегеніміз
|
Сұхбат жүргізуші
|
Алынған жауаптардың шынайлығын тексеруші сұрақ
|
Бақылау сұрағы
|
Сұрақтың жауап нұсқасы көрсетілмесе, ол
|
Ашық сұрақ
|
Социологиялық зерттеуде ақпарат көзі болып табылатын адам
|
Респондент
|
Әлеуметтанулық зерттеу бағдарламасы мына бөлімдерден тұрады
|
Әдіснамалық (методологиялық) және әдістемелік
|
Бұрын соңды зерттелмеген мәселені зерделеу үшін және зерттеу құралдарын апробациялау мақсатында жүргізілетін зерттеу түрі:
|
Пилотажды
|
Қайтадан іріктеуді қажет етпейтін, яғни объектісі өзгермейтін қайталанбалы зерттеудің түрі
|
Панелді
|
Социометрия әдісінің негізін қалаған
|
Дж. Морено
|
Фокус-топтар әдісін ең алғаш рет қолданған ғалым:
|
Р.Мертон
|
Әлеуметтанудағы іріктеу әдісі қолданылмайтын зерттеулер
|
Халық санағы және референдум
|
Табиғи жағдайда бақылау
|
Далалық
|
Анкеталау дегенiмiз
|
Зерттеу барысында анкета толтыру арқылы мәлімет жинау
|
Қоғаммен қалыпты арақатынас ұстауға тырысатын шіркеу (мешіт) мен секта аралығындағы діни құрылым
|
Деноминация
|
«Секуляризация» дегеніміз
|
Діннің қоғамға ықпалының бәсеңдеуі
|
Басқалардың өмір сүру үлгісіне, мінез-құлқына, сезіміне, салтына, көзқарасына деген шыдамдылық
|
Толеранттылық
|
Әлемдік діндерді атаңыз
|
Буддизм, христиан, ислам
|
Дінді саяси мақсатта құрал ретінде пайдалануды көздейтін шектен тыс көзқарас пен әрекет
|
Экстремизм
|
Тұлға ұғымының анықтамасы:
|
Жеке адамның дамуының нәтижесі, әлеуметтік сапалардың толығымен көрінуі
|
Жеке адамның рөлдік теориясының негізгі өкілдерінің бірі:
|
Дж.Мид
|
З.Фрейд “Ол” (Ид) элементінің сипаттамасы
|
Бейсаналық
|
Дюркгейм бойынша суицидтің мына түрінде жеке адам мен қоғам арасындағы әлеуметтік байланыстардың үзілуі, индивидуализмнің (жекешеліктің) күшеюі орын алады
|
Эгоистік
|
Вебердің көзқарасы бойынша, тұлғаның аффективті іс-әрекеті
|
Эмоцияға негізделінетін іс-әрекет
|
Статусына байланысты жеке адамның берілген әлеуметтік топта, қоғамда алатын нақты орны, позициясы
|
Әлеуметтік мәртебе
|
Тұлғаның делинквентті мінез-құлқы
|
Қылмыстық іс әрекет
|
Адамның тұлғаға айналу процесі
|
Әлеуметтену
|
Индивид ұғымының мәні
|
Адамзаттың нақты өкілі
|
Тұлғаның психоталдау концепциясының өкілі:
|
З.Фрейд
|
Ірі меншік иелері – қаржы және өнеркәсіп магнаттары, жоғары билік элиталары – мемлекет президенттері, премьер-министрлер, министрлер жатқызылатын тап
|
Жоғарғы
|
Ғалымдар, жазушылар, суретшілер, діни қызметкерлер, оқытушылар, дәрігерлер, заңгерлер, орта және шағын кәсіп иелері, маманданған жұмысшылар, т.б. жатқызылатын тап
|
Орта
|
Билік, табыс, дәреже және білім –
|
Қазіргі қоғамдағы әлеуметтік стратификацияның критерийлері
|
“Страта” ұғымы әлеуметтануға қай ғылымнан келді
|
Геологиядан
|
Ашық стратификациялық жүйеге жатады
|
Таптық
|
Жартылай ашық стратификациялық жүйеге жатады
|
Сословиелік
|
Бір әлеуметтік стратадан екіншісіне ауысу әлеуметтануда аталады
|
Вертикалды мобилдік
|
Әлеуметтік статустың өзгеру процесі
|
Әлеуметтік мобилдік
|
