3)12 жылдық білім берудегі оқушыға көзқарас және оқушыны бағалау. Оқушыға қалай қарау, оқушыны қандай адамшы бағалаушы мүшенің біріне айналуы, сонымен бірге бағалаушы мен бағаланушы арасында өзара араластық күшейтіліп, бағаланушының тұлғалык, орнын көтеру қажет, сөйтіп бағалау белсенді ара-ластықта болып, өзара ой алмасатын, өзара тәрбиелейтін, өзара дамитын процеске айналады. Сонымен бір уақытта, өзара кеңесу барысында екі жақтың түсіністіктері мен белсенділіктері артып, достықта, тепе-тең дәрежеде және демократиялы бағалау байланысы қалыптасады да, ендігі жерде бағаланушы өзінің араласуымен ортақ шығарылған бағалауды ризалықпен қабылдайтын болады, бұл бағаланушының үздіксіз дамуын алға бастыратыны даусыз. Оқушыны бағалау / Бағалаудың мақсаты — оқушының жан-жақты дамуын алға бастыру, білімі мен шеберлігі жағында қол жеткізген жетістіктеріне көңіл бөлу, әсіресе олардың үйрену барысына, әдісіне, сондай-ақ сезім, позиция және құндылық көзқарасы қатарлы жақтарындағы дамуына назар аудару, сол арқылы заманның даму талабына сай дені сау, білімді, қабілетті, тәртіпті жаңа таланттарды тәрбиелеп шығу. Сондықтан оқушының жан-жақты дамуын алға бастыратын бағалау жүйесі — өз ішіне сабақтың үйрену нысанасынан тыс, жалпылық даму нысанасын да қамтып, оқушының жан-жакты дамуына мінездеме беретін көрсеткіш жүйесін құрып беруі қажет.
4)Қазақстан Республикасының 12 жылдық жалпы орта білім беру тұжырымдамасы. Қазақстан Республикасының жалпы білім беру мектебін дамыту тұжырымдамасында және жалпы орта білім беру мазмұнының тұжырымдамасында (1996 ж.) көрініс тапты. Бұл құжаттарда мектепті гуманитарлық және жеке даралық білім беруге бұру, оқушылардың ынталарын ескере отырып, оқытуды жаратылыстану-математика, гуманитарлық-эстетикалық, кәсіби-техника-лық бағыттар бойынша бөлшектей отырып ұйымдастыру жарияланған, бұл барлық міндетті пәндер бойынша білім беру стандарттарының және оқу бағдарламаларының бірінші варианттарында (1996, 1998, 2000 ж.) жүзеге асырылды. Жалпы орта білім берудің Қазақстан Республикасындағы жалпыға міндетті мемлекеттік стандартында (ҚР 2.003-2002 МЖБС) жалпы білім беру мектебінің жоғарғы сатысындағы білім беруді ұйымдастырудың принциптері ары қарай дамуда.
