Адам өз ғұмырында танымға байланысты екі түрлі әрекет орындайды:
Табиғат дүниесін өзі немесе адамзат баласының игілігі үшін тікелей танып біледі, яғни өзі немесе адам баласы үшін керек жаңа нәрсені танып біледі
Айнала дүниені бұрынғылардың тәжірибесі негізінде танып біледі (кітап оқу, білім алу, кино көру, материалды және рухани мәдениетті игеру арқылы).
Ағылшын философы Энтони Кеннидің ойынша философия – ғылым емес, оның өнерге де таласы жоқ. Философия – білім мәселесі де емес. Философия түсінік мәселесі. Яғни бұрыннан таныс нәрсені жинақтау мәселесі. Алайда философия өте ауқымды әрі әмбебап. Сондықтан ол талап ететін білімнің күрделілігі соншалық, оны тек кемеңгер ақыл иесі ғана игере алады. Ал қарапайым жан үшін, философияны меңгерудің бір ғана жолы бар. Ол – көне замандағы ұлы философтардың ойлау деңгейіне қол жеткізу.
Әулие Бонавентура жанды нұрландыратын төрт түрлі жарық болады дейді. Бірінші, яғни төменгі жарық механикалық әрекеттерден пайда болады. Ол бейнелі түрде ғана «жарық» деп аталады. Келесі жарық – тіршілік иесінің сезім арқылы қабылдайтын жарығы, сол арқылы біз метафора шеңберінен шығамыз.Үшінші жарық – бізді зердеміз арқылы ақиқатқа жетелейтін жарық. Бұл жарық философияның үш саласында, атап айтқанда, логика, физика және этикада қарастырылады. Жарықтың соңғы түрі, яғни ең жоғары жарық – санаға ақиқатты көрсететін жарық, ол – «Киелі кітаптың» жарығы.
