Емтихан сұРАҚтары «5В060900-«География»
класс (classis) - туыстық қатарлар жиынтығы; бөлім
жүктеу/скачать 5,83 Mb.
|
Åìòèõàí ñ?ÐÀ?òàðû «5Â060900-«Ãåîãðàôèÿ»
- Бұл бет үшін навигация:
- Биоценоздың тұрақтылығы. Биоценоздар тұрақтылығы (Устойчивость биоценозов
| класс (classis) - туыстық қатарлар жиынтығы;
бөлім (divisio) – туыстық кластардың жиынтығы. Негізгі таксондардан басқа, аралық, қосалқы таксондар болады: тұқымдасша, туысша және т.б. бар. Түрдің ішінде кіші түрлер түршелер, ал мәдени өсімдіктерге қатысты – сорттар (cultivar) ерекшеленеді. Сорт-бұл адамның селекциялық қызметінің нәтижесі, ол белгілі бір шаруашылық қасиеттермен және олардың тұқым қуалау арқылы берілуімен сипатталады. Таксондардың негізгілері – бөлім, класc, қатар, тұқымдас, туыс, түр. Жүйеленімдік көрсеткіштің ең ірісі – бөлім; ең кішісі – түр. Өсімдіктер жүйеленімдік тұрғыдан осы таксондардың әрқайсысында жеке бөлінуге тиісті. Мыс., қарағай ағашы гүлді өсімдіктер бөліміне, қылқан жапырақтылар класына, бүршіктілер қатарына, қарағай тұқымдасына, қарағай туысына, кәдімгі қарағай түріне жатады. Биоценоздың тұрақтылығы. Биоценоздар тұрақтылығы (Устойчивость биоценозов) — сыртқы әрекеттерге қарсы тұрып, өзінің құрамын, тіршілігін сақтап қалу қасиеті. Мұндай қасиеттерге кебіне қалыптасып, жетілген биоценоздар тұрақты бола алады Биоценоздардың тұрақтылығы түрлердің жоғары биоәртүрлілігімен анықталады. Түр құрылымы - осы биоценозды құрайтын түрлердің саны және олардың саны мен массасының қатынасы. Биоценоздың тұрақтылығы-бұл бір немесе бірнеше қатысушы жоғалған кезде бүкіл кешеннің өмір сүру қабілеті. Биоценоздардың құрамы әдетте баяу өзгереді, өйткені жануарлар мен өсімдіктердің түрлері жойылып кетуге өте төзімді. Алайда, ұзақ уақыттық интревалдар тұрғысынан мұндай жойылу әлі де орын алады. Алайда, биоценоздар көбінесе бірнеше мүшені жоғалтса да өмір сүреді. Бұл биоценоздың ішінде түрлер арасында әрдайым бәсекелестік болатындығына байланысты, сондықтан бәсекелестер жойылып кеткен түрлердің орнын бірден алады. Бұл биоценоздың тұрақтылығын қамтамасыз етеді. Өзгерістер ұзақ уақыт жинақталған немесе тым тез болған жағдайда биоценоздың тұрақтылығы төмендейді. Мысалы, 60 миллион жыл бұрын астероидтің соққысы планетамыздағы биоценоздардың жойылуына және жануарлар мен өсімдіктердің көптеген түрлерінің жойылуына әкелді. Адамзат өркениеті қоршаған ортаны бұзу және жабайы табиғатты жою арқылы биоценоздардың тұрақтылығын күрт төмендетеді. Бұл, сайып келгенде, көптеген түрлердің, соның ішінде адамның жойылуына әкелуі мүмкін. жүктеу/скачать 5,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|