П. Сорокиннің ғылымға енгізген түсінігі
|
Әлеуметтік мобилдік
|
Қызметтен босатылу мобилдіктің қай түріне жатады
|
Төмендеу
|
Дәстүрлі үнді қоғамында болған:
|
Касталық жүйе
|
Биліктің анық белгіленген иерархиясы, қалыптастырылған ережелер
|
Бюрократия
|
Басқару саласындағы негізгі рөлдер
|
Басқарушы және атқарушы рөлдері
|
Адам қажеттілігінің негізгі бес деңгейі көрсетілген теория
|
А.Маслоудың теориясы
|
«Х», «У» теорияларын ұсынған:
|
Д.Мак-Грегор
|
Қажеттіліктер пирамидасын жасаған кім
|
А. Маслоу
|
Бюрократия дегеніміз
|
Қатаң иерархияға негізделген ресми лауазымдар жүйесі
|
Мәдениет әлеуметтануының зерттеу объектiсi -
|
Қоғам мен адамның мәдени саладағы арақатынасы
|
“Культура” деген термин ежелде мынадай мағына берген:
|
Жердi өңдеу
|
Технофобия деген -
|
Техника мен технологиядан қорқу
|
Қоғамдағы ресми мәдениетті мойындамау
|
Контрмәдениет
|
Эмо, гот-
|
Жастар субмәдениетi
|
Контрмәдениет дегеніміз
|
Ресми мәдениетке қайшы мәдениет
|
Саяси әлеуметтену деген
|
Индивидтiң саясат субъектiсi ретiнде қалыптасуы
|
Модернизация ұғымы нені білдіреді
|
Жетілдірілген, қазіргі талаптарға сай
|
Бұқаралық мәдениет
|
Діни және таптық ерекшеліктеріне тәуелсіз көптеген адамдар тобына арналған мәдениет формасы
|
Этноцентризм-
|
Басқа мәдениетті тек өз мәдениеті тұрғысынан бағалау
|
Мәдени релятивизм-
|
Басқа мәдениетті сол мәдениеттің құндылықтары тұрғысынан бағалау
|
Қоғамда қалыптасқан нормаларға сәйкес келмейтін мінез-құлықты белгілейтін ұғым
|
Девиантты
|
«Аномия» термині француз тілінен аударғанда (Э. Дюркгейм)
|
Ауытқыған әрекет
|
Жыныс бойынша иерархиялық бөліну стратификацияның қай түріне жатады
|
Гендерлік
|
Кез–келген стратификация жүйелерінің негізі
|
теңсіздік
|
Әлеуметтануда страта категориясына синоним ұғым ретінде қолданылады
|
Қабат
|
Консенсус дегеніміз
|
Көзқарас мүдделердің бірдей болып, келісімге келуі
|
Мобилділіктің екі түрін атаңыз
|
Көлденең және тігінен
|
Диаспора ұғымы
|
Халықтың бір бөлігінің басқа мемлекетте шоғырланып өмір сүруі
|
Э.Дюркгейм бойынша діннің негізгі қызметін атаңыз
|
Біріктіруші
|
Туа берілетін мәртебеге мысал бола алады
|
нәсіл
|
Қол жеткізген мәртебе
|
Білімі, мансабы
|
Референтті топ
|
Индивид үшін үлгі болатын топ
|
Пауперизация
|
Халықтың жаппай кедейленуі
|
Инкультурация
|
Индивидтің мәдениетті бойына сіңіру процесі
|
Экономикалық адамның сипаты
|
Ақпараттандырылған, рационалды, эгоист
|
Д.Белл бойынша қоғамның даму сатылары:
|
Индустриалдыққа дейін, индустриалдық, постиндустриалдық
|
Қоғамның әлеуметтік құрылымын зерттейтін екі ірі теория :
|
Әлеуметтік стратификация және мобильділік
|
Мына анықтаманың авторы : “Отбасы – бұл адамдардың бастапқы бірігу формасы, ал одан кең ұйымдар пайда болады”
|
О.Конт
|
Қалалардың, қала тұрғындарының өсуiнiң әлеуметтiк процесi , олардың қоғам дамуындағы ролiнiң артуы :
|
урбанизация
|
Панасыздар мен қаңғыбастар, мәдени деңгейде азғындап кеткен адамдар мына топқа жатады:
|
андертапқа
|
