б 14.10-сурет. Лимфа түйінінің қабықтық (а) және милық (б) заттары: а: 1 — капсу­

460
14-Тарау. Қан жасау (тузу) және иммундық қорғау жүйесі
гистоүйлесімділіктің II класының басты кешенінің антигені, антидененін 
Fc-рецепторы және т.б. болады. Бүл жасушалар ұзак уакыт бойы (айлар мен 
жылдар бойы) өзінің мембраналарында түйінге түскен антигендерді немесе 
антигендік кешендсрді үстап түруға және жана В-лимфоциттерді белсендіруге 
кабілетті.
Екінші реттік лимфа түйіншесінде күнгірт, ашык базальды, ашык апикал- 
ды және мантиялык (тәждік) аймактарды ажыратады. 
Куңгірт аимақта
каркынды бөліну үстіндегі В-лимфоциттер — центробласттар және аздаған 
дендритті жасушалар тығыз орналаскан. 
Ашық базальды аймақта
центроцит- 
тер (бөлінуін токтаткан центробласттар), көптеген дендритті жасушалар және 
макрофагтар орналаскан. Макрофагтар ерекше ірі, күрамында селекцияның 
нәтижесінде апоптозға ұшыраған канык боялған лимфоциттердін фраг- 
менттері болады. 
Ашық апикалды аимақта
иммундык реакцияларға іріктеліп 
алынған, дифференцияланған центроциттер — В-лимфоциттер орныккан. 
Ұзак өмір сүруші есте сактау В-лимфоциттері түйіншенін шетіне — 
тәжіне
жиналады. Тәждің пішіні жарты айға үқсас, ол түйіннің милық полюсі 
маңында біртіндеп жіңішкере түседі. Лимфа түйіншелері ретикулярлык тіннін 
негізінде калыптасады. Фибробласттарға ұксас ретикулярлык жасушалар, 
механикалык касиеттерін және иммунизациялануға байланысты түйінде 
үнемі өтіп жататын лимфоидты жасушалардың орын ауыстыруын камтамасыз 
ететін, аргирофилді коллаген (III типті коллагеннен) талшыктарын түзеуге 
катысады. Макрофагтар лимфа түйінінің барлык аймактарында да орналаса- 
ды. Олардың ізашарлары әкелуші лимфа тамырларымен келеді. Түйіншелерді 
коршап жаткан 
диффузды қабықтық зат
ретикулярлык тіннен және лимфо- 
циттерден тұрады. Онда шеткері (капсула асты) синуспен лимфалык 
түйіншелердің арасында орналаскан 
маргиналды аймақты
және ішімен сину- 
стар өтетін 
түиінше аралық аимақты
ажыратады. Маргиналды аймакта 
ретикулярлык жасушалар және фагоцитарлык белсенділігі жоғары макрофаг­
тар орналасады. Лимфоциттердің ішінде тимуска тәуелді емес антигендерге 
жауап беретін В-лимфоциттер басымырак болып келеді.
Лимфалык түйіншелердін күрылысы организмнін физиологиялык 
жағдайына байланысты өзгеруі мүмкін (14.11 -сурет). Оларда өтіп жаткан 
үдерістерді бейнелейтін торт сатыны айырады. I — көбею орталығынын 
калыптасуы сатысында — лимфалык түйіншеде кішігірім орталык бола­
ды, ол көбінесе лимфопоэз катарының аз дифференцияланған жасуша- 
ларынан кұралады. Бұл жасушалардын кейбіреулері митоз арқылы бөліну 
үстінде болуы мүмкін. II сатыда лимфалык түйіншелерде орталыктар 
үлкендеу және кұрамында митоз жолымен бөлініп жаткан лимфоцито- 
поэз катарының көптеген (кесіндіде 10 және одан да көп) жасушалары 
аныкталады. Түйіншенің орталык бөлігі ашык түсті болып көрінеді. III са­
тыда ашык орталыктардын айналасында кіші лимфоциттерден тұратын 
тәж пайда болады. Митозбен бөліну үстіндегі жасушалардын және лим- 
фоцитопоэз катарының жас жасушаларының саны азаяды. IV сатыда 
түйіншенің ортасында митоз бейнелері және макрофагтар бірен-саран ғана 
болады. Түйіншенің айналасындағы кіші лимфоциттерден түратын тәждің

14.4. Лимфа түйіндері

жүктеу/скачать 74,12 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: