Эмбриология
жүктеу/скачать 74,12 Mb. Pdf көрінісі
|
Афанасьев Гистология
| 457
1 4 .9 -сур ет. Шеткері синустың (а) және постқылтамырлық венуланың (б) фрагменттерімен бірге берілген лимфа түйінінің қүрылысы және қанменен қамтамасыз етілуі (Ю. И. Афанасьев бойынша): 1 — дәнекер тіннен құралған кап сула; 2 — трабекула; 3 — әкелуші лимфа тамырлары; 4 — шеткері (капсула асты) синус; 5 — синус айналасында орналасқан ретикулярлық жасушалар (жағалаулық жасушалар); 6 — түйінше айналасының синусы; 7 — милық синустар; 8 — лимфа түйінінің қақпасы; 9 — әкетуші лимфа тамырлары; 10 — ретикулярлық жасуша лар; 11 — лимфоидты түйіншелер; 12 — милық созындылар; 13 — ретикулярлық талшықтар; 14 — лимфа түйінініңартериясы; 15— лимфа түйінініңкөктамыры; 16 — трабекулярлық артерия; 17 — милық созындылардың артериялары; 18 — жоғарғы беткейлік және 18а — терең гемоқылтамырлар торы; 19 — милық созындылардың көктамырлары; 20 — трабекулярлық көктамыр; 21 — синустардағы макрофаг- тар; 22 — лимфоциттер және плазматикалық жасушалар; 23 — эндотелий; 24 — эндотелийлік жасушалардың араларындағы саңылаулар; 25 — саңылауға еніп жатқан лимфоцит; 26 — базальды мембрана; 27 — паракортикалды аймақ 458 14-Тарау. Қан жасау (тузу) және иммундық қорғау жүйесі Кұрылысы. Лимфа түйіндерінің санынын көптігіне және мүшенін кұры- лысының көптүрлігігіне карамастан, онын кұралуының жалпы принциптері бар. Түйін сыртынан дәнекер тіннен күралған капсуламен капталады, ол какпа маңында біршама калындай түседі. Капсулада коллагенді талшыктар мол, ал эластикалык талшыктар аз болады. Оның кұрамында дәнекер тіндік элементтерден баска, какпа маңында, әсіресе, дененің төменгі бөлігінін түйіндерінде, негізінен жазык бұлшык ет жасушаларының жеке шоғырлары орналасады. Капсуладан түйіннін ішіне карай, шамамен бірдей аракашыктарда орналаскан, дәнекер тіннен тұратын жұка тоскауылдар немесе трабекулалар шығып, түйіннің терен аймактарында бір-бірімен косылыстар түзейді. Біріге келе, олар мүшенін кесіндісінде онын шамамен барлык көлемінің 1/4 алып жатады. Капсула мен трабекуланың арасындағы кеңістікте ретикулярлык тін орныккан, оның тұзактарында дифференцировка деңгейі әр түрлі лимфоцит- тер және еркін макрофагтар болады. Түйіннің какпа аймағынан өткен кесіндіде шеттей орналаскан, лимфалык түйіншелерден кұралған, тығыздау қабықтық затты және орталыкта орналаскан, милык созындылар мен синустардан тұратын, ашык түсті милық затты ажыратуға болады. Милык затпен шекаралас орналаскан кабыктык заттын бөлігі паракортикалды, тимуска тәуелді аймак деп аталады, өйткені бұл жерде Т-лимфоциттердің (көпшілігі Т-хелперлер, CD4+) әжептәуір мөлшері болады. Әр түрлі жерлерде орналасқан түйіндердің кұрамындағы кабыктык және милық заттардын аракатынасы әр түрлі. Осыған байланысты лимфалык түйіндердің үш тобын ажыратады: висцералдық, соматикалық және аралас. Ішкі мүшелерге аймактык болып табылатын лимфа түйіндерінде милык зат басымырақ болады; ал соматикалык, тірек-кимыл аппаратына аймактык бо- латын түйіндерде кабыктык зат көбірек аныкталады. Милык зат синустардан және олармен кезектесе орналасатын, түйіншелерден шығатын жасушалардын тығыз жиынтыктарынан немесе түйіннің тереніне енетін кабыктык заттың диффузды бөлігінен — милык созындылардан тұрады. 14.4.1. Қабықтық зат Кабыктык затта ( noduli lymphatici ) шар тәрізді кұрылымдар — лимфа туйіншелері ажыратылады (14.10-сурет, а). Олар сәулелік микроскопта әлсіз ажыратылатын, өте жайпактанған ретикулярлык жасушалармен және жіңішке аргирофилді талшыктармен коршалған. Түйінше аралык бөліктерде лим- фоциттер және макрофагтар орналаскан. Бірінші және екінші реттік лимфа түйіншелерін ажыратады. Түйіншелердін кұрамында антиген таныстырушы дендритті жасушалар және В-лимфоциттер болады. Нәресте туғаннан кейін және организмнің антигенмен кездесуінен сон бірінші реттік түйіншелерге белсендірілген В-лимфоциттер және сол антигенмен белсендірілген Т-хел перлер көшіп келеді. Оларға антигеннің түскенінен 1 аптадай уакыттан кейін, пролиферацияланушы В-лимфоциттер пайда болып, түйіншеде көбею орталыктары, тәж түзіледі де, бірінші реттік түйінше екінші реттік түйіншеге айналады. |