Маркстiк теория бойынша әлеуметтiк құрылымның өзегi:
|
таптар
|
Бiр ер адамның бiр әйел адаммен некесi бұл-
|
моногамия
|
Көлденең мобильділіктің мысалы:
|
Қызметкердің жұмыс орнын (мекемесін) ауыстыруы
|
Жасанды жолмен жасалған бақылаудың түрі:
|
эксперимент
|
Әлеуметтiк статус дегенiмiз-
|
әлеуметтiк жүйедегi индивидтiң нақты орны, позициясы
|
Әлеуметтiк стратификация дегенiмiз-бұл:
|
әлеуметтiк теңсiздiктiң формаларын анықтайтын ұғым
|
Әлеуметтiк жүйенiң шеңберiнде адамдардың тәртiбi былай анықталады:
|
Статус және әлеуметтiк рольдер
|
Әйел мен ер адам арасындағы қатынастарды (бір-біріне деген міндет, жауапкершілік) заңды түрде реттеп, санкциялап отыратын әлеуметтік институт
|
отбасы
|
Тобырдың белгілерін атаңыз
|
Иланушылық, анонимділік, кенеттілік, мығымдылық
|
Әлеуметтiк мобильдiлiк дегенiмiз-
|
Жеке адамның немесе топтың әлеуметтiк мәртебесiнiң өзгеруi
|
Г. Спенсер әлеуметтік институттардың қандай түрлерін белгіледі?
|
Туыстық, экономикалық және реттеуші институттары
|
Белгілі бір статусқа сәйкес келетін рөлдердің жиынтығы:
|
Рөлдік жүйе
|
П.А. Сорокин мына тұжырымдамалардың авторы болып саналады:
|
әлеуметтiк стратификация мен мобилдiлiк
|
Қоғам дегенiмiз -
|
қоғам – өз қажеттiлiктерiн қанағаттандыру мақсатында адамдардың тарихи формаларымен бiрiккен, өзара байланыстары мен өзара әрекеттерi туындайтын адамдар жиынтығын айтады
|
Рөлдік күту дегеніміз :
|
Белгілі бір әлеуметтік рөл шеңберінен күтілетін іс-әрекет
|
Әлеуметтiк өзара әрекет пен қатынастың алғашқы агентi :
|
тұлға
|
Дiн әлеуметтануының зерттеу объектісі:
|
әлеуметтiк жүйедегi жалпы дiндi,оның iшкi құрылымдарын, ондағы болып жатқан процестер
|
Хиппи, панктер, рокерлер бұл:
|
Жастар субмәдениетi
|
Дж. Г. Мидтің пікірінше баланың қоршаған орта әрекеттерінің имитациясы қандай тәсілі болып табылады?
|
Ойын
|
Әлеуметтануда құрылымдық функционализм бағытының өкілдері
|
Т. Парсонс, Р. Мертон
|
Француз әлеуметтануының өкiлi:
|
Э.Дюркгейм
|
Барлық әлеуметтік институттардың басты қызметі болып табылады:
|
Қоғамдық қажеттіліктерді қанағаттандыру
|
Батыс әлеуметтанушыларының айтуы бойынша, қоғамның тұрақтылығын қамтамасыз ететiн таптар:
|
орта
|
Тұлғаның өз күшiмен пайда болатын мәртебе :
|
қол жеткен
|
Этнос бұл:
|
әлеуметтiк қауымдастық
|
Ұлт ұғымының анықтамасы:
|
Территорияның тұтастығымен, тiлiмен, экономикалық өмiрiмен, салт-дәстүрiмен, ортақ психологиялық қасиеттерiмен байланысқан адамдар жиынтығы
|
Рухани мәселелерді шешу мына әлеуметтік институтқа тән :
|
дін
|
"Постиндустриалды қоғам" теориясының авторы:
|
Д.Белл
|
Қоғамның репродуктивті функциясын жүзеге асыратын институты :
|
Отбасы институты
|
Сауалнамадағы ашық сұрақтар дегенiмiз :
|
жауабын өзiң жазатын сұрақ
|
Қай елде касталық жүйе болған:
|
Үндiстан
|
«Адам.Өркениет.Қоғам» еңбегiнiң авторы:
|
П.А.Сорокин
|
Нуклеарлық отбасы бұл-
|
Екi ұрпақтан (ата-аналарымен балаларынан) тұратын отбасы
|
П.А.Сорокин бойынша әлеуметтiк стратификацияның үш типi :
|
Экономикалық, саяси, кәсiби
|
Ескі нормалар мен құндылықтардың орнына жаңа нормалар мен құндылықтарды қабылдау процесі :
|
Қайта әлеуметтену
|
“Капитал” еңбегiнiң авторы:
|
К. Маркс
|
П.Сорокин бойынша стратификация формаларының саны:
|
үш
|
Қоғамның революциялық жолмен дамуын жақтаған ғалым:
|
К. Маркс
|
К. Маркс пiкiрi бойынша, қоғам базисi:
|
Экономика
|
Индустриалдыққа дейінгі қоғамда салтанат құрған әлеуметтік институт
|
Отбасы
|
Индустриалды қоғамда салтанат құрған әлеуметтік институт
|
Экономика
|
Респонденттерді таңдау әдісі
|
Іріктеу
|
Бiр формацияны басқа формациядан ажырататын ерекшелiк (К. Маркс бойынша):
|
өндiрiс тәсiлi
|
Бірнеше әйелге үйлену – бұл:
|
полигиния
|
Жоғары интеллектуалдылық, ерекше қабілеттер мен дарындылық, жоғары ынталық келесідей қасиеттер ретінде бағаланады:
|
Мәдени мақұлданатын ауытқулар
|
Әлеуметтік шиеленістің шырқау шегіне жетуі:
|
кульминация
|
Бір адамдағы барлық статустардың жиынтығы бұл:
|
Статустар жиынтығы
|
Тұлғаның қалыптасу процесі, сана мен мінез-құлықтың әлеуметтік маңызды сипаттамаларын бойға сіңіру:
|
Әлеуметтендіру
|
Әлеуметтануда әлеуметендірудің қандай екі түрі бөлініп қарастырылады?
|
Алғашқы және екінші реттік
|
Отбасы және достар тобы қай әлеуметтік топтың мысалы болады?
|
Бірінші реттік тобының
|
Бұл қоғамды басқаша «ақпараттық қоғам» деп атайды
|
постиндустриалды
|
Эксперттік сұрау бұл:
|
Белгілі бір әрекет ету саласында білікті маман болып табылатын адамдардың респондент ретінде көрініс табуы
|
Институционализация – бұл
|
әлеуметтік нормалардың бекітілу процесі
|
Әлеуметтiк жүйе дегенiмiз-
|
әртүрлi қоғамдық сфералар жүйесi
|
Э. Дюркгейм ынтымақтастықтың қандай түрлерін белгіледі?
|
Механикалық және органикалық
|
Дәстүрлі қоғам сипатына не жатпайды :
|
мобилділік
|
Ашық қоғамға жатпайды:
|
касталық
|
Әлеуметтік институт дегеніміз-
|
Қоғамдағы адамдардың қажеттіліктерін қанағаттандыратын мекемелер
|
Құндылықтар дегеніміз-
|
Барлық адамдар жетуге тырысатын жалпымен қабылданған сенімдер
|
Дәстүрлі қоғамда статус қалай анықталады
|
Мұрагерлік арқылы
|
Анкетаның сапасын тексеру мақсатында жүргізілетін зерттеу
|
пилотажды
|
Кинотеатрдағы көрермендер мен аэропорттағы жолаушылар әлеуметтік жиынтықтың қай түріне жатады?
|
агрегаттарға
|
«Протестанттық этика және капитализм рухы» еңбегiнiң авторы:
|
М.Вебер
|
Экономикалық стратификация мынадай критерилермен түсiндiрiледi:
|
Табыс мөлшерi, өмiрде қол жеткiзген деңгейi және жеке меншiктерiнiң масштабымен
|
Әлеуметтануда Чикаголық мектебінің өкілдері
|
Р. Парк, Э. Берджесс
|
«Әлеуметтік шиеленіс» терминін алғаш рет ғылымға енгізген
|
Г.Зиммель
|
Рөлдік мінез- құлық дегеніміз не:
|
Белгілі бір әлеуметтік рөл шеңберінде жасалатын нақты іс әрекет
|
М.Вебер саяси социологияға қандай терминді енгізді
|
легитимдік
|
"Гемайншафт" және "гезельшафт" ұғымына кім сүйенген
|
Ф.Теннис
|
Белгілі бір топтың ішінде ғана некеге тұруды реттейтін талаптардың жүйесі
|
эндогамия
|
