Bulletin «Педагогика ғылымдары» сериясы

Абай атындағы ҚазҰПУ-ң ХАБАРШЫСЫ «Педагогика ғылымдары» сериясы, №1(57), 2018 
59 
Кез келген білімді қалыптастыру ҥшін ең алдымен оның қҧрылымдық тетігін қарастырып барып 
мазмҧнын қҧрастыру арқылы ғылыми жҥйелік ҧстаным жасайды. Бҧл жҥйе ҥлгілік (модельдік) 
сипатта болуы тиіс. 
Модельдеу – зерттелетін тақырыптың, педагогикалық қҧбылыстардың мазмҧнын ашуға кҿмек-
тесетін зерттеудің бірден-бір ҿзекті ҽдісі болып табылады. Мҧндағы басты артықшылық – мҽлімет 
ҧсынудың бҥтіндігі. Ҽдіс арқылы ғылыми танымның зерттеу объектілерін олардың модельдерін 
жасап, неғҧрлым тиімді тҽсілмен зерттеуге мҥмкіндік береді. Педагогикалық моделдеу, сипаттау 
педагогикалық тҽжірибенің мақсатын, яғни модель-мақсатты қарастырады. Осындай мақсат аралық 
нҽтижелерді тҥзуге жҽне басқарудың ықпал жҥйесін қалыптастыруды керек етеді. Сондықтан био-
логиялық білім беруде кҿкҿністерді зақымдайтын саңырауқҧлақтарды зерттеу нҽтижелерін қолдану-
дың ҽдістемесін жасаудың қҧрылымдық-мазмҧндық тҧрғыдан сипаттау, барысында модель сҿзіне 
тҥсінік береміз. Модель, ҥлгі сҿзі (франц. 
modele
, итал
. modello
, лат. 
modulus
) - «ҿлшеуіш, ҿлшем, 
ҥлгі, норма» деген мағынаны береді [1]. 
А.Н. Дахиннің пікірінше педагогикалық модельдеу зерттеудің жалпы ҽдістеріндегі жеке бағыт, 
бҧл бағытты модельдеу қҧбылыстарының ерекшелігін кҿрсететін ҥлгі ретінде кҿрсетсе [2],
Г.И. Саранцева модельге материалдың бір бҿлігін ойша немесе практикалық тҥрде қысқартып, кҿр-
некі тҥрде беру, нақты немесе болжанған ерекшеліктер мен қҧрылымдар кҿрініс табатын зерттелетін 
нысанның нақты бейнесі деп анықтама береді [3]. А.Ф. Зотов педагогикалық модельді зерттеу бары-
сында объектілер мен салалар арасындағы тҽуелділікті ажыратумен шектелетін байланыстылық пен 
біртҧтастық, зерттеу объектілерінде кҿрсетілетін теориялық модельдердің шешуші жағдайларын 
шын эффектілермен байланыстырудың қажеттігі ретінде сипаттайды [4]. 
Модель таным объектісінің орнын басатын жҽне ол туралы ақпарат кҿзі болып табылатын 
материалдық жҥйе деп тҥсіндіріледі. Модельдер зерттеу мақсатына байланысты ҽр тҥрлі қағидалар-
мен топтастырылады. Таным ҥдерісінде қолдану мақсатына, тҥпнҧсқа туралы ақпараттың орындалу 
ҽдісіне, адамның оларды жасау барысында қатысу дҽрежесіне қарай топтастыру қағидаларын бҿліп 
кҿрсетуге болады. Аталған қағидаларға сҽйкес модельдер ҥш ҥлкен топқа ажыратылады. Эвристика-
лық жҽне дидактикалық, таңбалы жҽне заттық-техникалық, табиғи жҽне жасанды. Таным ҥдерісінде 
модельдер ҽр тҥрлі функцияларды атқарады. Олар кейбір қҧбылыстарды тҥсіндіру функцияларын 
орындайды. Сондықтан ғылыми зерттеулердегі модельдің мҽні болжау яғни эвристикалық функция-
лары болып табылады.
Кҿкҿністерді зақымдайтын саңырауқҧлақтарды зерттеу нҽтижелерін оқу ҥдерісінде қолданудың 
негізінде білімгерлердің биологиялық білімін толықтырудың мазмҧндық-қҧрылымдық жҥйесі 
жасалды (1-сурет).

ВЕСТНИК КазНПУ им. Абая, серия «Педагогические науки», №1(57), 2018 
60
Сурет
 
1–
 
Болашақ биолог мамандар дайындауда кӛкӛністерді зақымдайтын саңырауқұлақ түрлерінің 
биоэкологиялық ерекшеліктерін зерттеу нәтижелерін оқу үдерісінде қолданудың құрылымдық-мазмұндық жүйесі 
Модель қҧрылымы білім беру мақсатымен тікелей байланысты зерттеу нысанының сипаттамасын 
негізге ала отырып қҧрылды [5-7].
Білімгерлердің биологиялық білімді игеруде сапа кҿрсеткіштеріне сҽйкес меңгерудегі компонент-
терді, ҿлшемдер мен кҿрсеткіштерді 2-кестеге сҽйкес келтіруге болады.
Кесте
2 -
Кҿкҿністерді зақымдайтын саңырауқҧлақтар туралы білімін сапа кҿрсеткіштеріне сҽйкес 
меңгерудегі компоненттері, ҿлшемдері мен кҿрсеткіштері 

жүктеу/скачать 6,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: