«Ерекше элиталық контроллерлер»- бұл, вирустық бақылаудың жоғары дәрежесіне қол жеткізген және кейбір жағдайларда зарарсыздандыратын иммунитетке ие пациенттердің гетерогенді тобы.
Инфекцияны алғаш жұқтырған кезінде Элиталық Контроллерлерге өте аз зерттеулер жүргізілді. Дегенмен, көбінесе созылмалы прогрессорларда (СП) байқалатын виремияның жоғары деңгейі бұл пациенттердің көпшілігінде ешқашан дамымайтын сияқты және жұқпаланғаннан кейін көп ұзамай вирустың репликациясы бақыланады.
Бақылау механизмі белгісіз, бірақ АИТВ-ға тән CD8 + Т жасушаларының тез таралуына байланысты болуы мүмкін.
Бір Элиталық Контроллерлерде табиғи киллер жасушалар инфекцияның бастапқы кезінде вирустың репликациясын тиімді тежейтіні анықталды, бірақ бұл ерте бақылаудың жалпы механизмі екенін растау үшін қосымша зерттеулер қажет.
25 жылдан астам уақыт бойы АИТВ-инфекциясы диагнозы қойылған (1988 - 1992 жж.), АРТ қабылдамағанына қарамастан аурудың клиникалық өршу белгілері болмаған үш Ерекше Элиталық Контроллерлерде төмендегі факторлар анықталды:
-репликациялық-құзыретті вирустары жоқ (<0,025 IUPM) жалпы АИТВ-1 ДНҚ-ның төмен деңгейі (<20 көшірме/CD4 + жасуша-106), бұл осы вирустардағы ақаулы геномдардың жоғары деңгейіне сәйкес келеді
-АИТВ-1-ге тән күшті жасушалық иммундық жауап және жоғары полифункционалдылық индексі (> 0,50).
-Ерекше Элиталық Контроллерлерде қабыну деңгейі АИТВ-1 теріс донорларымен ұқсас болды.
-вирустық эволюцияның болмауы және env геніндегі генетикалық әртүрлілік (
<0.01 s/n) басқа ЭК-ге қарағанда 8 есе аз
Гипотеза: инфекцияның бастапқы кезіндегі төмен фитнес негізін қалаушы вирустың штаммынан туындауы мүмкін немесе, керісінше, туа біткен иммундық реакциялар мұндай вирусты алып тастады. Қожайынның генетикалық факторлары, соның ішінде HLA функциясымен байланысты және жасушалық-адаптивті иммундық жауаптар АИТВ инфекциясының клиникалық тұрғыдан әдеттен тыс прогрессивті емес ағымына ықпал еткен болуы мүмкін.
